Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1911, Qupperneq 65

Eimreiðin - 01.05.1911, Qupperneq 65
141 vald í landinu sjálfu, sem gæti staðið yfir öllum íslenzkum flokka- dráttum og gert öllum rétt undir höfði. Pví þó Island hafi í reyndinni nú þegar í flestum greinum fullkomnustu sjálfstjórn, er þó hið núverandi skipulag frá íslenzku sjónarmiði að ýmsu leyti gallað. Einn gallinn er sá, að ríkisvald íslendinga er takmarkað við ákveðin sérmál —- þó það sé reynd- ar megin allra mála — og getur ekki af sjálfu sér færst út eftir þörfum landsins. Önnur ósanngirni, sem núverandi skipulag hlýtur að hafa í för með sér, og íslendingar jafnan kvarta yfir, er sú, að jafnvel lög og meiriháttar stjórnarathafnir, sem eingöngu snerta ísland, þurfa að fara hina löngu leið yfir hafið, og að minsta kosti að nafninu til ganga gegnum hreinsunareld ríkisráðsins, þó það náttúrlega vanalega ekki láti slík íslenzk sérmál vitund til sín taka. Pá eru það óg tilfinnanleg óþægindi — og er til lengdar lætur líka ósanngjarnt —, að kalla þarf íslenzk ráðherraefni til konungs til Kaupmannahafnar, og alþingi því máske getur tafist frá störfum sínum um langan tíma. En einkum er það mikið tjón fyrir Island, þegar mikið kveður að flokkadráttum í landinu, að það þá vantar þann stillibrand (Regulator), sem þingbundið konungsvald, er hafið væri yfir alla flokka og sæti í landinu sjálfu, gæti orðið, ef svæs- inn flokksráðherra með altof blindri hlutdrægni gerði tilraun til að verða þar reglulegur einvaldsherra. Pennan síðastnefnda galla virðast menn nú þegar vera farnir að óttast á íslandi. I blaðinu »Pjóðólfur« (12. nóv.), sem áður hefir staðið núverandi stjórn Islands nærri, er það þannig tekið fram, að reyndar beri ráðherrann íslenzki ábyrgð á gjörðum sin- um fyrir alþingi samkvæmt lögunum frá 1903, en hann sé þó samt því sem nær einvaldur, meðan hann sé við völd og hafi traust meirihlutans á alþingi. Hann hafi við konung einn að eiga, og sé lítt eða alls ekki háður neinu eftirliti af hálfu hins danska ráðaneytis, þó hann að nafninu til eigi sæti í ríkisráðinu. Og blaðið bætir svo við: En þegar svo mikið vald er lagt í eins manns hendur, er þá ekki ástæða til að óttast, að það leiði til altof mikils gjörræðis og hlutdrægni, þegar áköf flokkabarátta á sér stað, og ráðherrann fær vald sitt frá einum einstökum stjórn- arflokki, sem hann verður við að styðjast. Blaðið stingur því upp á, að hallast að tillögu Hafsteins í stjórnarskrárfrumvarpi því, er hann lagöi fyrir alþingi 1909, um að hafa þrjá ráðherra í staðinn fyrir einn. En það er ljóst, að þó að ýmislegt fleira geti mælt 10
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80

x

Eimreiðin

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.