Morgunblaðið - 26.01.2001, Blaðsíða 24

ERLENT
24 FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÚTSALA
enn meiri
verðlækkun
Laugavegi 20,
sími 562 6062.
BRESKIR sjómenn hafa farið fram á
12,5 milljarða króna í bætur frá
stjórnvöldum vegna þorskveiðibanns-
ins í Norðursjó. Segja þeir, að afleið-
ingar bannsins verði þær, að hundruð
sjómanna missi vinnuna og fjöldi
vinnslustöðva fari á hausinn.
Elliot Morley, sjávarútvegsráð-
herra Bretlands, hefur fagnað bann-
inu sem mikilvægri verndaraðgerð en
það mun koma illa við helstu fiskveiði-
bæina í Skotlandi; Peterhead, Fras-
erburgh og Aberdeen, og Leirvík á
Hjaltlandi. Talið er, að vegna banns-
ins verði að leggja 120 skipum eða
fimmtungi skoska botnfiskveiðiflot-
ans. Í Englandi mun bannið koma sér
langverst fyrir Lowestoft á austur-
ströndinni. Bannið, sem á að standa í
12 vikur frá 12. febrúar, tekur sér-
staklega til hrygningarstöðva þorsks-
ins við Skotland, Noreg, Danmörku
og Holland.
Ljóst er, að fiskiskipum verður að
fækka í Skotlandi og í öðrum Norður-
sjávarríkjum og talsmenn sjómanna
segja, að það muni koma til af sjálfu
sér. Nú í vor verði margir orðnir
gjaldþrota nema stjórnvöld aðstoði
menn við að hætta. Í því skyni hafa
skoskir sjómenn farið fram á 12,5
milljarða króna frá ríkinu og benda á,
að það sé sama upphæð og landbún-
aðurinn fái í styrki hvern einasta dag.
Þorskveiðibannið
Skoskir
sjómenn
vilja bætur
Brussel. Daily Telegraph.
JOSCHKA Fischer, utanríkisráð-
herra Þýzkalands, reyndi í ræðu
sem hann flutti í Lundúnum í fyrra-
kvöld að slá á áhyggjur þeirra sem
ekki vilja sjá Evrópusambandið
(ESB) þróast í átt að sambandsríki
en varaði samt við því að Evrópu-
samstarfið falli „til baka“ í hefð-
bundið milliríkjasamstarf.
„Bakslag í samrunaferlið væru
mjög alvarleg mistök,“ sagði hann í
ávarpi sínu er hann veitti móttöku
viðurkenningu sem brezk-þýzku
vináttusamtökin German-British
Forum sæmdu hann fyrir ræðu um
sýn sína á framtíð ESB frá því í
fyrravor.
„Með því að falla aftur í beint
milliríkjasamstarf myndi Evrópa
(les: ESB) missa starfshæfni sína;
það myndi leiða til valdajafnvæg-
isstjórnmála,“ og það myndi að mati
Fischers vekja upp spennu í sam-
skiptum Evrópuríkjanna.
Í ræðunni færir Fischer rök fyrir
því að Evrópusambandinu sé nauð-
syn á að „dýpka“ samstarfið enn
frekar en því tilheyrir aukið full-
veldisafsal aðildarríkjanna til hinna
yfir- (eða sam-) þjóðlegu stofnana
sambandsins, nokkuð sem ESB-
andstæðingum hugnast alls ekki en
þeim hefur verið að vaxa fiskur um
hrygg í Bretlandi, einkum í Íhalds-
flokknum.
Fischer lagði engu að síður
áherzlu á, að þjóðríkin yrðu ávallt
grundvallareiningar Evrópusam-
starfsins; þau sæju ESB fyrir nauð-
synlegu lýðræðislegu lögmæti.
„ESB á aldrei eftir að verða eig-
inlegt ríki, hvað þá ofurríki,“ sagði
hann. „Hvergi – hvorki í Þýzka-
landi, Frakklandi né neins staðar
annars staðar í álfunni – vilja menn
miðstýrt ofurskrifræði.“
Í ljósi þess að búizt er við að Tony
Blair, forsætisráðherra Bretlands,
boði þingkosningar í vor þurfti
þýzki sendiherrann í Lundúnum að
vísa því á bug í viðtölum við brezka
blaðamenn á miðvikudaginn, að
brezkir ráðamenn hefðu þrýst á um
að Fischer myndi í ræðunni halda
aftur af sér, þar sem of samb-
andsríkissinnaður boðskapur yrði
álitinn geta skemmt fyrir Verka-
mannaflokknum í væntanlegri kosn-
ingabaráttu.
