Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1960, Page 87

RÆÐA VIÐ DOKTORSPRÓF 16. JANÚAR 1960
91
hann láta sig litlu varða, hvernig einhver, hvort sem það er höfundur
þessarar bókar eða annar, þýðir þessi orð á íslenzku. Og höfundi hef-
ur orðið hált á þessu þýðingarstarfi, því að eina málsgrein Kálunds
hefur hún þýtt tvisvar og hljóðar hún þannig í fyrra sinn (bls. 36):
„Hluti af fjölunum (Flatatunga) munu á síðari tímum vera komnar
að Bjarnastaðahlíð í Vesturdal“, en á bls. 41 á þessa leið: „Sagt er,
að nokkrar af fjölunum hafi seinna verið fluttar að bænum Bjarna-
staðahlíð í Vesturdal". Hvort tveggja á að vera orðrétt þýtt, og eru
þetta ekki æskileg vinnubrögð í vísindariti. Þess má geta, að seinni
þýðingin er betri og einkum réttari (Sagt er, o. s. frv.), en þýðingin
á frásögn Kálunds finnst mér ekki í heild nógu góð, af því að orð hans
eru svo afar mikilvæg í röksemdaleiðslu höfundar. Yfirleitt verður
að teljast óþarft og skaðlegt að þýða tilvitnanir í verki eins og þessu.
Ég hef tínt hér fram nokkuð af því sem betur hefði mátt fara í frá-
gangi þessarar bókar. Vinnubrögðum er þar nokkuð áfátt. Hins
vegar er þó þyngra á metunum það, sem ritgerðin hefur til síns ágætis
að því er varðar ytri brag og enn er ótalið. Þessi ritgerð er vel saman
sett, efnisatriðum er rétt og rökvíslega raðað, byrjunin er eðlileg og
síðan haldið áfram stig af stigi útúrdúra- og vafningalaust, og síðan
fellt af og botninn sleginn í með réttum tökum og á réttum tíma.
Stefnt er markvíst að sönnun þeirrar kenningar, sem fram er sett í
upphafi, og höfundurinn leyfir sér ekki neinar bollaleggingar um
atriði, sem ekki varða efnið í alþrengsta skilningi. Ritgerðin er skrif-
uð á alþýðlegu og ljósu máli, og sízt höfð fleiri orð um hvað eina en
nauðsynlegt er. Ég vil svo ekki orðlengja þetta, aðeins endurtaka að
ég tel höfundi hafa tekizt bygging ritgerðarinnar vel, og þetta er
meginkostur að því er ytri brag varðar. Ég hef haft fleiri orð um það
sem mér líkar miður, en svo vill verða og er líka rétt; það sem ég hef
hér til mála að leggja er ekki eingöngu að lofsyngja eða fordæma
þessa bók og höfund hennar, heldur ekki síður til þess, ef auðnast
mætti, að þoka rannsókn hins forna listaverks hársbreidd fram á við,
og því markmiði þjóna ég bezt með því að draga fram í dagsljósið
það sem missagt kann að vera hjá höfundi eða vansagt, en ekki með
því að setja á langar lofgerðir um þau atriði, sem ég er höfundi al-
gjörlega sammála um.
S
Ég vík nú að þeim kafla bókarinnar, sem heitir Fjalirnar frá
Bjarnastaðahlíð og er skilgreining höfundar á því, hvað sé á hverri