Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 02.01.1886, Page 50

50
að auki er það rétta í Hrappseyjarútg. fetta hndr. styðr og það,
að Rauðanes sé það rétta, sjá um þetta hér að framan, bls. 13—14,
sbr. og Árb. Fornleifafél. 1884—5, bls. 68—69.
Eg skal geta þess til skýringar við síðari hluta bls. 25, að
gegnt Ferjubakka sunnan til við Hvítá er klettr einn einstakr,
rúmar 7 ál. á hæð á þá hlið, er að ánni veit. Hann er sléttr að
framan. Klettr þessi er nú kallaðr Köllunarklettr. Hér á að hafa
verið ferjustaðr á Hvítá frá Ferjubakka; mætti þá ætla, að vegr
hefði legið að þessum ferjustað. þegar að sunnan var komið, hefir
mátt fara eftir melunum frá Hvanneyri, enn fyrir innan Bárustaði,
og þvert þaðan að Hvítá, yfir svo kallaða Eylífsbrú, sem er niðr-
sokkin grjótbrú; hér eru Hvítárvalla engjarnar mjóstar, því þar
taka holt úr. þetta er fyrir ofan Hvanneyrar engjarnar. þ>ar sem
grjótbrúin er, er beint hinn fúnasti kaflinn af þessum vegi, enn ann-
ars staðar er svo seigt, að fara má. Hér var gamall kirkjuvegr frá
Hvítárvöllum og að Hvanneyri, því þá voru ekki komnar brýr á
efri veginn, sem nú er farinn; að fara hinn neðra veg var ekki
mikill krókr, heldr nær beint. þ>óað hér hafi verið ferjustaðr á
Hvítá fyrir þá, sem fóru hið neðra fyrir neðan Hafnarfjall, þá hefir
þó jafnvel aðalferjustaðrinn verið i Ferjukoti, bæði fyrir þá alla,
sem þurftu að sœkja kaupstefnuna, og eins fyrir hina, sem farið
hafa hið efra upp í héraðið. P'rá þessu sagði mér mjög kunnugr
maðr, eftir það að eg hafði lokið við að rita um þetta mál.
Til styrkingar þvi, er eg hefi getið til bls. 32, um, hvar jpver-
árþing hafi staðið, skal og geta þess, að niðr við Hvítá á nesfax-
inu sést fyrir einhverju mannvirki, líkt og þvergarðr hefði verið
hlaðinn yfir Faxið; þó sýnist þetta hafa verið bogadregið; hvort
þetta eru leifar af einhvers konar tótt, er ekki hœgt að segja með
vissu; enn rétt við ána, þar sem hún er að brjóta, sést og fyrir
öðru mannvirki, sem gefr manni ástœðu til að halda að væru leif-
ar af búð, þegar þetta er skoðað í sambandi við það, að maðr veit
með vissu, að þingið var í Stafholtsey. Að vísu hef eg ekki sjálfr
séð þetta, enn merkr rnaðr og nákunnugr sagði mér það síðar;
enn með því enginn sagði mér um þessi kennimerki þegar eg var
þar uppfrá, hversu sem eg spurði, kom mér ekki til hugar að fara
hér vestr yfir Hvitá, enda er hún ekki fœr fyrri enn upp á Lang-
holtsvaði, þar Faxvaðið er löngu af. Enn hvort sem þessi kennimerki
eru leifar af þingstaðnum eða ekki, þá er þó mikil ástœða til að
ætla, að hann hafi staðið hér inn við fverá, og sé nú af brotinn;
þar inn á Faxinu hefir verið nóg rúm fyrir margar búðir; mér
gæti verið orðið nokkuð kunnugt bæði um búðafjölda á héraðsþing-
unum, og öðrum þingum, þar eg hefi kannað 11 þingstaði; þær
leifar eru þó þegjandi vottr.