Lögrétta - 01.01.1936, Síða 81

165
LÖGRJETTA
166
eins og Gustav Adolf áður fyr og Friðþjófi
Nansen á okkar dögum. Margir menn slíkir
hafa einnig komið fram í öðrum löndum og
þurft að fást við mikil viðfangsefni og feng-
ið mikil völd. Meðan þeir lifa hafa þeir áhrif
á mannkynið í krafti persónuleika síns, en
þegar þeir deyja, hverfa að jafnaði þau áhrif,
sem föðurland þeirra öðlaðist þeirra vegna,
jafnvel þótt verk þeirra lifi þá.
Á fyrstu tímum Þjóðabandalagsins, og
glæsilegri tímum en það lifir nú, voru Nan-
sen og Branting mikilsmetnir virðingamenn
í Genéve. Þegar þeir töluðu, hlustuðu full-
trúar annara landa með virðingu og athygli.
Það, sem þeir höfðu fram að færa, hafði
mikil áhrif og það mál, sem þeir studdu, átti
vísa samúð. Og þetta var ekki einungis af-
burða eiginleikum sjálfra þeirra að þakka.
Þeir eru horfnir, en norrænu löndin halda
enn gildi sínu í alþjóðlegu lífi.
Hvers vegna? Noregur, Svíþjóð, Finnland,
Danmörk, Island eru ekki stór eða voldug
ríki. Þau eru ekki sjerlega auðug, fólksfjöld-
inn tiltölulega lágur, herstyrkur þeirra er
ekki mikill. Samt sem áður er ávalt spurt
um álit norrænu fulltrúanna, hvaða mál, sem
um er að ræða. Orsökin er sjálfsagt meðal
annars lega þessara landa. Að því er til
Noregs, Svíþjóðar og íslands kemur, þá
girnist enginn lönd þeirra. Sjálfstæði þeirra
er örugt. Jafnvel þótt þetta verði ekki sagt
að sama skapi um hin tvö löndin, þá á það
samt við um þau öll, að þau liggja utan
beirra iðukasta, sem skapast af evrópiskri
ágirnd og öfund. Norðurlönd heyra til
Evrópu, en eru samt, stórt á litið, í f jar-
lægð. Þau hafa engar landvinningaóskir. Þau
eru ánægð með bað, að lifa sínu eigin lífi,
með bað að þroska sína eigin sjerkennilegu
menningu og láta aðrar þjóðar gera slíkt
hið sama, ef bær óska þess. Afleiðingin af
þessu er sú, að norrænar bjóðir líta á alþióð-
leg mál hlutlaust og frjálsmannlega. Friður
og framfarir eru þau mörk, sem norrænar
þjóðir keppa að, fvrst og fremst. Þau eiga
enga aðra óvini en þá, sem ógna friði Evrópu
með þjóðrembingi, hræðslu eða rángirni. Ef
aðrar þjóðir færu að dæmi Norðurlanda,
mundi heimurinn í sannleika verða hamingju-
samari en hann er. Því miður fer þessu f jarri.
— I öllum álfum heimsins er nú ókyrð. I
Suður-Ameríku er Chaco-stríðið á enda, en
viðsjár eru þar enn. Jafnvel í Bandaríkjun-
um er meiri glundroði en nokkuru sinni síð-
an á tímum borgarastyrjaldarinnar. I Asíu
hafa tvö stórveldi mjög illan bifur hvort á
öðru. I Evrópu er víðar en í einu voldugu
ríki prjedikuð kenning, sem mundi gera
óhugsanlegan allan skipulegan frið, ef hún
næði fram að ganga. Og Afríka verður að
þola ástæðulausa og viðbjóðslega styrjöld.
Hún hefur æst upp alla litaða þjóðflokka og
skert grundvöll þess trausts, sem er skilyrði
þess að menningin geti staðist.
Á þessum hættunnar tímum snýr mann-
fólkið sjer til ríkja eins og Norðurlanda og
Bretlands, sem í sannleika vilja frið, og kref j-
ast þess af stjórnmálamönnum sínum, að
hið eina markmið utanríkismálastefnu þeirra
sje það að varðveita og efla friðinn. Þetta
álít jeg að sje heimshlutverk Norðurlanda.
Þau eru verðir friðarins, það er hlutverk
þeirra — og vafalaust sjálfum þeim í hag,
að berjast siðferðilega og ef nauðsyn krefur
með öllu afli sínu á móti þeim tilhneiging-
um, sem vilja knýja Evrópu út í stríð.
Leon Blum.
Leon Blum, forsætisráðherra í Frakklandi,
er einn af þeim stjórnmálamönnum heimsins,
sem mest hefur mætt á undanfarið og mesta
athygli hefur vakið. En íslenskir lesendur
kunna flestir lítil skil á honum. Jafnvel í
Frakklandi hefur hann til skamms tíma ekki
verið í fremstu röð þeirra, sem ál,menningur
þekkir í stjórnmálabaráttunni, því að hann
hefur verið öllu meira áberandi sem rithöf-
undur, og þegar hann varð forsætisráðherra
sagði franskur sendiherra, sem kvaddur var
á fund hans: Guði sje lof að nýi forsætis-
ráðherrann er ekki stjórnmálamaður. Ann-
ars hafa skoðanirnar á Blum verið ærið
skiftar, eins og gengur og gerist. Clemenceau
var t. d. illa við hann, svo að eftir honum er
haft, að hann langaði til þess að hverfa úr
þessum heimi til þess eins að þurfa ekki að
sjá Leon Blum oftar. En einn andstæðingur
Blums sagði líka um hann skömmu eftir að