Morgunblaðið - 26.01.2001, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VÖKUDEILD barnaspítalaHringsins á Landspítala ogSápugerðin Frigg hafa
stofnað til samstarfs um sjóð til
styrktar vökudeildinni. Hafa for-
svarsmenn Friggjar ákveðið að 5%
af heildsöluverði þvottaduftsins
Milt fyrir barnið renni í sjóðinn og
segir Lúther Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Friggjar, að upp-
hæðin gæti skipt nokkrum milljón-
um á samningstímanum, sem er út
næsta ár. Verður upphæðin afhent
um það leyti sem barnaspítalinn
nýi verður opnaður.
Atli Dagbjartsson, yfirlæknir
vökudeildar, sagði við athöfn er
samningurinn var undirritaður, að
miklar framfarir hefðu orðið á sviði
nýburagjörgæslu. Þetta væri ung
grein í læknisfræðinni; hefði fyrst
orðið til á sjötta áratugnum. Atli og
Hörður Bergsteinsson læknir voru
fyrstir íslenskra lækna til að öðlast
sérmenntun á þessu sviði og Ragn-
heiður Sigurðardóttir, yfirhjúkrun-
arfræðingur deildarinnar. Voru
þau fyrstu starfsmenn deildarinnar
sem Gunnar Biering, þáverandi yf-
irlæknir, hafði forgöngu um að
koma á fót.
Um 200 fyrirbura-
fæðingará ári
Af rúmlega 4.000 fæðingum á
landinu eru um 5% fyrirburafæð-
ingar eða um 200 börn og leggjast
þau flest inn á vökudeildina. Auk
þess eru þar lögð inn um 200 full-
burða börn sem lent hafa í erfið-
leikum í fæðingunni eða ef grunur
er um sýkingar eða meðfædda
galla.
Lífslíkur fyrirbura eru að sögn
Atla orðnar góðar allt niður í 24.
viku meðgöngu, en eðlileg með-
göngulengd er eins og kunnugt er
yfirleitt 40 vikur. Atli segir að fyr-
irburar sem fæðist öllu fyrr en á 24.
viku eigi erfitt uppdráttar m.a.
vegna þess að lungun séu ekki í
stakk búin til að gegna hlutverki
sínu. Lífslíkur fyrirbura sem náð
hafa 24 vikna meðgöngu eru um
50% og um 90% hafi meðgangan
verið um 30 vikur. Sjúkdómar sem
ógna fyrirburum eru sýkingar,
lungnasjúkdómar, sjúkdómar sem
rekja má til súrefnisskorts í fæð-
ingunni og heilablæðingar.
Atli segir góða þekkingu og
mikla tækni ráða mestu um að
hægt er að koma fyrirburum til
eðlilegs þroska. Tækjabúnaður fyr-
ir hvert gjörgæslurúm kostar um
10 milljónir en deildin hefur sex
slíkar einingar til umráða. Endur-
nýja þarf búnaðinn á 5 ára fresti
eða rúmlega eina einingu árlega.
Atli sagði mörg líknarfélög, ein-
staklinga og fyrirtæki hafa stutt
deildina við endurnýjun þessa bún-
aðar og Landspítalinn lagt til fram-
lag á móti. Þannig er ráðgert að
endurnýja í ár hjartasjár og ýmis
önnur gjörgæslutæki fyrir 20 til 25
milljónir króna.
Miklar framfarir
á síðustu árum
Fram kom í máli Atla að miklar
framfarir hafi orðið í nýburagjör-
gæslu á síðustu árum. Algengt
vandamál eru öndunarerfiðleikar
og sagði Atli í samtali við Morg-
unblaðið að sem dæmi mætti nefna
að fyrir 10 árum kom fram efni sem
sprautað er í lungu til að koma í veg
fyrir að þau falli saman. Varð það
til þess að lífslíkur fyrirbura jukust
um 40%. Þá sagði hann aðeins örfá
ár síðan áhrif níturildis uppgötvuð-
ust en það eykur blóðflæði til
lungna vegna æðavíkkandi áhrifa.
Um orsakir fyrirburafæðinga
sagði Atli að í um 60% tilvika væri
um að kenna sýkingu hjá móður
sem framkallaði skyndilega fæð-
ingu en orsök væri óþekkt í stórum
hluta tilvika. Sá hluti færi þó stöð-
ugt minnkandi þar sem margs kon-
ar sýkingar væru í auknum mæli
skýringin, iðulega sýkingar sem
móðirin hefði enga hugmynd um.
