Eimreiðin - 01.09.1897, Síða 48

2o8
allir Norðmenn undantekningarlaust hrifnir af aðdáun yfir verki ívars
Aasens og telja hann meðal sinna beztu manna og þeirra, sem þeir eigi
hvað mest að þakka. Og þó má hinu heldur ekki gleyma, hvíiikt
ómetanlegt gagn ívar hefur unnið norrænum vísindum og germannskri
málfræði yfir höfuð með þvi að sýna nýnorskuna í sínurn bændamáls-
búningi h Hver, sem t. d. vill lesa og stunda málið í Konungsskugg-
sjá, getur ekki verið án prðabókar Ivars.
Með þessum ágætisritum var hinu eiginlega lifsstarfi ívars lokið,
og hann hefur lítið látið frá sjer síðan, nema helzt norskt málsháttasafn,
fróðlegt og vel samið, og ýmsar smáritgjörðir. Allt sem hann ritaði
var svo skýrt og ljóst, svo vel hugsað, svo snildarlega og rólega samið,
að allir dást að. far að auki stóð allt, sem hann sagði, sem stafur á
bók. Einkum er viðbrugðið formála hans að málfræðinni, enda er sagt,
að hann hafi ckki verið ánægður með hann, fyrr en hann var búinn að um-
bæta hann og rita hann 30 sinum. Svona var vandvirknin. Hann lærði af
sjálfum sjer latínu, og komst dálitið niður i grísku. Má það með full-
urn sanni segja, að enginn skólagenginn maður hefur tekið honum fram
sem visindamanni. fað hefur verið sagt urn hann, að honum hafi get-
að skjátlazt (og hver er laus við það?), en heimsku hafi hann aldrei
talað.
Eptir að hann var búinn að safna efninu í rit sín, settist hann að
í Kristjaníu og bjó þar til dánardægurs, 23. sept. 1896. Honum vóru
veitt laun úr ríkissjóði, enn hann lifði alla tið mjög sparsamlega og
þurfti litils með; þegar stórþingið síðast hækkaði laun hans upp i 3000
kr., hrópaði hann upp yfir sig: »hvað á jeg við alla þessa peninga að
gera?«. En hann gerði mörgum gott af fje sínu, þótt ekki væri i há-
mælum haft. Hann var alla tíð ókvæntur; en sagt var, að hann hefði
unnað mey i æsku sinni, en ekki þorað að eiga hana vegna lifskjara
sinna, en hann mun opt hafa iðrazt þess; og opt þótti honum Kristjaníu-
líf sitt ærið tómlegt, þótt hann væri eptirlætisgoð heillar þjóðar. Hon-
um þótti helzt yndi að bregða sjer út á kaffihús og lesa blöðin, en
sneiddi hjá mönnum; hirti litið um sjálfan sig, útlit og klæðnað. Litil-
læti hans var frábært; þegar Norðmenn vildu gera hann að prófessor,
tók hann því fjarri: »er jeg þesslegur, — á hann að hafa sagt—, að
jeg sje fær um að standa í kennarastúkunni?«.
Hann var tilfinninganæmur maður, og kemur það bezt fram i kvæð-
um hans. Hann orti allmargt, og allt snildarlega að forminu til. Efn-
ið er ýmislegt; margt er ángurblíðulegt, og barmar hann sjer opt yfir
lifinu og einverunni. Kvæðin eru flest lagleg og vel hugsuð. Eitt af
hinurn kunnari kvæðum hans er »Haralds haugur« undir fornyrðislagi og
annað »Fjöllin fornm (Dei gamle fjelli), sem er meistaralega ort. Ivar
orti og leikrit: »Erfinginn«, sem opt hefur verið leikið; kvæðin eru bezt
í þvi.>- Neitt höfuðskáld var hann ekki, en kvæði hans eru lipur og lát-
laus og ánægjuleg. Hann útgaf sjálfur safn af þeim með nafninu »Symra«
(vorboðinn, eða anemone-blómið) 1863. Eptir dauða hans gaf Vetle Vislie
1 Viðbót við orðabókina hefur H. Ross santið, og er hún eins mikil og orða-
bókin sjálf; þó er þar ekki allt ný orð, heldur ýmsar nýjar þýðingar, sem
fvar hefur ekki getað komizt yfir.