Eimreiðin - 01.01.1896, Qupperneq 30

það er 5. júni, minningardagur þess, er Danir öðluðust grundvallarlög
sín eða stjórnarskrá. Frá hádegi eru allar búðir lokaðar og allir verka-
menn fá þá lausn frá vinnu sinni. Fótur og fit er uppi á hverri mann-
skepnu. Menn og konur fylkja sjer í þjettar fylkingar og ganga um
strætin með gunnfána í broddi, og kveður við glymjandi lúðraþytur úr
öllum áttum, en drynjandi og dimm bumbuslög afmarka ganghraðann.
Endur og sinnum tekur fylkingin undir með lúðrunum og syngur upp-
áhaldslög sín. Taka þar allir undir, þótt aldrei hafi þeir annars sungið
á æfi sinni, og má þar heyra merkilega tóna. Einkum þenja jafnrjettis-
menn raddböndin gífurlega og syngja byltingasöng sinn af mikilli grimmd,
og er auðheyrt, að hjá flestum þeirra fylgir hugur máli. Hverjum flokki
fyrir sig er skipað víst svæði í borginni til að bylta sjer á. Stjórnar-
sinnum er ætlaður samastaður i skemmtigarði þeim, er liggur umhverfis
Rósinborgarhöll, frjálslyndi flokkurinn hefst við í einhverjum af skemmti-
görðum þeim, er liggja að sumum veitingastöðum utan til í borginni, en
jafnrjettismenn verða hjer eins og annars staðar að lúta í lægra haldi og
sætta sig við almenning þann, er liggur í norðurjaðri borgarinnar. Pað
er víður völlur grasi vaxinn. Pegar fylkingarnar, hver fyrir sig, eru
komnar á áfangastaðina, hefjast þar ræðuhöld, dans og drykkja, og heilsa
flokkarnir ræðumönnum sínum með þúsundföldu fagnaðarópi. Á öllum
þessum áfangastöðum birtist þjóðlíf Kaupmannahafnar i einkennilegum
myndum, og þó máske hvergi jafn-einkennilegum og hjá jafnrjettis-
mönnum á almenningnum. Flokki þeirra hefur vaxið svo mjög fiskur
um hrygg á hinum síðari árum, að fylkingarnar þekja stórsvæði af vell-
inum, sem þó er viðáttumikill eins og áður er á vikið. Koma þar eigi
að eins húsfeður sjálfir, heldur og konur þeirra og börn, og eru kon-
urnar opt með nýfædd reifabörn á handleggnum, og blandast grátur
þeirra hlátrinum, söngnum og gleðiópinu. Menn dreifa sjer um völlinn,
taka fram hafurteski sitt og snæða þar sitjandi flötum beinurn. En bugi
nokkurn þorsti, þá eru drykkjustofur i þjettskipaðri röð meðfram vellin-
um og eru vel sóttar, sem væntanlegt er i hitanum. Til og frá þyrpast
menn saman og taka lag og tiðast þetta: »Fram til orrustu ættjarðar-
niðjar!« Heldur þessum gauragangi áfram til miðnættis og fer sivax-
andi. Þennan dag ber máske meira á lauslæti Hafnarbúa, en nokkurn
annan dag á árinu, og ber margt til þess. Þvinær hvert mannsbarn i
allri borginni er á ferli, og eins og menn þekkja, þá er misjafn sauður
í mörgu fje; enn fremur gefa menn sig ótakmarkað gleðinni og kætinni
á vald, og ber það stundum skynsemina ofurliði, og að síðustu neyta
menn að mun áfengra drykkja, bæði karlar og konur, og þá er nú
skrattinn vis. Undir og um miðnættisbilið er krökt i hverju skúmaskoti,
og alls staðar, þar sem einhvern skugga ber á, heyrist smella i kossun-
um, svo maður hrekkur við, ef leið manns liggur þar fram hjá. En
með morgunsárinu rís sólin aptur upp yfir Kaupmannahöfn og skín þar
eins og að undanförnu yfir rjettláta og rangláta, hreinlífa og óhreinlifa,
og lýsir upp hvert einasta skúmaskot eins og aldrei hafi neitt í skorizt.
Jón Jónsson.