Frjáls verslun - 01.12.1989, Blaðsíða 43

um að fá til baka eitthvað af þeim eina
og hálfa milljarði sem þeir hafa lánað
til loðdýraræktar, að mestu eftir að
verð á skinnum hrundi á heimsmar-
kaði? Eða er treyst á að Stóri bróðir
komi til hjálpar og yfirtaki skuldirnar?
Flestir eru sammála um að hér á
landi geri lánastofnanir allt of litlar
kröfur um arðsemi og veð áður en
verkefni eru studd með lánafyrir-
greiðslu. í erfiðu efnahagsástandi,
eins og nú hefur ríkt um skeið, láta
afleiðingamar ekki á sér standa. Það
ár, sem nú er á enda, virðist ætla að
komast á spjöld sögunnar sem ár
hinna miklu gjaldþrota en ekki síður
Ár hinna ógreiddu skulda. Liggur
fyrir að einungis á höfuðborgarsvæð-
inu nemi skuldir gjaldþrota fyrirtækja
og einstaklinga um 10 milljörðum
króna á þessu ári og að langstærstur
hluti þessarar upphæðar tapist vegna
þess að litlar eignir eru fyrir hendi.
Spyrja má hvort ekki sé vonlaust
að ætla sér að efla og styrkja velferð-
arkerfið á íslandi þegar svona er í
pottinn búið? Er mögulegt að ná settu
marki í þeim efnum þegar tugir millj-
arða króna af þjóðartekjunum tapast
vegna þess meðal annars að stjórn-
endur fyrirtækja í landinu voru ekki
vanda sínum vaxnir?
AÐSPÁAF RAUNSÆI
Það kann að vera tímanna tákn og
til merkis um ríka forlagatrú okkar
íslendinga að á síðustu spástefnu
Stjórnunarfélags íslands var stjörnu-
spekingur meðal fyrirlesara. Það skal
og tekið fram að fátt bendir til að hans
spádómar um næsta ár þurfi að vera
brotgjarnari en sumra hagfræðinga,
sem hingað til hafa skyggnt sínar
kristalskúlur.
Gerð raunsannrar fjárhags- og
rekstraráætlunar snýst ekki um spá-
dóma. Hún getur heldur ekki byggst á
pólitískri óskhyggju eins og m.a. kom
fram í máli Halldórs Ásgrímssonar á
fyrrnefndri spástefnu þegar hann
boðaði þá trú sína að verðbólga í land-
inu yrði 5-8% á næsta ári.
Ekki alls fyrir löngu kom fram í
frægri könnun að íslendingar væru
hamingjusamasta þjóð í heimi. Má um
leið gera sér í hugarlund að hún hljóti
einnig að vera sú bjartsýnasta því
trauðla myndi sæmilega raunsönn
þjóð brosa framan í heiminn ef hún
gerði sér grein fyrir öllu því sem af-
laga hefur farið í efnahagsmálum.
Vera kann að íslenskir stjórnendur
láti fremur örlagatrú og bjartsýni ráða
gerðum sínum en köldu mati á stað-
reyndum. í því ljósi hljóta menn að
meta hin gríðarlegu áætlunarmistök,
sem átt hafa sér stað á síðustu árum,
og fátt bendir til að menn hugsi sér að
vitkast í þeim efnum.
Kjörorð okkar íslendinga þegar við
stöndum frammi fyrir offjárfestingu af
einhveiju tagi eru: Þetta bjargast! Því
miður eiga þessi kjörorð ekki lengur
við, hafí þau einhvern tíma gert það.
Þeir, sem styðjast enn við þessa við-
miðun og spenna boga sinn langt um-
fram skynsamleg mörk, stefna ein-
faldlega í þá hringiðu gjaldþrota og
áætlunarmistaka, sem því miður er
orðin eitt af einkennum íslensks efna-
hagslífs.
Alls staðar reynist óhófleg bjartsýni íslendingsins dýrkeypt.
Sjávarútvegsráðherra gerir sér vonir um að verðbólgan fari í eins stafa tölu
árið 1990.
43