Óðinn - 01.01.1925, Blaðsíða 45

ÓÐINN
45
Eru alt í kring vargar á vegum, Er frá annmörkum Fálki fannhvítur
ótal hættur vofur á lofti, ofurhugi, floginn er
þá sem þjóðmálin eitur í andrúmi, garpur gunnreifur út úr orrahríð
þreyta við: eldur í jörð. genginn burt: upp í heiði. Guðm. Friðjónsson.
3<3n Jónsson
fyrv. alþm. frá Sleðbrjót.
26. nóv. 1923 andaðist í Winnipeg Jón Jónsson
fyrv. alþm, frá Sleðbrót, 71 árs gamall. Hann var
Austfirðingur, fæddur á Hnitbjörg-
um í Jökulsárhlíð 2. nóv. 1852.
Jón faðir hans bjó lengi í Hlíðar-
húsum í Jökulsárhlíð og var
greindur maður og góður bóndi.
Móðir Jóns frá Sleðbrjót hjet
Guðrún Ásmundsdóttir bónda í
Hlíðarhúsum, en hennar móðir
Katrín Níelsdóttir bónda á Ósi
í Hjaltastaðaþinghá Jónssonar
prests á Eiðum Brynjólfssonar, en
hona Níelsar og móðir Katrínar
hjet Guðrún Sigfúsdóttir prests
Guðmundssonar á Ási í Fellum.
Jón mun í bernsku ekki hafa
notið annarar mentunar en algengt
var um sveitabörn á þeim árum.
En hann var greindur og bók-
hneigður og jók brátt þekkingu
sína svo að hann varð vel að sjer.
Hann byrjaði ungur búskap, árið
1876, og bjó fyrst í Ðakkagerði og síðan á Ketils-
stöðum, og eru þeir báðir bæir ytst í Jökulsárhlíð,
en þaðan fluttist hann að Húsey í Hróarstungu, sem
er þar á móti, austan Jökulsár, ytsti bær í Tungunni,
og bjó þar 3 ár. Fluttist svo aftur vestur yfir ána
og bjó nokkur ár á Sleðbrjót í Jökulsárhlíð og einnig
um tíma aftur í Bakkagerði. Var hann á Sleðbrjót,
er hann varð fyrst alþingismaður, og hefur jafnan
síðan verið kendur við þá jörð, þótt hann byggi þar
aðeins fá ár. Haustið 1900 fluttist Jón til Vopna-
fjarðar og setti á stofn gistihús þar í kaupstaðnum,
en fór vorið 1903 vestur um haf og dvaldi þar það
sem eftir var æfinnar.
Fyrstu afskifti Jóns af almennum málum, sem eftir-
tekt vöktu, var árás, sem hann gerði í blaðinu Austra
á stjórn Eiðaskólans, skömmu eftir að hann var
stofnaður, en Guttormur Vigfússon síðar alþm. var
þar þá skólastjóri. Urðu út af þessu málaferli og
vitnaleiðslur miklar og tapaði Jón málinu og varð að
greiða sekt og málskostnað. En í þeim deilum eign-
aðist Jón bæði meðhaldsmenn og mótstöðumenn þar
eystra. Og meðan á þeim stóð bauð hann sig fyrst
fram til þingmensku árið 1886,
en náði þá ekki kosningu. Höfðu
þeir Þorvarður læknir Kjerúlf og
Benedikt sýslumaður Sveinsson
verið þingmenn Norðmýlinga þá
að undanförnu, en nú bauð Ðene-
dikt Sveinsson sig fram í Eyjafirði
og var kosinn þar. Þorvarður
Kjerúlf var fastur maður í öðru
þingsætinu, en um hitt keptu þeir
Einar sýslumaður Thorlacíus og
Jón, og sigraði sýslumaður með
fárra atkv. mun. En vorið 1889
fór fram aukakosning í N.-Múla-
sýslu, með því að stjórnin krafð-
ist af sýslumönnum, er þing sóttu,
að þeir settu fyrir sig löglærða
menn meðan þeir sætu á þingi,
en Einar sýslumaður gat ekki full-
nægt því. Keptu þeir þá um þing-
sætið síra Sigurður Gunnarsson
á Valþjófsstað og Jón og hlaut nú Jón kosningu með
nokkura atk. mun. Sat hann síðan á þingi fyrir Norð-
mýlinga fram til 1900, fyrst með Þorvaldi Kjerúlf
lækni, en síðar með Einari prófasti Jónssyni á Kirkju-
bæ. Við kosningarnar haustið 1900 var hann ekki í
kjöri. En 1902 bauð hann sig aftur fram og var þá
kosinn og sat síðast á þingi það ár. Valtýskan var
þá aðaldeilumálið, og var Jón í andstæðingaflokki dr.
Valtýs. Jón gat sjer góðan orðstír á þingi, vac vin-
sæll og vel metinn af samþingismönnum sínum og
kjósendur hans hjeldu trygð við hann. Hann var vel
að sjer í sögu lands og þjóðar, frjálslyndur í skoð-
unum, athugull, samvinnuþýður og vel máli farinn, og
þótt hann verði ekki talinn meðal áhrifamestu mála-
fylgjumanna á þingi, var $æti hans þar vel skipað. —
}ón jónsson frá Sleðbrjót.