Lögrétta - 01.01.1936, Page 28

59
LÖGRJETTA
60
umgerðar uppkastsins. Það voru einkum þau
mál, er eftir uppkastinu eiga að vera sam-
eiginleg, sem nákvæmlega voru rædd og
óskuðu alþingismennirnir að þau yrðu svo
fá, sem fremst mætti verða.
Þar sem það nú kom í Ijós, að skoðan-
irnar voru mjög fjarstæðar, eigi aðeins um
tillögugrundvöllinn, heldur og, að eigi var
talið gerlegt af hálfu Danmerkur að ganga
að nokkrum hinum minstu efnisbreytingum
á frumvarpstextanum, og lögð sterk áherzla
á það, að meiri hluti hinna dönsku nefndar-
manna hefði þokað svo langt til samkomu-
lags, sem með nokkru móti væri unt að
gera — þá varð úrslitaálitið það, að sem
stendur væri ekkert útlit til þess, að málið
gæti náð fram að ganga á viðunanlegan hátt.
Þar á móti voru í ljósi látnar, bæði frá
hlið alþingisforsetanna og forsætisráðherr-
ans, bestu vonir um, að síðar mætti takast
að finna leið til þess að nálægja skoðanirn-
ar hvora annari, með tilhliðrunarsemi á
báða bóga, svo að af samningunum yrði
verulegur árangur, er miðaði til þess að þróa
hið góða samband milli landanna.
I viðræðum við dönsk blöð lýsti Björn
því skýrt yfir, að hann væri skilnaði and-
vígur og gerði lítið úr því, að nokkur veru-
leg skilnaðarhreyfing, sem taka þyrfti tillit
til, ætti sjer stað hjer á landi. Ljetu þau
vel yfir þessu og mæltu vingjarnlega í hans
garð. Um það var kveðið hjer heima:
Danska mamma blíð á brá
Björn við sat á rabbi:
Þú skalt, hollvin, hjeðan í frá
heita danski pabbi.
Var mikið gert úr því í heimastjórnar-
blöðunum að öllum umbótum á sambandi
Islands og Danmerkur væri nú siglt í strand
og að allur vígamóðurinn og alt skilnaðar-
skrafið frá kosningabaráttunni 1908 væri
hjaðnað niður eins og froða og að engu orðið.
Rjett er að minnast hjer á eitt atriði frá
þingsetningunni 1909. Dr. Valtýr Guðmunds-
son var talinn kosinn á Seyðisfirði með eins
atkvæðis meirihluta yfir sjera Björn Þor-
láksson á Dvergasteini. Þingmeirihlutinn
ónýtti þá kosningu og vildu margir þegar
í stað úrskurða sjera Björn rjett kosinn. En
þó varð það ekki úr, heldur var úrskurðað,
að kosning skyldi fara fram að nýju. En dr.
Valtýr varð að víkja af þingi meðan á því
stæði. Þegar hann var á leið út og kom-
inn fram í dyr þingsalsins, mundi hann eftir,
að hann hafði gleymt einhverju þar inni,
sneri við og gekk aftur inn í salinn. Stóð
á því dálitla stund, að hann fyndi það, sem
hann hafði gleymt. Dr. Jón Þorkelsson,
gamall andstæðingur Valtýs frá samveru-
árum þeirra í Kaupmannahöfn, leit þá upp
frá sæti sínu og kallaði með hárri og hvassri
rödd: Ætlar hann ekki að gegna og fara?
Dr. Valtýr hafði þá fundið það, sem hann
Ieitaði að, og gekk fram að salsdyrunum,
en sneri sjer þar við og sagði brosandi: Það
lítur út fyrir, að jeg eigi að koma hingað
aftur. Átti hann við, að það er gömul al-
þýðutrú hjer á landi, að sá, sem gleymir
einhverju, er hann flytur frá býli sínu, eigi
að lenda þar aftur. En ekki varð honum að
þeirri trú í þetta sinn, því sjera Björn var
nú kosinn á Seyðisfirði. Við þetta bættist
meirihlutanum eitt þingsæti, svo að hann
hafði nú 25 gegn 15.
Þegar forsetarnir komu heim úr Kaup-
mannahafnarförinni, settist Björn Jónsson í
ráðherrastólinn. Sjálfstæðismenn rjeðu nú
öllu í þinginu og settu sína menn þar að
öllum störfum. Þingsveinar allir, hvað þá
heldur aðrir, urðu að vera vel ættaðir, þ. e.
komnir af góðum og gildum sjálfstæðis-
mönnum. Guðmundur Magnússon skáld hafði
að undanförnu verið umsjónarmaður á lestr-
arsal þingsins. Hann var heimastjórnarmað-
ur, þótt hann reyndar Ijeti stjórnmál af-
skiftalaus. Hann var að sjálfsögðu látinn
fara og voru þó á þessum árum hinar ágætu
skáldsögur hans sem óðast að koma út. En
þingið 1909 var fjörugt. Aldrei hefur t. d.
verið ort meira af þingvísum en þá.
Björn Jónsson sat við mikið meirihluta-
fylgi, er þingi var slitið, og verður í næsta
erindi sagt frá valdatíð hans.
VII.
Eins og fyr er frá sagt, var í raun og
veru til fullnustu ákveðið um örlög sam-
bandslagafrumvarpsins í viðtali alþingisfor-
setanna við forsætisráðherra Dana, áður en