Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1896, Side 72

Eimreiðin - 01.01.1896, Side 72
72 Merkileg uppgötvun. Þegar rafmagn er látið streyma gegnum glerpípu eða glerkúlu með mátulega þynntu lopti í, verður það lýsandi. Slíkar pípur eru mjög notaðar við efnafræðislegar rannsóknir (spektralanalysis) og vanalega kenndar við Geissler nokkurn, þýzkan verkfærasmið. Ef loptið er þynnt enn þá meira, hættir það aptur að lýsa, en þar á móti verður glerið sjálft lýsandi, einkum beint á rnóti vír- enda þeim, sem rafmagnsstraumurinn fer um út úr pípunni; or- sökin er sú, að frá vírnum leggur geisla, sem ekki lýsa í sjálfu sjer, en gjöra glerið lýsandi, þar sem þeir falla á það. Geislar þessir eru nefndir katóðugeislar1, og-eru þeir frábrugðnir ljós- og hitageislum, einkurn í því, að segul- magn hefur áhrif á þá, og að þeir ganga gegnum ýmsa hluti, sem ljós kemst eigi í gegnum, t. d. þunnar málmflögur. Hittorf nokkur, þýzkur nátt- úrufræðingur, tók fyrstur eptir geislum þessum, en seinna hafa þeir meðal annars verið rannsakaðir af enskum náttúrufræðingi, Crookes að nafni, og eru glerpípur þær eða glerkúlur, sem þeir myndast í, kenndar við hann. Nýlega hefur prófessor RÖNTGEN i Wúrzburg tekið eptir því, að ein- kennilega geisla leggur út frá Crookes kúlum, þegar katóðugeislar myndast í þeim; hvort það eru katóðugeislarnir sjálfir, sem ganga gegnum glerið, eða nýir geislar, sem koma frá sjálfu glei'- inu, þar sem það er lýsandi, er ekki víst. Þeir líkjast þó katóðugeislum í þvi, að flestir hlutir eru miklu gagnfærilegri fyrir þá, en fyrir Ijósgeisla, en ekki lítur út fyrir að segulmagn hafi nein áhrif á þá; þeir brotna líka miklu minna en ljósgeislar, en hafa líkar efnafræðislegar verkanir, svo að myndir má taka með þeim, eins og ljósmyndir að sínu leyti, og það er einmitt þessi eiginleiki geislanna, sent gjörir uppgötvun þessa svo eptirtektaverða. Af því að menn hafa ekki enn fundið neitt efni, sem brýtur þessa Röntgens-geisla að ráði, verða þó ekki teknar vanalegar Ijósmyndir með þeim, heldur einungis skuggamyndir. Einna rnesta eptirtekt hefur það vakið, að Röntgens-geislar ganga gegnum líkama manna og dýra, en þó ekki eins vel gegnum beinin eins og aðra hluta líkamans; ef geislarnir eru látnir leggja gegnum mann og falla á glerflögu, sem er undirbúin öldungis eins og við vanalega ljós- 1 Þegar rafmagnsstraumur er látinn renna gegnurn lopt eöa lög, er leiðandi sá, sem straumurinn fer inn um, nefndur andóa (innleið, inngangur, myndað af ctvio, inn eða upp á við, og ódo's, leið, vegur), en sá, sem rafmagnið fer út um, katóda (útleið, útgangur, af y.atá, út eða niður á við, og ödó~). Prófessor Röntgen.

x

Eimreiðin

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.