Fjölnir - 01.01.1839, Page 92

02
það hefir ætíð verið umlir umsjón eínhvurra lærilóms-
manua, sein hafa haft gjætur á, að f>að væri haft tii að
preuta góðar og fiarfiegar bækur. Nú hefir [>að á síðustu
árunum verið mentuninni beínlínis til niðurdreps, og til
að steípa öllum firirtækjum henni til eílíngar. Jetta
verður ekki rekið; prentverkið er hætt að láta sig nokkru
skipta, hvurnig fari uin mentun landsins. 5að er leígt
út, so sein væri fiað konúngsjörð, sem ábúandinn má
fara m'eð eíns og hann vill, ef hann eínúngis gjetur
greítt afgjaldið í góöum og gildum landaurum. Ifirvöldin
láta sig eíngu varða, hvurnig fiað er brúkaö, eður hvað
prentað er, ef að eínúngis hússlestrabækurnar (gömlu)
eru tii; enn fiað Jiurfti sist að áskilja; því nógir muntlu
veröa til að koma þeím á gáng, þó eínginn væri skilil-
aður til þess. Eun ef ifirvöldin hætta að hafa nokkur
afskipti af prentverkinu og því sem prentaö er, þá er
líka aö mestu úti um aö skipta sjer af því, hvurnig fer
um almúgauppfræðínguna í landi þessu; og gjeti landið
án þess verið, þarf það ekki heldur ifirvahla við í inörgu
öðru, sem þó er látið koma til þeírra. 3>aö er auðvitað:
að eínskis þarf landiö framar, enn að þeír hlutir, sem
öll mentun þess er undir komiu, sjeu á góðuin stofui,
og þeím sje með viti ráðið. Enn ekki er þess von, aö
lijer verði það uppi á, sem haganlegast er, meðan allt er
látið fara eíns og verkast vill; og er þesskonar prent-
unarfrelsi raunar ófrelsi. Af þessarri ráðstöfun á prent-
verkinu hefir það leítt, efns og við var aö búast, að sá,
sem prentverkið hefði undir höndiim og væri látinn gjalda
eptir það, ljeti kvíildiö mjólka sjer, eíns og annar maöur
hefir til orðs tekið, og hugsaöi ekki um annað, enn hvað
honum gjæti orðið ábatasamt, livurt sem það væri mentun
landsins til hnekkis eður framfara; og með því allur
þorri alþíðu geíngst helst firir gömlu guðræknisbókunum,
meðan þær eru fáaulegar, og so rfinunura, var von, að
farið væri að ólraast f að riðja þcssu á prent, því heidur