Frjáls verslun - 01.05.1997, Qupperneq 21

FORSÍÐUEFNI
ÞETTA ERU LYKILMENNIRNIR
Þeir lykilmenn, sem Friðrik Þór hefur valið í kringum sig
og bera hitann og þungann af daglegum rekstri Islensku kvik-
myndasamsteypunnar, eru þessir helstir, fyrir utan Ara Krist-
insson sem er myndatökumaður og framkvæmdastjóri:
Árni Páll Jóhannsson sér um leikmyndir og oft búninga og
er verksvið hans sérstakt því hann ber bæði listræna og Ijár-
hagslega ábyrgð á leikmyndagerðinni. Hans frægasta handa-
verk til þessa er án efa braggahverfið í Djöflaeyjunni sem var
byggt úti á Seltjarnarnesi.
Steingrímur Karlsson klippari sér um alla samsetningu og
klippingu fyrir Islensku kvikmyndasamsteypuna en Kjartan
Kjartansson sér um hljóðsetningu. Um þá deild sér reyndar
sérstakt dótturfyrirtæki Islensku kvikmyndasamsteypunnar
sem heitir Bíóhljóð. Inga Björk Sólnes og Hrönn Kristinsdótt-
ir starfa á skrifstofu IK og sjá um bókhald og ijárreiður.
Hvað varðar framtíð íslenskrar kvikmyndagerðar þá er
ljóst að stöðugt stærri hluti fjármagns til greinarinnar kemur
frá útlöndum. Djöflaeyjan er ágætt dæmi um kvikmyndagerð
sem ijáröflunarleið. Myndin kostaði 170 milljónir alls. Kvik-
myndasjóður lánaði 25 milljónir og IK lagði sjálft fram 25 millj-
ónir. Annað ijármagn var í formi styrkja og ijármögnunar og
samtals var eytt 110 milljónum af erlendu fiármagni á Islandi
við gerð myndarinnar. Það er meira en milljón á hverja mínútu
sem myndin varir.
Hitt er svo annað mál að það að gera mynd á íslensku er
ekkert sérstaklega gróðavænlegt þar sem markaðurinn er
eins lítill og raun ber vitni. Það er ekki ódýrt að framleiða og
taka kvikmyndir á Islandi og því ekki að undra þótt menn leiti
á stærri markaði.
Erfiðara er að fá fjármagn að utan fyrir mynd sem er gerð
einungis á íslensku og myndir sem eru gerðar af miklum van-
ásamt hinum sérstæðu andstæðum, Islandi og Japan, var nóg
til þess að menn drógu upp heftið.
Vítahringurinn er í sem stystu máli þessi: Þú verður ekki
þekktur nema þú gerir einhveija mynd sem vekur alþjóðlega
athygli og til þess þarf töluvert fé. Þú færð hinsvegar ekki fjár-
mögnun til þess sem á Islandi kallast stórar myndir nema þú
sér þekkt nafii.
Næsta verkefni Friðriks Þórs Friðrikssonar er að leikstýra
mynd sem írski leikarinn Richard Harris leikur aðalhlutverk-
ið í. Hún verður tekin á Irlandi og verður með ensku tali.
Handritið er í raun það sama og að Börnum náttúrunnar svo
segja má að hér sé um endurgerð að ræða. Öll fjármögnun
kemur að utan svo útflutningsvaran í þessu tilviki er aðeins
Friðrik sjálfur og hans hæfileikar.
Þetta er áþekkt fyrirbæri og mikið hefur verið stundað í
Hollywood undanfarin ár. Myndir frá framandi málsvæðum
eru endurgerðar með vinsælum leikurum og ná oft gríðarleg-
um vinsældum. Dæmi um slíkar myndir, sem Hollywood hef-
ur endurunnið, eru: Three man and a baby, The Birdcage og
Scent of a Woman.
Þannig má sjá fyrir sér að framtíð íslensks kvikmyndaiðn-
aðar verði í rauninni aðeins með lögheimili á Islandi en vinnsl-
an sjálf færist út fyrir landsteinana og menn beini kröftum sín-
um að gerð mynda sem ætlaðar eru stærra málsvæði.
„Þetta er í vaxandi mæli það sem mun gerast," sagði Ari
Kristínsson. „Eg er sannfærður um að íslenskir leikstjórar
geta orðið útflutningsvara en tíl þess að svo megi verða þurfa
þeir að fá gott tækifæri eða stuðning frá heimalandinu í fyrstu.
Það sé ég ekki gerast hér og því er eðlilegt að leita aukins
samstarfs við erlenda fjárfesta og það hefur þessa þróun í för
með sér. S3
Ari Kristinsson, kvikmyndatökumaður og framkvæmda-
stjóri Islensku kvikmyndasamsteypunnar, er vinur og
samstarfsmaður Friðriks til margra ára. Hann segir að
stjórnun fyrirtækisins byggi á fáum lykilmönnum sem
hafi fullt traust. FV-mynd: Geir Ólafsson.
efnum hér heima munu aldrei ná neinni sölu erlendis. Ahugi
fjárfesta er ekki vakinn með þvi að láta þá lesa löng handrit.
Hann er vakinn með því að kynna þeim hugmynd í þremur
setningum og nefna nöfn þeirra sem ætla að gera myndina.
Þannig var Cold fever fjármögnuð að fullu áður en handritið
var skrifað. Nafn Friðriks, Jim Stark og japanska leikarans
ar að eitthvað þessu líkt sé kennt í skólum einhvers staðar.
Friðrik Þór giskaði á í samtali við Fijálsa verslun að velta
Islensku kvikmyndasamsteypunnar frá upphafi, 1990, nálgist
milljarðinn en vegna misflókinna samstarfssamninga eru
ýmsar leiðir til þess að meta það.
Það var í kjölfar velgengni Barna náttúrunnar sem Friðrik
Þór og félagar hans komu fótunum undir sig. Fyrir hagnað-
inn af myndinni var keyptur sá tækjabúnaður sem er undir-
staða vinnslu fyrirtækisins í dag og lagður grunnur að fram-
leiðslu fleiri kvikmynda. Islenska kvikmyndasamsteypan var
upphaflega stofhuð í kringum gerð Skyttanna en varð gjald-
þrota og var endurreist með nýrri kennitölu árið 1990.
Friðrik er einn eigandi að fyrirtækinu en hefur komið sér
upp litlum hópi náinna samstarfsmanna sem hann gefur laus-
an tauminn að miklu leyti. Að sögn Ara hefur þetta þróast
þannig að hann sem framkvæmdastjóri gerir vinnuáætlanir
fyrir einstakar myndir sem hinar einstöku deildir vinna síðan
eftir og hafa töluvert sjálfstæði í vinnubrögðum. Reynt er að
gera eins nákvæmar áætlanir og tök eru á og fara hvergi út
fyrir þann ramma sem þær setja hverri mynd.
„Þessi iðnaður er þannig að menn eru oft lausráðnir til ein-
stakra verkefna. Það verða til litlir hópar og sést vel hverjir
geta unnið saman og hveijir ekki, hveijum er treystandi og
hveijum ekki. Smátt og smátt finnum við menn sem við treyst-
um fullkomlega og eigum gott með að vinna með.“

21