Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 02.02.1952, Side 16

16
bændurna um allt félagssvæðið. Er fullvíst, að þessi ráðstöf-
un vann landbúnaðinum stórmikið gagn meðan þessi skipan
stóð, þótt meira hefði það getað orðið, ef truflun heimsstyrj-
aldarinnar 1914—18 hefði ekki komið til sögunnar. Forystu-
menn félagsins og aðrir búnaðarfrömuðir hér nyrðra fögn-
uðu breytingu þessari. Kemur það ljósast franr í ritgerðum
Stefáns Stefánssonar í Arsritinu 1910, þar sem lagabreyting-
arnar eru skýrðar, og í afmælisgrein hans um Ræktunar-
félagið 10 ára. Skilzt mér af þessum greinum, að þessi skipu-
lagsbreyting félagsins hafi verið hans verk öðrum fremur.
En þó að starfssvið félagsins hefði aukizt, var tilraunastarf-
semin sarnt meginþátturinn í framkvæmdum þess. Var félag-
ið þannig í raun réttri orðið tvíþætt, annars vegar tilraunirn-
ar, en hins vegar búnaðarsambandið. Þessi tvískipting út-
heimti rneira fé en áður var, en tekjurnar uxu ekki að sama
skapi. Af þessu leiddi, að þegar kemur fram um 1920, og
félagið var í verulegri fjárþröng, fer að brydda á nokkurri
óánægju með skipulagið. Var hún einkum af því, að mönn-
um þótti félagið leggja minna af mörkum til starfsemi bún-
aðarfélaganna en önnur búnaðarsambönd gerðu. En þau
ráku yfirleitt litla eða enga tilraunastarfsemi. Stjórn félagsins
hélt hins vegar fast við hina upprunalegu stefnu, að rekstur
tilraunastöðvarinnar væri höfuðmarkmið félagsins, og dreif-
ing þess litla fjármagns, er það hafði til umráða, yrði til þess
að lama tilraunastarfsemina, og draga um leið úr gagnsemi
félagsins.
Eftir að jarðræktarlögin voru sett 1923 virðast raddirnar
um stofnun sérsambanda hafa orðið háværari og brátt var far-
ið að mynda samtök innan sýslnanna, sem sóttu hvert í sínu
lagi um styrki til Búnaðarfélags íslands. Fyrst var stofnað
Búnaðarsamband Þingeyinga 1927, og Húnvetninga árið eft-
ir. 1931 var samband Skagfirðinga fullstofnað, og jafnframt
hlutu sambiind þessi viðurkenningu Búnaðarþings, sem fnll-
komin búnaðarsambönd. Var þá einungis Eyjafjarðarsýsla