Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1985, Page 86

90
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
brúnir lágmyndanna koma að gagni við aldursákvörðun þar sem þær
verða grófari eftir því sem líður á 15. öldina.
Cheetham hefur bent á, að neðan á sumum lágmyndanna er hola.
Hún gæti verið gerð til að auðvelda mönnum að lyfta þeim upp og raða
saman er þær voru fluttar á milli staða. Þetta verður algengt í lok 15.
aldar og virðist einkenna framleiðslu vissra verkstæða.16
Svo virðist sem alabastursiðnaðurinn hafi þróast sem hliðargrein frá
alabastursskreytingum legsteina og þar má oft sjá náinn skyldleika, sem
vcrt er að athuga, einkum vegna þess hve legsteinar verða nákvæmlega
tímasettir.17
Skipting alabastursmynda í ákveðin tímabil var gerð af Prior, eins og
áður sagði, þcgar árið 1913. Enn er stuðst í megindráttum við þessa
skiptingu. Þó hefur Cheetham einfaldað hana nokkuð og fækkað tíma-
bilum í eftirfarandi þrjú megintímabil.18
7. 1340-1380:
Á þcssum tíma voru framleiddar bæði lágmyndir og sjálfstæðar
höggmyndir með flötu baki, allt að 90 cm háar. Brúnir lágmyndanna
eru mjög fínlega unnar. Myndirnar hafa ýmist átt að hanga stakar eða
í tréumgjörð. Skurðurinn er grunnur. í elstu lágmyndunum er mynd-
efninu skipað á þverveginn en síðar fremur upp á við. Klæðnaður er
kyrtlar og skikkjur. Klæðafellingar falla niður í breiðum lóðréttum
línum og kjólfaldar kvenna hggja á jörðunni fyrir framan fætur þeirra.
Elsta heimildin um brík frá þessu tímabili er frá 1367 en þá pantaði
Játvarður III alabastursbrík fyrir St. Georgs-kapelluna í Windsor hjá
Peter the Mason í Nottingham.16 Samkvæmt heimildum voru Notting-
ham og London aðalmiðstöðvar alabastursiðnaðar á þessum tíma.20
Verkin voru flest mjög vönduð að gerð, og eru þar þekktastar hinar
svokölluðu Flawford-styttur.21 Mun færri myndir eru varðveittar frá
þessu tímabili en hinum síðari og engin hcil altaristafla.
2. 1380-1450:
A. 1380-1420: Yfir alabastursmyndum frá þessu tímabili eru eins konar
skyggni, undirstöður útstæðar og skáskornar brúnir. Nú er lágmynd-
unum raðað saman eftir ákveðnu myndefni í málaða tréumgjörð. Stærð
myndanna er yfirleitt ca. 44x33 cm. Hermenn bera pípulaga hjálma og
hafa þröng belti í mittishæð eða um mjaðmir, treyjur eru með þröngum
ermum og höfuðbúnaður vefjarhettir.22
Á þessu tímabili eru alabastursmyndir framleiddar í stórum stíl.
Nottingham er ekki oft nefnd í heimildum. Frá lokum þessa tímabils