Eimreiðin - 01.01.1896, Síða 77

77
Aðrar íslenzkar bækur en þær, er hjer eru taldar, hafa ekki verið sendar
EIMREIÐINNI eða ritstjóra hennar. Þótt oss sje kunnugt um, að fleiri bækur
hafa komið út á íslandi árið sem leið, ætlurn vjer þó að gera útgefendum þeirra
það til geðs, að geta þeirra ekki. Svo lítur út, sem þeim sje þetta kærast, þvi
þegar brugðið er út af þeirri venju, sem annars tíðkast í öllum siðuðum löndum,
að útgefendur sendi tímaritum eintak af öllum nýjum bókum, jafnskjótt og þær
koma út, þá liggur næst að álíta, að orsökin sje sú, að þeir álíti sjálfir, að bæk-
urnar sjeu þannig lagaðar, að varlegra sje, að hætta þeim ekki undir opinberan
dóm og gagnrýni. Hins þykir varla til getandi, að orsökin sje annaðhvort rænu-
leysi eða — násálarskapur. EIMREIÐIN mun því fylgja þeirri reglu, að ganga
með þögn fram hjá þeim bókum, sem eru eigi sendar henni, nema hún finni
ástæðu til að minnast á þær til viðvörunar.
ÍSLAND O G ÍSLENZKAR BÓKMENNTIR ERLENDIS:
ÚTGÁFUR FORNRITA. Hjer í Khöfn hefur komið út 3. heptið af Heims-
kringlu, er dr. Finnur Jdnsson hefur gefið út fyrir »Samfund til udgivelse af gam-
mel nordisk litteratur«. 1 hepti þessu er endir 1. bindis (síðustu kapítularnir af
Óláfs sögu Tryggvasonar), sem er alls 460 bls., og byrjunin á 2. bindi (upphaf
Óláfs sögu helga). Útgáfa þessi er einkar vel af hendi leyst og sjerstaldega
hentug fyrir vísindamenn við rannsóknir, hvort heldur er sögulegar eða mál-
fræðislegar, því í henni er ekki einungis prentaður orðamunur allra handrita
neðanmáls, heldur eru og við hvern kapítula til færðir allir þeir staðir í öðrum
fornritum (Noregs konunga sögum), þar sem ræðir um sama efni, og á spássí-
unni bæði blaðsíðutal í hinum eldri útgáfum og ártöl viðburðanna, og er þetta
ekki lítill hægðarauki við afnot bókarinnar.
Eins og mörgum mun kunnugt, vóru í byrjun 18. aldar hjer l Khöfn til
2 skinnhandrit af Heimskringlu: Kringla og Jöfraskinna, en bæði þessi handrit
brunnu 1728; til allrar hamingju var þó búið að taka afskriptir af þeim áður, en
af skinnbókum þessum sjálfum hafa menn hingað til álitið, að enginn örmull
væri eptir. Það má því kalla tíðindi, að dr. Finnur hefur nú við rannsóknir sínar
á handritum Heimskringlu fundið 1 skinnblað úr Kringlu og 4 heil blöð og 3
blaðabrot úr Jöfraskinnu. Eru 5 heilu blöðin geymd í ríkisbókasafninu í Stokk-
hólmi, en af blaðabrotunum eru 2 í ríkisskjalasafninu í Noregi, og 1 í safni Árna
Magnússonar hjer í Khöfn. Þessi 8 blöð og blaðabrot hefur nú dr. Finnur gefið
út ljósprentuð og skrifað framan við langa og fróðlega ritgerð um þau og sögu
þeirra. Er uppgötvun þessara blaða harla merkileg, því af þeim má ráða bæði
aldur og annað ásigkomulag þessara merkilegu skinnbókarhandrita, sem enginn
hefur hingað til vitað, að nokkur snepill væri eptir af.
í Noregi hefur komið út »Saga Óldfs konungs Tryggvasonar« eptir Odd
munk (AM. 310, 4to), er P. Groth hefur gefið út fyrir »Det norske historiske
Kildeskriftfond«. Er það sama sagan og sú, sem prentuð er í 10. bindi af Forn-
mannasögum (bls. 216 — 376), en þessi útgáfa prentuð stafrjett og mjög vönduð.
Aptan við er fróðlegur samanburður á frásögninni hjá Oddi og í öðrum Noregs
konunga sögum, og má af honum sjá, hvað er þar sagt á annan veg.
Á Þýzkalandi (í Breslau) hafa komið út Bósarimur, er dr. O. L. Jiriczek
hefur gefið út. Útgáfan er mjög vönduð og rímurnar, sem eru ortar um lok
15. aldar, að ýmsu leyti merkilegar, en sumstaðar æði klúrar og klámfengnar.
Sami maðurinn hefur áður gefið út Bosasögu og tekið upp í útgáfu sina hina
hroðalegu klámkafla, sem sleppt er í hinum eldri útgáfum.