Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1975, Blaðsíða 80

svampanna lofi góðu þarf að halda áfram frekari athugun-
um á þeim, og notkun þeirra í framtíðinni yrði að byggjast
á skipulegu samstarfi bænda, ráðunauta, dýralækna og
annarra viðkomandi aðila.
Hleypt til gimbranna.
I upphafi greinarinnar var þess getið, að íslenska sauðkind-
in væri tiltölulega frjósöm. Fremur bráður kynþroski virð-
ist einnig einkenna þetta gamla norræna kyn. í rannsókn-
um á Hvanneyri hefur m. a. komið í ljós, að lömb ná kyn-
þroska tiltölulega ung miðað við það sem gerist meðal er-
lendra sauðfjárkynja. Þennan eiginleika ber að nýta eftir
föngum. Síðan um fjárskipti hefur sú búskaparvenja orðið
æ útbreiddari, að hleypt sé til ásetningsgimbranna og heild-
arafurðir fjárins þannig auknar nokkuð á hagkvæman
hátt. Það fer oft saman að bændur, sem reyna að fá sem
flestar ær sínar tvílembdar, láta gimbrarnar fá fang, og
stefna þeir þannig að hámarksafurðum eftir hverja vetrar-
fóðraða kind. Líkur benda til þess, að samhengi sé á milli
kynþroska og frjósemi á æviskeiðinu, þ. e. a. s. því fyrr
kynþroska, þeim mun frjósamari síðar. Það er reynsla
bænda, að tvævetlur, sem hafa áður alið lömb, eru tíðum
betri mæður en tvævetlur, sem hafa verið geldar gemlingar.
Algengt er, að um 70—80% þeirra gimbra, sem hleypt er
til, festi fang. Að jafnaði er lítið um, að gemlingar séu tví-
lembdir, enda er það yfirleitt ekki talið æskilegt. Kynferðis-
lega eru gimbrarnar tiltölulega illa þroskaðar, miðað við
fullorðnar ær, og mestu máli skiptir að fá sem flestar þeirra
til að festa fang. Á þessu er oft misbrestur, og er ekki fátítt,
að all vænar gimbrar, sem orðnar eru kynþroska og hleypt
hefur verið til, festa ekki fang. Fjölmargir þættir geta haft
áhrif á frjósemi þeirra, en frekari rannsóknir vantar á þessu
sviði. Á seinni árum hefur þó aukist áhugi á að rannsaka
frjósemi gimbra, bæði hér á landi og erlendis. Margir bænd-
ur telja til bóta að vetrarrýja gemlingana, einkum fyrri
hluta vetrar, og augljóst er, að eingöngu ætti að hleypa til
84