Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Årgang

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1993, Side 99

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1993, Side 99
STÓLL ARA JÓNSSONAR 103 gætu merkt, í óbreyttri röð, þær Þórunni og Þuríði Jónsdætur Arasonar. Virðist mér helst sem beitt sé hér tvíræðni í myndgerð, verið sé að glettast við þær systur. Má láta sér detta í hug að komið sé að persónueinkennum Þórunnar, sem var kona mikil fyrir sér, og ævi Þuríðar, sem braut klaust- uraga Reynistaðarklausturs. Þess er að vænta að tréskerinn hafi í huga mannjöfnuðinn forna og jafnvel jólahátíðina. Á sá sem skar ef til vill við örlagabundið hátterni beggja kvennanna, þar sem hann gerir tening í drekagininu efst á hægra bakstólpa stólsins. Rétt er að veita athygli í þessu sambandi hinum stóru og áferðarfallegu hnútum við jurtabundinin og fleiri hnútum í útskurðinum. Ef til vill er ekki of langt seilst að styðjast við merkingarskyldleika og minnast þess að Jan de Vries sér eins konar sið í hinu forna knútukasti, þótt leikur sá virðist óneitanlega frumstæður. Tafl tengdist áður fyrr guðinum Óðni. Um hann og mannjöfnuð er fjallað í Hábarðsljóðum og Lokasennu. Á teningnum í vargsgininu er skorið harla fróðlegt atriði, sem minnst hefur verið á, þetta er hringur og bönd sem hringnum halda, og kemur fram hakakross með íbjúgum endum. Indverj- ar líktu taflteningnum við lykkju eða fjötur, og virðist engu líkara en Islendingar hafi látið sig varða þá merkingu. Um tening höfðu menn orðið húnn, en frummerking þess mun vera eitthvað sem hefur á sér hnútslag. Vegna atriðisins á umræddum teningi er ástæða til að hafa hugfasta fræði- skýringu þar sem sögnin að verpa (en af henni er dregið nafnorðið verpill, þ.e. varpteningur) er sögð merkja í öndverðu að snúa, beygja, sveifla. Rómverski sagnaritarinn Tacitus (um 55 til um 120 e.Kr.) greinir frá því að Germanir hafi stundað teningakast og lagt fé að veði. Slíkt tafl þekkist á víkingaöld og hefur komið í ljós að menn notuðu varpteninga úr kinda- beini, hafa þessir hlutir fundist fjórir til fimm saman. Það sem gengur út úr vargsgininu á hægra bakstólpa lítur út eins og meðalkafli sverðs og efri hjölt af vissri gerð. Talið er að blóðhnefi merki meðalkafla á sverði, og gætu verið hér tengsl við hnefa hins svonefnda hneftafls. Hettuklæddi maðurinn á miðri neðri þverfjöl baks, sem mun merkja Jónas spámann, skýrist í ljósi hinna stóru hnúta sitt hvorum megin við hann, og virðist sem gerð sé grein fyrir örlagaglímu Jónasar. Staðnæmumst við drekahausana við bak stólsins í Þjóðminjasafni Islands og virðum fyrir okkur hinar smáu myndir sem þar eru skornar. Mannvera einhver togar í eyra drekans á stólbrúðunni til hægri, en vængj- uð ófreskja, líklega valhrafn, bítur í eyra drekans á vinstri brúðunni. Á sennilega að skilja látæði veranna á þann veg að þær freisti að rífa burt eyrun sem í er togað. Það var trú að dauðir menn yrðu slöngur eða drek- ar, og þannig hagar að drekar Vesturlanda voru yfirleitt jarðbundnir og illir viðskiptis. Voveiflegir atburðir í haugi koma fyrir í Egils sögu ein-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.