Frjáls verslun - 01.03.2000, Blaðsíða 6

RITSTJÓRNARGREIN
Hvað er íslenskt fyrirtæki?
up Össurar á bandariska stoðtækjalyrirtæk-
inu Flex-Foot í Kaliforníu á 5,3 milljarða króna
gefa nýja vídd íslensku viðskiptalífi. Þetta eru ekki
aðeins umfangsmestu kaup Islendinga í erlendu
íyrirtæki heldur einnig helstu hlutabréfakaup eins
fyrirtækis í íslenskri atvinnusögu. A lista Frjálsrar
verslunar yfir tuttugu helstu hlutabréfaviðskipti ís-
landssögunnar raðast kaup Össurar í fjórða sætið.
Kaup 26 fjárfesta á 51% hlut rikisins í FBA á um 9,7
milljarða sitja þar á toppnum. Það er athyglisvert
að fyrir nokkrum árum var Össur tiltölulega lítið
fyrirtæki við Hverfisgötuna sem fyrir dugnað eig-
anda síns, Össurar Kristinssonar, komst tækni-
lega í ífemstu röð stoðtækjafyrirtækja í heiminum vegna lfamúr-
skarandi uppfinninga, sérstaklega í hulsum og hulsutækni. Aþess-
um árum mótaði fyrirtækið sér þá skýru stefnu að nema land á er-
lendum mörkuðum með vörur sínar. Frumkvöðullinn, Össur
Kristinsson, á núna um helming alls hlutaijár í fyrirtækinu og sit-
ur í stjórn þess en þúsundir Islendinga eiga fyrirtækið með
honum. Fyrir um fjórum árum var Jón Sigurðsson ráðinn forstjóri
Össurar og undir hans stjórn hefur fyrirtækið breyst úr litlu fyrir-
tæki í veglegt, alþjóðlegt fyrirtæki. Undir hans stjórn nemur það
ekki aðeins land erlendis með vörur heldur sömuleiðis fjárfesting-
ar og ætlar fyrirtækið að leiða samrunaferlið í þessum iðnaði á
næstu árum. Kaupin á Flex-Foot eru því aðeins fyrsta skrefið.
islenskt eða bandarískt? En er Össur hf. núna íslenskt eða banda-
rískt fyrirtæki? Þótt Össur hf. sé skráð á Islandi og í eigu þúsunda
íslenskra íjárfesta má halda því fram að fyrirtækið sé hvorki ís-
lenskt né bandarískt heldur fyrst og fremst alþjóðlegt Jón var
einmitt spurður að þessu á blaðamannafundi í höfúðstöðvum Flex-
Foot eftír kaupin og svaraði hann því til að þótt fyrirtækið væri klár-
lega íslenskt út frá því sjónarmiði að það væri skráð á Islandi og
hluthafarnir væru íslenskir þá væru viðskiptavinirnir að langstærst-
um hluta útlendir. Birgjarnir væru einnig að mestu útlendir. Starfs-
mennirnir væru íslenskir, bandariskir og í raun margra þjóða - og
vegna þess að Össur hf. væri skráður á opnum ís-
lenskum hlutabréfamarkaði gæti raunin orðið sú
innan skamms að fjárfestarnir yrðu sömuleiðis
margra þjóða, svo fremi að þeir hefðu á annað borð
áhuga á að fjárfesta í fyrirtækinu.
Heimurinn eitt markaðssvæði Vangaveltumar
um það hvað sé íslenskt fyrirtæki, bandariskt og
svo framvegis eru á margan hátt mjög skemmti-
legar því í íslensku atvinnulífi hefur oftar en ekki
verið lögð áhersla á að fyrirtæki væru íslensk - og
þá í þeim skilningi að þeim væri stjórnað frá Is-
landi. Eftír aðalfund Flugleiða á dögunum kom
fram að þar á bæ leggja menn höfúðáherslu á að Flugleiðir séu í
eigu Islendinga og ekki komi til greina að láta erlent flugfélag
kaupa meirihlutann í félaginu. Þegar FBA Landsbankinn, Búnað-
arbankinn og eignarhaldsfélagið Hof keyptu hlutabréf i deCODE
genetics, móðurfélagi Islenskrar erfðagreiningar, fyrir um 6 millj-
arða í fyrrasumar, eða um helmings eignarhluta bandarísku fjár-
festanna í félaginu, var það gert að frumkvæði Kára Stefánssonar,
forstjóra Islenskrar erfðagreiningar. Hann lagði ofuráherslu á að fá
hlutabréf í deCODE inn í íslenskt samfélag, eins og það var orðað,
og mæta þannig þeirri gagnrýni sem fram hefði komið á hve stór
eignarhluti í Islenskri erfðagreiningu væri í höndum erlendra fj;ir-
festa. Vissulega hékk þarna á spýtunni fyrirhugað rekstrarleyfi fyr-
ir gagnagrunninn á heilbrigðissviði - sem ríkisstjórnin afhenti Is-
lenskri erfðagreiningu 22. janúar sl. Um leið og rekstrarleyfið var
í höfii gekk hins vegar allt út á að skrá deCODE á bandaríska
hlutabréfamarkaðinn Nasdaq til að gefa útlendingum kost á að
kaupa í fyrirtækinu.Vonirnar eru að útlendingar hafi svo mikinn
áhuga á deCODE að bréf í fyrirtækinu snarhækki í verði og geri
núverandi hluthafa enn auðugri. En er þá deCODE íslenskt eða
bandariskt fyrirtæki? Það er altént skráð í Delaware í Bandarikjun-
um. Hvað er islenskt fyrirtæki þegar heimurinn er orðinn eitt
markaðssvæði?
Jón G. Hauksson
IPI i Æm m i
n i«U 1

Stofiiuð 1939
Sérrit um viðskiþta-, efnahags- og atvinnumál - 62. ár
Sjöfn Guðrún Helga Geir Ólafsson Hallgrímur
Sigurgeirsdóttir Sigurðardóttir Ijósmyndari Egilsson
auglýsingastjóri blaðamaður útlitsteiknari
RTTSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G. Hauksson
AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfh Sigurgeirsdóttir
BLAÐAMAÐUR: Guðrún Helga Sigurðardóttir
UÓSMYNDARI: Geir Ólafsson
UMBROT: Hallgrímur Egilsson
ÚTGEFANDI: Talnakönnun hf.
RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG APGREIÐSLA:
ÁSKRIFTARVERÐ: 3.185 kr. fyrir 1.-5. tbl. - 10% lægra áskriftarverð ef greitt er með
kreditkorti.
LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr.
DREIFING: Talnakönnun, hf., sími 561 7575
FIIJVIUVINNA, PRENTUN OG BÓKBAND: Prentsmiðjan Grafik hf.
LTTGREININGAR: Prentmyndastofan hf. - Öll réttindi áskilin varðandi efni og myndir
Borgartúni 23,105 Reykjavik, sími: 561 7575, fax: 561 8646, netfang: fv@talnakonnun.is
ISSN 1017-3544

6