Gangleri - 01.04.1870, Blaðsíða 13

13
liin vonda kúrantsmynt var aftekin í IJertogadæmunum.
Banki þessi var eign ríkisins; fyrir því fjeilu allar tekj-
ur Iians í ríkissjdðinn.
Fyrir áskorun stjórnarinnar, var og stofnaður prí-
vat spesíubanki fyrir Danmörk og Noreg, samkvæmt til-
skipun 24. júnf 1791. Grundvallar innstæða hans var
ákveðin að skyldi vera 2,400,000 spesíur, er skipt
skildi f 6000 hlufabrjef; en þó var hann ekki grund-
vallaður á reiðusiifri, eins og Altonarbankinn; því sam-
skotin til hans máttu greiðast í kúrantsseðlum eptir þá
gildandi gangverði þeirra, sem var 137 kúrantsdalir.
Seðlar bankans áttu nú smátt og smátt, að inn-
leysast (með J millj. árlega); en langt var frá, að svo
færi; því í stað þeirrar fyrirætlunar, að uppleysa kúr-
antsbankann, nolaði ríkissjóðurinn hann sjer til hjálpar,
svo seðlagrúinn, sem í byrjun strfðsins, árið 1807, var
hjer um bil 27 milljónir kúrantsdala, jókst svo, að árið
1812 var hann orðin hjer um bil 142 millj. að upp-
hæð; og gangverðið, sem átti að vera 125 kúr. dalir
fyrir 100 spesíur, (o: 1 rd. kúr. lijer um bil =9mk. 9
sk. ríkisbanka), fjell smátt og smátt allt að 1760 (o:
1 rd. kúr. hjer um bil = 10 sk. ríkisb.).
Spesíubankinn varð einnig lijálparuppspretta rík-
issjóðsins, á þann hátt, að sjóðurinn tók megin hlutann
af silfurbyrgðum bankans til láns. í>ar af leiddi að
bankinn gat heldur ekki innleyst seðla sína, er olli því,
að þeir urðu ekki lengur gjaldgengir í hertogadæm-
unum, en höfðu þó áður gengið þar jafnt seðlum Alton-
arbankans. Þaðvarárið 1799, sem spesíubankinn lán-
aði ríkissjóðnum meira en helming silfurbyrgða sinna; og
með þeim umskiptum má álíta aðgjörðir hans á enda;