Frjáls verslun - 01.05.1999, Blaðsíða 73

HAGFRÆÐI
hlutfall vegna hverrar seldrar einingar
hlyti því að lækka. Það þýðir að afkoma
verslunarinnar batnar og svigrúm gefst til
þess að lækka vöruverð hérlendis og bæta
almenn lífskjör í landinu. Með öðrum orð-
um; ef hið sérstaka dreifikerfi áfengra
drykkja yrði sameinað venjulegri verslun í
landinu myndi hagræðingin ná til allra ís-
lendinga, ekki aðeins þeirra sem kaupa
áfenga drykki. Þetta myndi sérstaklega
styrkja verslun úti á landi þar sem umsetn-
ing er minni. Jafnframt myndi áfengisverð
líklega lækka, þrátt fyrir að áfengistekjur
ríkisins stæðu í stað, og þess vegna ef ætl-
aö sameina áíengissölu við aðra verslun í landinm
við
Þetta
fyrirhöín og
bera vegna
núverandi sölufyrirkomulags.
Forsendur um lægri
sblu-og dreifingar-
kostnað i áfengi ef
salan yrði í höndum
einkaaðila
Þjóðhagslegur sparn.
við að sameina I
áfengissölu við
venjulega verslun
Milljónir króna I
(7%
?77
30% lægri kostnaður........
50% lægri kostnaður........
70% lægri kostnaður........
Wúvirði
ávöxtun-
arkrafa)
3.962
6.603
9.245
að er við 7% ávöxtunarkröfu. Þá er rekstur
einkasölunnar undanþeginn eignaskatti
(22 milljónir) sem ríkið myndi annars hafa
af einkarekstri. Þannig, þegar allt er talið,
kostar sérdreifikerfi ríkisins á áfengi tæp-
lega 1 milljarð á ári. Við þetta mætti síðan
bæta auknu hagræði fyrir neytendur sem
einnig hefur umtalsvert peningalegt gildi.
Hér er þó erfitt að nefna eina tölu, en mjög
auðvelt er að reikna út kostnað upp á
hundruð milljóna, sérstaklega fyrir þá sem
búa úti á landsbyggðinni, t.d. vegna bens-
ínkostnaðar.
Hversu mikið af þessum Ijár-
munum myndi sparast ef ÁTVR
yrði lögð niður og áfengissalan
sameinuð annarri verslun er erfitt
um að segja, en ljóst er að hér er
um hundruð milljóna að ræða.
Fyrir utan þennan þjóðhagslega
sparnað myndi ríkisvaldið líklega
leysa út um einn og hálfan millj-
arð króna með sölu á eignum fé-
lagsins. Eignir ÁTVR eru mjög
hreyfanlegar (e. liquid), en skv.
ársreikningi er einn milljarður
bundinn á bankareikningum og
víxlum. Þessum tjármunum
mætti síðan veija til þess að
stofnsetja aðra starfssemi, s.s.
að standa við það kosningalof-
orð framsóknarmanna að eyða
einum milljarði til vímuvarna.
unin væri að halda áfengisverði óbreyttu
væri hægt að auka áfengisgjöld sem myndi
skila meiri afrakstri til ríkisvaldsins.
Hve rniklð sparast? Samkvæmt árs-
reikningi kostar rekstur ÁTVR um 938
milljónir á ári, ef undan er skilið innkaups-
verð á áfengi. Launakostnaður er líklega
nokkuð ofmetinn því áfallnar lífeyrisskuld-
bindingar að tjárhæð 136.5 milljónir voru
færðar til gjalda á þessu ári. Hins vegar má
bæta við þetta fórnarkostnaði ríkisins fyrir
að hafa fjármagn bundið í þessum verslun-
arrekstri. Eigið fé ÁTVR er samkævmt árs-
reikningi um 1,5 milljarður og fórnar-
kostnaður þess ljár er 103 milljónir ef mið-
Ný áfengisstefna Með þessum útreikn-
ingum er ekki verið að gera lítið úr þeim
búsifjum sem ofneysla áfengis veldur is-
lensku þjóðinni og nauðsyn á styrkri
áfengisstefnu. Þvert á móti. Það verður
hins vegar vart séð að núverandi rekstur
ÁTVR skipti miklu fyrir vímuvarnir þvi út-
sölustaðirnir eru orðnir það margir og
verslunarfyrirkomulag of líkt því sem
tíðkast í venjulegri smásöluverslun. Þess
vegna ætti ríkið að leysa inn þá fjármuni
sem eru bundnir í rekstri ÁTVR og verja
þeim til unglingastarfs, meðferðarheimila
og betri löggæslu, svo eitthvað sé nefnt.
Með því væri verið að móta áfengisstefnu
fyrir nýja tíma. 33
Fyrirhöfn neytenda
Sameiginlegur sjóður landsmanna
nýtur afraksturs af áfengisgjöldum -
en þegar fyrirhöfn og kostnaöur eru
lögð á neytendur að óþörfu þá
hagnast enginn.
Það er tvennt sem vinnst með því að einka-
væða sölu á áfengi og sameina hana venju-
legum verslunum; þjóðhagslegur sþarnaður
eykst verulega á hverju ári og ríkið fœr yfir
1,5 milljarða við að selja eigurÁTVR. Það fé
getur ríkið ávaxtað og staðið straum afaukn-
um vímuvörnum.
Halldór Ásgrímsson, formaður Framsóknar-
flokksins. Eitt af kosningaloforðum flokksins
var að auka vímuvarnir. Með því að leysa
uþþ ATVR, selja eignir fyrirtœkisins og
einkavœða áfengissölu er fé fundið til að
standa við þetta loforð.
Allir högnuðust
Ef hið sérstaka dreifikerfi áfengra
drykkja yrði sameinað venjulegri
verslun í landinu myndi hagræðingin
ná til allra íslendinga - ekki aðeins
þeirra sem kaupa áfenga drykki.
Ný áfengisstefna mótuð
Ríkið ætti að leysa inn þá fjármuni
sem eru bundnir í rekstri ÁTVR og
verja þeim til unglingastarfs, með-
ferðarheimila og betri iöggæslu, svo
eitthvað sé nefnt. Með því væri verið
að móta áfengisstefnu fyrir nýja
tíma.
Áhrif einkavæðingar
Einkavæðing áfengissölul

Vöruverð í Eiqnir ATVR '
almennri seldar y
verlsun lækkaði á 1,5 mkr.
Þjóðhags-
legur
sparnaður
Avöxtun
þess fjár rynni
til vímuvarna