Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 02.01.1886, Qupperneq 20

20
Hvítá; af þessu er nafnið J>verá komið, því einmitt á þessum stað
rennr hún þvert, þegar miðað er við Hvítá; annars er aðalstefna
árinnar i heild sinni í vestr útsuðr, að fráteknum smákrókum, og
hún rennr niðr héraðið, enn alls eigi þvert nema á þessum stað.
petta sýnir enn, að hér fer söguritarinn einungis eftir því sem
þetta varð fyrir þeim Skallagrími, eða eins og þeir sögðu frá;
væri þetta ekki búið til fyrr enn síðar, myndu menn trauðlega hafa
komizt þannig að orði, þegar menn vóru búnir að þekkja alla aðal-
stefnu beggja ánna ofan frá Qöllum; þeir Skallagrímr þektu einungis
árnar niðr frá, þegar hér var komið sögunni, og eftir því er þessi
lýsing alveg rétt, sem fyrr segir.
Eftir þetta fór eg um kveldið aftr ofan í Borgarnes, ogvará
verzlunarstaðnum um nóttina.
Sunnudaginn., 21. sept., gjörði eg dagbók mína allan fyrra
hluta dags, fór síðan á stað og inn að Kárastöðum.
Grímólfr hét einn skipverji Skallagríms, bls. 57: „Grímólfr
bygði fyrst á Grímólfsstöðum. Við hann er kend Grímólfsflt
ok Grímólfslœkr. Grímr hét son hans“. f essi bœr er nú fyrir
löngu í eyði, og jafnvel nafnið týnt, enn nær mitt á milli Hamars
og Kárastaða hefir bœrinn Grímólfsstaðir líklega verið, á lágum
hól; þar sést fyrir rústum, enn engin húsalögun; svo er það orðið
fornlegt; þetta er nær rétt við sjóinn, og fitin fyrir neðan mun
vera Grímólfsfit; Grímólfskelda heitir fyrir ofan, og er það víst
sama og Grímólfslœkr; Grímshóll heitir að vestanverðu við rúst-
irnar. Einarsnes er inn með firðinum, beint fram undan Hamri;
það er nokkuð stórt nes; þar rak líkBöðvars, sonar Egils, bls. 195.
Á Hamri bjó Ari Súrsson eftir að hann kom til íslands, og
fyrri saga Gísla Súrssonar segir bls. 74, að Ari hafi búið víðar á
Mýrum. í síðari sögunni segir bls. 160: „at Hamri í Borgarfirði
út frá Borg“, enn það á að vera „innu frá Borg. J>ví þetta er
miklu innar með firðinum; það er víst einungis lítilfjörleg ritvilla
í handritinu.
Síðan fór eg inn að Krumskeldu og athugaði hana og 2
merkir menn með mér1. Á milli Krumshóla og Beigalda er
Krumskelda; vegrinn liggr yfir hana, og er þar gerð grjótbrú;
þetta er mýrarkelda mikil um sig. Lítinn kipp suðr frá brúnni eða
neðar er pyttr einn, sem kallaðr er Skallagrímspyttr; hann er ekki
kringlóttr, heldr með vikum út í; pyttrinn er um 12—13 fet að
meðaltali í þvermál; dýptina könnuðum við með löngu skafti, og
er hún þar sem dýpst er rúm 6 fet; nú var pyttrinn fullr af vatni
upp á barma, enn í þurkatíð þornar hann mjög, svo að þá verðr
1) þeÍL’ fóru með mér, Sigui'ðr hreppstjóri á Kárastöðum, og Gunnar
bóndi á Hamri.