Frjáls verslun - 01.05.1999, Blaðsíða 6

RITSTJÓRNARGREIN
Ráð mömmu!
Fyrir skömmu birtist lítil en athyglisverð
grein í bandaríska tímaritínu Fortune um hina
hagsýnu húsmóður og hve heilræði hennar
um uppeldi barna og stjórnun heimila væru í
raun góð lexía við stjórnun efnahagsmála. Nú
á tímum er það að vísu svo að hin hagsýna
húsmóðir er í flestum tilvikum komin út á
vinnumarkaðinn og uppeldi barna hvílir
meira á báðum foreldrum en áður - eðlilega.
I greininni er haft á orði að hagfræðingar og
húsmæður séu sammála í fremur fáum mál-
um - en mikilvægum! Hér koma nokkur
þeirra: Sparaðu eitthvað til rigningardaganna;
taktu ekki of mikið af lánum; mundu að heið-
arieiki er öðrum kostum æðri, gerðu áætlanir
og settu þér markmið; komdu alltaf vel fram við aðra; lánaðu
ekki óheiðarlegu fólki; sé dýrt að ráða fólk í vinnu og segja því
upp þá dregur úr atvinnu (innskot FV: Svona tala mæður ekki);
dreifðu áhættunni; hvatning og hrós eru mikilvæg við uppeldi
barna og líka úti á vinnumarkaðinum og skilar sér í duglegri
einstaklingum og auknum afköstum. Þá segir að þrátt fyrir að
nú séu tímar alþjóðavæðingar og eilífrar umræðu um hversu
upplýsingar og upplýsingatækni séu mikilvægir póstar í við-
skiptalífinu, þá stafi efnahagsvandræði flestra þjóða og einstak-
linga ekki af nýjum og framandi öflum - heldur af því að hafa
ekki fýlgt „ráðum mömmu“! Svo mörg voru þau orð!
Undraland Fróðlegt er að taka púlsinn á íslensku efnahagslífi
í ljósi ofangreindra heilræða húsmæðra og hagfræðinga - ekki
síst þegar góðæri er yfirskriftin á efhahagslífi okkar íslendinga.
Með góðærinu er átt við að lúðrar hljómsveitarinnar hljómi allir
í takt í einu ljúfu lagi, hagvöxtur er mikill, kaupmáttur eykst
stöðugt, atvinnuleysi er ekkert, verðbólga nánast engin, hagn-
aður fýrirtækja er með ágætum og verð hlutabréfa hátt. Og tvö-
þúsund-vandinn á íslandi er ekki meiri en svo að árið 2000 er
talið geta orðið fimmta árið í röð með um 5%
hagvöxt. Einhveijir kynnu að segja að þetta
væri lýsing á Undralandi. Vandi flestra þjóða í
kringum okkur er viðvarandi atvinnuleysi,
þeim tekst ekki að halda verðbólgunni niðri án
atvinnuleysis. Fyrir nokkrum árum var vandi
margra ríkja sá að hvort tveggja fór saman í
senn, verðbólga og atvinnuleysi. Húsmæður
og hagfræðingar ræða um rigningardaga i
efiiahagsmálum, að það skiptist á skin og
skúrir. Það sem einu sinni sveiflistupp sveiflist
niður aftur. Mitt í góðærinu á íslandi er mesta
hræðslan núna við verðbólgu. Og ekki að
ástæðulausu; hún er komin af stað! Það er eitt-
hvað sem enginn vill. Ekki þarf að horfa
lengra aftur en til ársins 1983 að það þóttu stórtíðindi í íslensku
atvinnulífi - og var slegið upp á forsiðum dagblaða - þegar til-
kynnt var að verðbólgan væri að lækka úr 120% niður fyrir 50%!
Skllldlig heimili Fólk er hrætt við verðbólgu vegna þess að
heimilin eru skuldug og lánin hækka hratt fari hún af stað fýrir
alvöru. Þar með hyrfi öll kjarabót síðustu ára eins og hendi væri
veifað. Skuldir heimila og margra fýrirtækja gera það að verk-
um að stórfelldar launahækkanir upp á 30 til 40% - eins og nú
er farið að viðra í góðærinu - fara beint út í verðlagið og leiða
ekki aðeins til óðaverðbólgu heldur kjararýrnunar og missi
eigna hjá mörgum vegna mikilla lána. Hér verður líka að senda
alþingismönnum og fyrirtækjum sömu viðvaranir; stórfelldar
verðhækkanir á vöru og þjónustu, eins og hafa orðið að undan-
förnu, kynda undir óstöðugleika, launahækkanir og aðrar
hækkanir, og eru eins og bensín á verbólguneista.
Þótt enn sé ekki farið að rigna í Undralandi eru blikur verð-
bólgu á lofti. „Ráð mömmu“ eru þá heil þegar allt kemur til alls:
Sparaðu til rigningardaganna og taktu ekki of mikið af lánum!
Jón G. Hauksson

WHBBKBBE&SBUUBUUIi wuuuuuuuuu
Stofhuð 1939
Sérrit um viðskiþta-, efnahags- og atvinnumál - 61. ár
Sjöfn Páll Ásgeir Geir Ólajsson Kristin Ágústa Ragnars-
Sigurgeirsdóttir Ásgeirsson tjósmyndari Bogadóttir dóttir grafiskur
auglýsingastjóri blaðamaður Ijósmyndari hönnuður
RTTSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G. Hauksson
AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfh Sigurgeirsdóttír
BLAÐAMAÐUR: Páll Ásgeir Ásgeirsson
LJÓSMYNDARAR: Geir Ólafsson og Kristín Bogadóttir
UMBROT: Ágústa Ragnarsdóttír
ÓTGEFANDI: Talnakönnun hf.
RITSTIÓRN, AUGLÝSINGAR OG AFGREIÐSLA:
ÁSKRIFTARVERÐ: 2.895 kr. fyrir 1.-5. tbl. - 10% lægra áskriftarverð ef greitt er með
kreditkorti
IAUSASÖLUVERÐ: 699 kr. nema bókin 100 stærstu sem er á 1.995,-
DREIFING: Talnakönnun, hf., sími 561 7575
FILMUVINNA, PRENTUN OG BÓKBAND: Prentsmiðjan Grafík hf.
LJTGREININGAR: Prentmyndastofan hf. - Öll réttíndi áskilin varðandi efni og myndir
Borgartúni 23,105 Reykjavík, sími: 5617575, fax: 561 8646, netfang: fv@talnakonnun.is
ISSN 1017-3544

6