Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1975, Page 84

tíma eru fremur takmarkaðar, en eflaust má ætla sumum
hrútum mun fleiri ær, ef hafðar eru til hliðsjónar erlendar
rannsóknir á þessu sviði og reynsla bænda. Mjög mikilvægt
er, að hrútarnir séu hraustir og vel hirtir, hvort sem þeir
eru notaðir við tilhleypingar eða til sæðinga. Við hérlendar
aðstæður, þar sem fé er að jafnaði komið á hús fyrir fengi-
tíma, er ástæðulaust að láta hrúta ganga stjórnlaust í ánum
vikum og jafnvel mánuðum saman. Reyndar kemur slíkt
ekki til greina, ef stunda á vel skipulagðar kynbætur á fénu.
í sumum tilvikum getur þó verið heppilegt að láta hrút
ganga lausan í ákveðnum hópi áa í kró, t. d. með gimbrum,
sem hafa að jafnaði styttri gangmál og eru dulbeiðnari en
fullorðnar ær. Þess má geta, að sumir bændur nota helst
kollótta hrúta handa gimbrunum til að minnka hættu á
burðarerfiðleikum.
Fyrir kemur, að einstaka hrútar eru getulitlir og jafnvel
ófrjóir með öllu, og vitað er, að jafnvel hrútar með sterka
kynhvöt geta myndað lélegt eða ónýtt sæði. Þó verður að
telja hrúta einna frjóasta allra karldýra búfjártegundanna,
og í flestum tilvikum ætti hrúturinn ekki að verka tak-
markandi á frjósemi þeirra áa, sem fá við honum. Hvað
erfðaeðlið varðar kemur skýrt fram í afkvæmarannsóknum,
að dætur ákveðinna hrúta eru mjög mismunandi frjósam-
ar, og þarf að hafa þetta sérstaklega í huga, þegar hrútar
eru valdir á sæðingastöðvar.
í grein þessari hefur verið fjallað um nokkra veigamikla
þætti, er varða frjósemi sauðfjár, og drepið hefur verið á
fáeinar nýjungar lesendum til umhugsunar og fróðleiks.
Einkum er vakin athygli á þeim eiginleikum íslenska fjár-
ins, er varða bráðan kynþroska og góða frjósemi, og sérstök
áhersla er lögð á, að þessir kostir verði nýttir í æ ríkari mæli
í framtíðinni.
88