Vökudeildin hefur í dag yfir að
ráða 16 rúmum á tvískiptu húsnæði
sínu en þörf er talin vera fyrir 20-22
börn og stöku sinnum hafa þau orð-
ið 24 til 26 á deildinni í einu. Ragn-
heiður Sigurðardóttir, yfirhjúkrun-
arfræðingur deildarinnar, segir
mjög litla aðstöðu fyrir starfsfólk
og foreldra og verði fyrst og fremst
bætt úr henni á nýja spítalanum.
Lúther Guðmundsson á hug-
myndina að stofnun sjóðsins og
framlagi fyrirtækisins. Hann sagð-
ist sem faðir tveggja fyrirbura hafa
farið að velta því fyrir sér hvernig
styrkja mætti starf vökudeildar-
innar. Hugmyndin um að leggja til
5% af heildsöluverði þvottaduftsins
Milt fyrir barnið hefði orðið ofan á
en þetta væri ein þekktasta fram-
leiðsla fyrirtækisins og stæði á 20
ára gömlum merg. Lúther sagði
hugsanlegt að leggja til hluta af
söluverði annarra framleiðsluvara
fyrirtækisins og hann sagði kaup-
mönnum einnig frjálst að gefa eftir
hluta af álagningu sinni af þeir
vildu styrkja sjóðinn.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Atli Dagbjartsson, yfirlæknir Vökudeildar, og Lúther Guðmunds-
son, framkvæmdastjóri Friggjar.
Um 400 börn
koma árlega
á deildina
Vökudeildin fær meira rými þegar nýi barna-
spítalinn verður tekinn í notkun. Í dag eru þar
16 legupláss og unnt að bæta nokkrum við en
þörfin er að meðaltali 20-22 rúm.
Sápugerðin Frigg stofnar sjóð til
styrktar vökudeild barnaspítala Hringsins
NÝ KÖNNUN Gallups
fyrir Ferðamálaráð Ís-
lands á ferðavenjum Ís-
lendinga innanlands sýnir
að yfir 81% landsmanna
ferðaðist innanlands á síð-
asta ári. Er átt við ferð
sem stendur lengur en
einn dag. Á þessu ári ætla
96% landsmanna að
ferðast bæði innanlands
og utan. Alls svöruðu 1.168
manns á aldrinum 18 til 80
ára spurningum könnun-
arinnar, sem fram fór í
desember.
Tómas Ingi Olrich, for-
maður Ferðamálaráðs,
sagði slíka könnun á ferða-
venjum Íslendinga nú
gerða í fyrsta sinn. Fjór-
um sinnum áður hefðu
ferðir erlendra ferða-
manna verið kannaðar og
sagði hann vitneskju úr
slíkum könnunum og alla
gagnaöflun um ferðavenj-
ur nauðsynlega ferðaþjón-
ustunni. Hún væri nú
næststærsta atvinnu-
greinin og ætti ekki sterka
rannsóknastofnun eins og
sumir aðrir atvinnuvegir
sem tryggði þróun í grein-
inni og gæti haldið afföll-
um í lágmarki. Tómas
sagði mikilvægt að halda
þessum könnunum áfram
enda væru rannsóknir eitt
af skilgreindum hlutverk-
um Ferðamálaráðs. Til
þess væru þó ekki
skammtaðar nema fimm
milljónir króna. Íslenska
könnunin kostaði tvær
milljónir króna en sú er-
lenda fjórar. Sagði hann
að fengist hefðu styrkir til
að endar næðu saman. Er
áhugi hjá Ferðamálaráði á
að kanna ferðavenjur Ís-
lendinga á eins til tveggja
ára fresti eftir því sem
fjármagn fæst til verksins.
Hlutfall innlendra
ferðamanna 35–40%
Formaður Ferðamála-
ráðs sagði gæðaeftirlit
vegna innlenda ferða-
markaðarins mikilvægt en
hlutfall innlendra ferða-
manna er milli 35 og 40%
af heildarfjöldanum. Hann
sagði að leitað hefði verið
upplýsinga hjá atvinnu-
greininni sjálfri um hvaða
stuðning greinin þyrfti og
hefðu til dæmis komið
fram ábendingar um að
efla þyrfti rannsóknir.
Meðal niðurstaðna má
nefna að 81% Íslendinga
ferðaðist innanlands á síð-
asta ári og ferðirnar voru
að meðaltali fimm. Meðal-
eyðsla fjölskyldu í fyrstu
ferð ársins var 35 þúsund
krónur. Þeir sem ferðast
einir eyða 25.900 kr. að
meðaltali. Einkabíll var
notaður í 82,2% tilvika,
flugvél í 12,9% og 5,6%
ferðuðust með rútum.
Gangandi fóru 1,8% og
1,3% á hestum. Nærri 70%
þeirra sem tóku þátt í
könnuninni kváðust
myndu nýta sér vikulangt
vetrarfrí til ferðalaga.
