Eimreiðin - 01.05.1915, Page 57

133
reyk og móöu og öll niðurstaða óviss, svo að vandhitt er að
fella réttlátan dóm um hvað eina, er gerist í þessari »Heljarslóð-
arorustu«, og þá ekki síður hitt, að bardagaþjóðirnar vaka með
argusaugum yfir hverju orði, sem um þær er sagt hjá hlut-
lausu þjóðunum, svo að þær verða að fara mjög varlega, ef þær
vilja ekki eiga á hættu að fá líka þrumufleyginn í kollinn.
En eitt viljum vér þó minnast á, sem komið hefir svo ber-
lega fram í þessu stríði, og það er, hve herfilega bardagaþjóðirn-
ar hafa vanbrúkað guðs nafn í því, og hve hugmyndir þeirra um
guð og stjórn hans á heiminum eru öfugar og ófullkomnar. Pví
allar skoða þær guð sem blóðþyrstan herskaparguð, sem sjálf-
sagður sé til að leggja blessun sína og velþóknun yfir vígvélar
þeirra og morðtól, og hjálpa þeim til að drepa sem flesta af
fjandmönnum þeirra. Og hver þeirra um sig skoðar guð sem
hlutdrægan flokksguð, sem þjóðguð, sem s i n n guð, sem hljóti
að unna sér einni sigurs, en hafa andstygð og óbeit á öllum ó-
vinum hennar. Rússar ákalla sinn Rússaguð og trúa því og
treysta, að hann sé með þeim einum og hjálpi þeim til að slátra
svo mörgum Pjóðverjum, Austurríkismönnum og Tyrkjum, að
þeim megi verða sigurs auðið. Og alveg eins er með hinar þjóð-
irnar. Bæði Englendingar, Frakkar, Pjoðverjar og Austurríkis-
menn o. s. frv., hver þjóðin um sig ákallar guð sem sinn guð
sérstaklega, og telur sjálfsagt, að hann sé þeirra megin, en hafi
hatur og andstygð á öllum mótstöðumönnum þeirra. En ef menn
trúa aðeins á e i n n guð, þá virðist dálítið örðugt að skilja, hvern-
ig hann eigi að fara að því, að gera þeim öllum til geðs og gefa
þeim öllum sigur. Annað mál, ef menn hugsa sér marga guði,
sinn fyrir hverja þjóð.
Og það eru þó ekki valdhafarnir einir, sem hafa þessa skoð-
un á guði,; og vanbrúka þannig nafn hans, í hvert skifti sem þeir
opna munninn til að tala til fólksins. Nei, sjálfir þjónar kirkjunnar,
prestarnir, eru ekki hóti betri í þeim efnum. Enda þykir það
nokkurnveginn algild reynsla, að þeir leggist jafnan á sömu sveif-
ina og valdhafarnir.
Hvergi hefir þetta þó komið jafn-hræmulega bert í ljós, eins
og í kvæðakveri einu nýútkomnu, eftir þýzkan prest, Dietrich
Vorwerk, og sem neitir »Húrra og hallelúja!*■ I kveri þessu,
sem er ekki nema 48 bls., eru eintómir hersöngvar, herhvatir
og herbænir, og hefir því verið tekið með svo miklum fögnuði,