Eimreiðin - 01.01.1896, Page 69

69
sína. Eg var þá nýsveinn í skóla og fremur uppburðalitill, gaf mig því
eigi á tal við hann, en eg hlýddi á það, sem hinir sögðu. Eg heyrði
tekið til þess, hve »sterkur hann væri í latínu« og yfirhöfuð vel að
sjer. Hann var þá hár á vöxt og grannur og bar sig vel, hann var
bjartur á hár, ennið mikið, augun blá og lágu fagurt og fast; hann var
í minum augum fríður sýnum; hann var hinn viðmótsbezti, enda þótti
skólapiltum mikið að honum kveða og þeim var vel til hans.
Þessu næst sá eg Bjarna i Kaupmannahöfn árið 1834. Hann var
þá lítið eitt þreknari en síðast, er og sá hann á Bessastöðum, en að öðru
leyti sýndist mjer hann óbreyttur. Eg var honum þá samtiða i Khöfn •
í tvö ár og kynntist honum betur en áður. Hann las þá af miklum
áhuga undir embættispróf (philologicum magnnm, er þá var svo kallað).
Heyrði eg þá landa mina, er til þekktu, hafa orð á, að Bjarni væri mjög
vel að sjer i hinum fornu tungumálum; grísku og latínu svo og i
sagnafræði, enda reyndist svo, þegar að prófinu kom. Eg var með
öðrum fleiri stúdentum, dönskum og íslenzkum, við staddur þegar hinn
nafnkunni prófessor J. N. Madvig var að reyna Bjarna i latinu og lat-
neskum fornfræðum, og • var sönn ánægja á að heyra; ekki var við-
staðan, þó allt færi fram á latinu, eins og þá var venja. Þá var án efa
fleira heimtað af þeim, er tóku skólakennara próf, eins og Bjarni tók,
heldur en nú er heimtað. Auk hinna fornu tungumála, grisku og latínu,
voru menn reyndir í hebresku máli, sagnafræði, guðfræði, heimsspeki,
siðalærdómi og stærðfræði (Plangeometri, Stereometri, Trigonometri). Bjarna
gekk yfirhöfuð vel i prófinu, en fjekk þó aðra einkunn, þvi að stærð-
fræðin steypti honum. Hann var i því likur dr. Hallgrími Scheving,
að hvorigur þeirra gat lært stærðfræði. Allan þann tima, er eg hjer
minnist á (1834-—36), heyrða eg aldrei gert orð á þvi, að Bjarni Jóns-
son væri drykkjumaður. íáð var enginn drykkjumaður meðal íslenzkra
stúdenta í Höfn á minum fyrstu árum þar, nema ef telja skyldi einn
eða tvo; fór annar þeirra um þær mundir út til Islands, en hinn dó
litlu siðar. Hefi eg og aldrei heyrt það kallaðan drykkjuskap, þó menn
á mánaðamótum eptir fátæklegan kvöldverð og í kunningjahóp drykki
eitt eða tvö glös (»kollur«) af »púnsi«, og væri til allra verka jafnfærir
eptir sem áður. Betta gerði Bjarni sem margir aðrir, en það var mjer
sagt, að þá væri hann vanur, er heim kom, að setjast við bókina og
lesa fram á nætur. Slíkt hið sama gerði Jón Sigurðsson, þegar við
bjuggum saman frá haustnóttum 1838 til vordaga 1840, og var enginn
svo illa að sjer, að kalla hann drykkjumann.
Eptir að Bjarni Jónsson hafði leyst af hendi embættispróf, fór hann
burt úr Kaupmannahöfn og varð skólakennari á Jótlandi, fyrst í Aalborg
en þar næst i Horsens. Veit eg þá lítið um hann allt þangað til hann
kom hingað til lands 1851, er hann varð rektor (skólameistari) latínu-
skólans i Reykjavík. En þó er það einkum síðustu æfiár Bjarna frá
1837 til 1868 að eg kynntist honum mest og bezt, því að þá áttum
við báðir heima hjer í Reykjavík. Páll heitinn sonur minn var læri-
sveinn Bjarna frá 1857 og til þess er hann var útskrifaður af honum
árið 1863, og sjálfur byrjaði eg að segja piltum til í skólanum 1866
undir yfirstjórn Bjarna rektors. Hefi eg farið svo mörgum orðum um
þetta, til þess að sýna, að mig skorti eigi tækifæri til að þekkja manninn.