Eimreiðin


Eimreiðin - 01.09.1900, Blaðsíða 65

Eimreiðin - 01.09.1900, Blaðsíða 65
225 hafa orðið á hinum síðasta aldarfjórðungi, eftir að stjórnarskráin hafði veitt þjóðinni sjálfri hlutdeild í stjórn landsins. Og þó hefðu framfarirnar vafalaust orðið langtum meiri, ef æðsta stjórnin hefði verið í höndum manna, sem bæði hefðu haft meiri þekkingu á högum landsins og meiri tíma til að sinna málum þess. Pegar alls þessa er gætt, þá er engiti furða, þó íslendingar séu fátækir. Hve miklu þjóðeign landsins nemur, er ekki hægt að ákveða með neinni vissu, af því að nægilegar skýrslur til þess vantar. En hún mun þó varla verða metin meira en í hæsta lagi 30—40 milj. eða 400 til 500 kr. á mann, og mundi slíkt þykja harla lítið annarstaðar, þar sem 3—4000 kr. eða jafnvel meira kemur á hvert mannsbarn. Allar jarðeignir landsins eru hátt metnar ekki nema 10 milj. króna virði, en hve mikils virði þau af jarðarhúsununi, sem ekki fylgja þeim, eru, verður ekkert um sagt. Aftur vita menn betur um húseignir í kaupstöðunum og mun nú mega telja þær um 6 milj. króna virði (1896: 5,269,000 kr., 1886: 3,628,000 kr., 1879: 1,665,000 kr.), og eru þó hvorki kirkjur né skólahús þar með talin, nema í Rvík einni. Kvikfjáreign landsins má telja um 11 milj. króna (1896: 10,819,000 kr.), en hversu mikils virði þilskipastóll landsins er, bátaeignin, veiðarfæri, búsgögn og verkfæri, vörubirgðir og heyja, verðmætir gripir, peningar í sjóð- um og hjá einstökum mönnum o. s. frv., um það er ekkert hægt að segja nema með ágizkun einni. En það virðist þó ekki fjarri lagi, að ætla, að alls og alls séu eignir landsmanna rúmar 30 milj. kr. eða eitthvað á milli 30 og 40 milj. En þó að þjóðeignin sé næsta lítil og á henni hvíli töluverðar einstaklingsskuldir, þá er aftur sjálft þjóðfélagið eða landið skuld- laust og í því efni betur statt en flest önnur lönd, sem velflest skulda ógrynni fjár (ríkisskuldir). ísland á meira að segja álitlegan varasjóð, sem heita má að stöðugt hafi farið vaxandi, síðan fjár- mál íslendinga og Dana vóru aðskilin 1'/i. 1871, en áður var jafnan töluverður tekjuhalli. Pegar íslendingar tóku sjálfir við fjárráðun- um l'/i. 1876 var hann þó ekki orðinn nema 162,000 kr., en 31 •/ta. 1897 vóru eignir hans ásamt eftirstöðvum landssjóðs alls 1,676,753 kr. 93 au. Alþingi hefir með því að breyta skattalögunum, leggja á nýja tolla o. s. frv. tekist að auka tekjur landsins svo, að þær eru nú orðnar meira en fimmfalt meiri en fyrir 25 árum. Á fjár- lögunum fyrir fjárhagstímabilið 1874—75 vóru hinar áætluðu tekjur ekki nema 443,047 kr. (og af þeim þó 200,000 kr. tillag úr ríkissjóði iS
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.