Sagðist þriðjungurinn
myndu ferðast innanlands
en tveir þriðju erlendis.
Ríflega 30% svarenda
sögðust eiga eða hafa að-
gang að sumarbústað í
einkaeign og sögðust 68%
ekki greiða fyrir neina af-
þreyingu meðan á dvöl þar
stæði. Rúmlega 13%
þeirra kváðust ekki hafa
farið í bústaðinn á síðasta
ári en 35,2% fóru einu
sinni til tvisvar í bústaðinn
á árinu.
Upplýsingamiðstöðvar
lítið notaðar
Þá kemur fram að 25%
Íslendinga virðast leita sér
einhverra upplýsinga áður
en lagt er upp, helst í
ferðahandbókum, bækl-
ingum og upplýsingarit-
um. Magnús Oddsson
ferðamálastjóri sagði
þetta koma á óvart og að
einungis 15% Íslendinga
hefðu heimsótt upplýs-
ingamiðstöðvar ferðamála
á ferðum sínum en þær
eru nú 42 í landinu. Sagði
Magnús hugsanlegar
skýringar að þær væru
ekki nógu vel kynntar fyr-
ir Íslendingum, þær höfð-
uðu ekki til þeirra eða
landinn teldi sig ekkert
hafa að sækja til þeirra.
Magnús sagði Íslendinga
lítið nýta sér náttúru-
tengda ferðaþjónustu, svo
sem jöklaferðir, hestaleig-
ur eða hvalaskoðun og
sagði hann ástæður þessa
þarfnast nánari skoðunar.
Spurning væri hvort þessi
afþreying væri illa kynnt,
frekar miðuð við erlenda
ferðamenn og ef til vill of
dýr.
Ferðamálastjóri sagði
einnig hafa komið á óvart
að ferðir Íslendinga stæðu
einkum mánuðina júní, júlí
og ágúst og væru ferðalög
í júlí tvöfalt meiri en í
ágúst. Sagði hann að svo
virtist sem lenging ferða-
mannatímans hefði aðeins
borið árangur meðal er-
lendra ferðamanna.
Í lok könnunarinnar,
sem var alls 60 spurning-
ar, var spurt hvaða þrjá
staði á landinu kæmi helst
til greina að heimsækja í
ár. Flestir, eða 36,6%
nefndu Akureyri, 21,6%
hyggja á Vestfjarðaferð og
19,7% ætla að leggja leið
sína um Austurland. Sagði
Magnús að þessar tölur
ættu að vera ferðaþjón-
ustufyrirtækjum á þessum
svæðum hvatning til
markaðssetningar. Rúm-
lega 10% vilja sjá Reykja-
vík, Norðurland og Egils-
staði og 9,2% hálendið.
Ferðamálaráð kannar ferðavenjur Íslendinga innanlands
Um 81% Íslendinga
ferðaðist innanlands
Morgunblaði/Þorkell
Tómas Ingi Olrich, formaður Ferðamálaráðs, grein-
ir frá tilgangi könnunarinnar. Hjá honum sitja
Magnús Oddsson ferðamálastjóri og Oddný Óladótt-
ir verkefnisstjóri.
UMHVERFIS- og heilbrigðis-
nefnd Reykjavíkur samþykkti í
gær bókun þar sem lýst er þung-
um áhyggjum yfir því að eftirlit
með innflutningi á nautgripaafurð-
um frá löndum, þar sem kúariða
hefur greinst, virðist ekki vera í
lagi. Í bókuninni er ítrekuð and-
staða við innflutning á nautakjöti
frá slíkum löndum og þeirri skoð-
un lýst að heilbrigðissjónarmið
eigi ekki að víkja fyrir viðskipta-
samningum og verslunarhagsmun-
um.
Bókunin sam-
þykkt samhljóma
Ólafur F. Magnússon, borgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins, lagði
bókunina fram og var hún sam-
þykkt samhljóða. Þar er m.a. var-
að við þeim sjónarmiðum sem
komi fram í yfirlýsingu stjórnar
matvöruhóps Samtaka verslunar-
innar þar sem finna megi fullyrð-
ingar um „öruggar afurðir“ sem
ekki standist, þar sem ekki finnist
enn rannsóknaraðferðir sem taki
af allan vafa um heilbrigði slát-
urafurða frá kúariðusýktum lönd-
um. Jafnframt sé gefið í skyn að
kröfur um innflutningsbann séu
byggðar á „sértækum hagsmunum
og vanþekkingu“ og að eftirlit sé í
lagi með innfluttum sláturafurðum.
Ítrekar and-
stöðu við inn-
flutning naut-
gripaafurða