Frjáls verslun - 01.02.1968, Qupperneq 10

1D
FRJÁLS VERZLUN
F.V.: Eru flokksbrœður yðar á
Akureyri sama sinnis og þér
varðandi skipulagsmál og deilur
innan Alþýðubandalagsins?
B.J.: Eftir því sem ég bezt veit
eru þeir það með sárfáum undan-
tekningum.
F.V.: Þá langar okkur til að
víkja að verzlun og verðlagsmál-
um. Eru einhverjir þeir þœttir
verzlunar á íslandi, sem þér telj-
ið eðlilegt, að verði þjóðnýttir,
aðrir en t. d. verzlun með benzín
og olíur?
B.J.: Stefna okkar Alþýðu-
bandalagsmanna að ríkiseinkasölu
á benzíni og olíum er alkunn. Ég
álít einnig, að tímabært væri að
íhuga rækilega, hvort ekki væri
B ÚJlSjlJLjlOllÐ
HVlLIÐ MEÐAN ÞÉR VINNIÐ
SAVO-stóll er vandaðor stóll.
BÚSLJÓIIÐI
HÚSGAGNAVERZLUN
VIÐ nOATÚN — SÍMI 18520
hagkvæmt að þjóðnýta bifreiða-
innflutning og einnig alla lyfja-
verzlun.
F.V.: Hvort teljið þér, að um
framför eða afturíör hafi verið að
rœða innan verzlunarinnar áund-
anfömum árum?
B.J.: Hvort tveggja, vildi ég
álíta, því sjálfsagt telja flestir það
til framfara út af fyrir sig, að hér
hefur risið upp fjöldi glæsilega bú-
inna verzlunarstórhýsa á síðustu
árum og að vöruval hefur aukizt
í kjölfar óhefts innflutningsfrelsis.
Hitter umdeildara, hvort yfirbygg-
ingin í verzluninni er ekki orðin
okkur ofviða, þegar slembilukka
góðæranna og alveg einstæðra
verzlunarkjara hefur snúið við
okkur bakinu, og hvort öll hin
geysilega fjárfesting í verzlun-
inni og binding síaukins mannafla
í milliliðastarfseminni er þjóð-
inni hagstæð. Ég álít óhikað, að
verulegur hluti verzlunarfjárfest-
ingarinnar hefði verið betur kom-
inn í fullkomnum tækjum í undir-
stöðuatvinnuvegunum og að mann-
aflaaukningin í verzlun og við-
skiptum, samhliða fækkun vinn-
andi manna t. d. í fiskveiðum og
fiskiðnaði, verði ekki flokkuð
undir framfarir.
F.V.: Teljið þér álagningu á
nauðsynjavörum hafa verið of
háa undanfarin ár?
B.J.: Nauðsynjavara er teygjan-
legt hugtak. Ég held þó, að fjöld-
inn allur af þeim vörum, svo sem
fatnaði, kvenskóm, leir- og gler-
vörum, ávöxtum o. s. frv., sem
álagning hafði verið gefin frjáls
á um og eftir 1961, verði að teljast
til nauðsynja og að álagning hafi
verið orðin óeðlilega há á frjálsu
vörunum, enda hafði hún hækkað
gífurlega, hvort sem miðað er við
1958 eða 1960. Lækkun álagningar
frjálsu varanna í þá sömu og í
gildi var 1958 tel ég því að hafi
verið eðlileg og sanngjörn ráðstöf-
un.
Þær verðlagsákvarðanir, sem
settar voru að gengisfellingunni
afstaðinni, lögðu verzluninni að
sjálfsögðu verulegar byrðar á
herðar, en ómótmælanlegt er þó,
að dreifingarkostnaður hennar er
enn verulega hærri en annars
staðar á Norðurlöndum, t. d. í Nor-
egi °S Svíþjóð, og m. a. á þeim
vörum ýmsum, sem verzlunin hér
kvartar sárt yfir, að álagning sé
of lág á. Ástæðan er ekki of hátt
kaupgjald, heldur vafalaust of-
þensla hvað mannafla og fjárfest-
ingu snertir. Þess vegna er álagn-
ing hér enn of há og á að geta
lækkað með betra skipulagi.
F.V.: Hver eru helztu markmiS
yðar í störfum innan verðlags-
nefndarinnar?
B. J.: Eins og alkunnugt er féllst
ríkisstjórnin á að endurskipu-
leggja verðlagsnefndina að ósk
verkalýðshreyfingarinnar á þann
veg, að í stað þingkjörinnar nefnd-
ar með stjórnskipuðum formanni
kæmi 9 manna nefnd með 4 full-
trúum launþegasamtakanna, 2full-
trúum kaupsýslunnar, 2 fulltrúum
vinnuveitenda og oddamanni skip-
uðum af ráðherra. Krafa verka-
lýðshreyfingarinnar var sprottin
af þeirri einróma skoðun forustu-
manna A.S.Í. og B.S.R.B., að laun-
þegar ættu ríkra hagsmuna að
gæta varðandi verðlagsákvarðan-
ir og verðlagseftirlit, sem að þeirra
áliti er sérstaklega brýn nauðsyn
á, á þeim miklu verðbreytingatím-
um, sem óhjákvæmilega sigla í
kjölfar stórfelldrar gengisfellingar
og afnáms verðstöðvunarlaga, sem
í ýmsum tilvikum voru á takmörk-
uðu raunsæi byggð.
Ég tel það hlutverk mitt og
annarra fulltrúa launafólks í verð-
lagsnefndinni að gæta þeirra hags-
muna þess, sem jafnframt eru
beinir hagsmunir atvinnuveganna
og þjóðarinnar allrar, að verðlag,
að svo miklu leyti, sem varðlags-
nefnd hefur það í hendi sinni, fari
ekki frekar úr skorðum en óhjá-
kvæmilegt er miðað við aðstæður,
að bilið milli verðlags og launa
breikki sem minnst og að þannig
auðveldist að ná því marki, að
það verði brúað með kjarasamn-
ingum, sem feli í sér ákvæði um
tengingu verðlags og launa, endur-
heimt ákvæða um verðbætur á
laun, en það er nú höfuðkrafa
verkalýðshreyfingarinnar í launa-
málum, enda hljóta allir kjara-
samningar að verða pappirsgögn
ein, nái hún ekki fram að ganga.
F.V. Við hvað er átt að yðar
dómi, þegar talað er um „hcefi-
lega álagningu" af hálfu laun-
þegasamtaka?