Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1911, Qupperneq 39

Eimreiðin - 01.05.1911, Qupperneq 39
hann enn þá miklu meira fyrir þjóðina. Hann er llfsakkeri hennar, »sverð hennar og skjöldur«. Festuna í íslenzku þjóðlífi er ekki að finna við strendur landsins, í fiskiverum þess, heldur hjá bændum og búalýð. Takið þið hana í burtu, þá nötrar þjóðin fyrir hverjum vind- blæ sem næðir, hrekst fyrir hveijum straumi, er veltur, — hugsum oss landbúnaðarlausa íslenzka þjóð; mundi hún geta verið til? Og ef hún gæti það, hvert mundi ástand hennar verða? Mundi það ekki verða sjómannalíf í orðsins fylsta skilningi, með öllum þess vonbrigðum, í allri þess eymd og niðurlæging — og landið — landið feðranna frægu að eins fiskiver. En hvf slíkar hugsanir í sambandi við landbúnaðinn íslenzka ? Sér maður ekki, að sumir af ritfærustu mönnum þjóðarinnar hafa haldið því fram, að einmitt í þessari grein sé um miklar framfarir að ræða nú á síðari árum, að framleiðsla sé að vaxa, velmegun að dafna, og yfir höfuð að birta yfir sveitum íslands; og fullviss er ég þess, að enginn er sá íslendingur til, sem ekki gleddist af hjarta yfir því að vita, að íslenzka þjóðin væri að rétta við í þessu mjög svo mikilsverða efni. En hvað segja íslenzku bændurftir um þetta efni? Mennirnir, sem öllum öðrum fremur vita sannleikann í því; mennirnir, sem bera hita og þunga dagsins? Er efnahagur þeirra að batna? Er framleiðsla hjá þeim að vaxa? Eru þeir sælli menn f sinni stöðu nú en þeir voru? Ef þeir eru það ekki, er það ekki að eins þýðingarlaust, heldur líka rangt, að vera að reyna að telja þeim og öðrum trú um, að þeir séu það, telja þeim trú um, að efnalegt ástand þeirra sé svo eða svo miklu betra en það í raun og veru er. Arið 1909 veittist mér sú ánægja að heimsækja ættland mitt; ég ferðaðist um flestar sýslur þess og ber því ekki að neita, að á þeim 23 árum, sem ég hefi dvalið hér í Ameríku, hefir landbúnaðurinn ís- lenzki tekið miklum breytingum, og í sumum tilfellum að mínu áliti í rétta átt. En að um efnalegar framfarir í þeirri grein sé að ræða, er víst vafamál. Það eru ekki framfarir í efnalega átt, þótt framleiðsla hafi aukist, þótt búskapurinn hafi batnað, þótt tún hafi stækkað, ef kostnaðurinn við þessar framfarir og framleiðslu er meiri en arðurinn af henni. Ef peningar þeir, sem teknir eru til láns til þessara fram- kvæmda, ekki gera meir en borga vexti og viðhald, þá eru menn að tapa — eru að fara aftur á bak efnalega. En þetta er þó nákvæmlega það sem komið hefir fyrir í plássi því, er ég áður dvaldi í á íslandi Stofn bændanna hefir minkað. Skuldir þeirra hafa vaxið. Skuldlausar eignir þeirra minni nú en þær voru, og þarf þá ekki nein rök að því að færa, að afkoman hlýtur að vera verri; og því ver mun þetta ekki vera sérstakt fyrir það cina hérað, heldur mun slíkt böl sameiginlegt um land alt. Og að svo sé, byggi ég á sögusögn bændanna sjálfra, byggi það á því, að nú á undan- fömum árum hafa bændur hópum saman þyrpst úr sveit til sjávar; landbúnaðurinn hefir verið þeim svo erfiður og arðlaus, að þeir hafa gefist upp á honum, og kosið sér heldur tómthúsvist í Reykjavík, en »bændabýlin þekku« í sveitum íslands. Og ef frekari sannana þyrfti við, mætti benda á skýrslu milliþinganefndarinnar í skattamálinu, þar
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80

x

Eimreiðin

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.