Fischer og hinn brezki starfs-
bróðir hans, Robin Cook, áttu við-
ræður um Evrópumálin í fyrradag
og reyndu þeir að þeim loknum að
kveða niður áhyggjur af því að
grundvallarágreiningur væri milli
brezkra og þýzkra ráðamanna um
það hver framtíðarþróun Evrópu-
sambandsins (ESB) skuli vera.
Á sameiginlegum blaðamanna-
fundi ráðherranna sagði Cook að
ríkisstjórnir beggja landa væru
sammála um hvert ESB eigi að
stefna.
„Við lítum báðir svo á, að Evrópa
þurfi að passa upp á jafnvægið milli
sambandsins og aðildarríkjanna,
þannig að ESB beini sjónum eink-
um að alþjóðlegum málefnum og að
aðildarríkin einbeiti sér að þeim
málefnum sem mikilvægust eru í
innanríkisstjórnmálum,“ sagði
Cook. Áherzla Cooks á mikilvægi
milliríkjasamstarfs í ESB framtíð-
arinnar virðist þó í nokkru ósam-
ræmi við nýlegar yfirlýsingar Ger-
hards Schröders kanzlara um
þörfina á að Evrópusamruninn
byggðist að meira leyti á markviss-
um skrefum í sambandsríkisátt.
Blair forsætisráðherra heldur á
mánudag til Berlínar til viðræðna
við Schröder kanzlara um Evrópu-
málin. Á miðvikudag munu svo leið-
togar Þýzkalands og Frakklands
eiga sérstakan fund í Strassborg
þar sem Þjóðverjar vilja koma sam-
starfi þjóðanna í Evrópumálum á
nýjan grundvöll eftir Nice-fundinn í
desember. Það olli mörgum Þjóð-
verjum vonbrigðum hve eiginhags-
munagæzla Frakka (og annarra að-
ildarþjóða) yfirgnæfði þar meinta
heildarhagsmuni ESB.
Fischer varar við bak-
slagi í samrunaferli ESB
London. Reuters, The Daily Telegraph.
Reuters
Joschka Fischer, utanríkisráð-
herra Þýskalands (t.v.), ásamt
Gerhard Schröder kanslara.
ÍBÚAR fjallabæjarins Davos í Sviss
búa sig nú undir árlegu Al-
þjóðaefnahagsráðstefnuna, WEF,
sem hefst í bænum á morgun.
Margir helstu ráðamenn heims
verða þar að venju í nokkra daga
og andstæðingar alþjóðavæðingar
ætla ekki að láta sig vanta.
Þessi fundur var í eina tíð mjög
kærkominn enda kemur með hon-
um mikið fé inn í efnahagslífið á
staðnum. Fyllti hann hótelin á tíma
þegar annars var lítið um að vera
en það hefur breyst og nú er kvart-
að yfir því, að öryggisgæslan og til-
standið í kringum fína fólkið fæli
burt venjulega gesti. Það séu helst
dýrustu hótelin sem græði á ráð-
stefnugestunum, sem geri auk þess
lítið af því að fara í búðir.
Bæklingur fyrir mótmælendur
hefur verið rakinn til stjórnleys-
ingja í Bern en þar eru þeir hvattir
til að flytja „nauðsynlegan búnað“
sem fyrst til Davos. Lögreglan er
að sjálfsögðu með mikinn viðbúnað
og hefur beðið fyrirtækjaeigendur
að fjarlægja allt lauslegt, eins og
auglýsingaskilti og þess háttar,
þegar í þessari viku af götum bæj-
arins.
Verslunareigendum við aðalgötu
bæjarins hefur einnig verið ráðlagt
að loka búðum fyrir helgi og byrgja
glugga svo að rúðurnar verði ekki
brotnar.
AP
Svissneskur öryggisvörður fylgist með gestum og gangandi á aðalgötunni í Davos af þaki hótels í gær.
Davos í hers
höndum
Zürich. Morgunblaðið.
ORLANDO Mercado, varnarmála-
ráðherra Filippseyja, sagði óvænt af
sér í gær og var það nokkurt áfall
fyrir fimm daga gamla ríkisstjórn
Gloriu Macapagal Arroyos forseta
sem á nú þegar undir högg að sækja
vegna efnahagserfiðleika og sögu-
sagna um uppreisnaráætlanir.
Mercado sagðist ekki vera sáttur
við útnefningu fyrrverandi hershöfð-
ingja í embætti þjóðaröryggisráð-
gjafa en Mercado hafði fyrrum rann-
sakað mál hershöfðingjans vegna
misræmis í eftirlaunasjóðum.
Arroyo kvaðst ekki hafa samþykkt
afsögn ráðherrans en aðrir ráð-
herrar sögðu að ekki liti út fyrir að
hún ætti um margt að velja. Afsögn-
in virðist undirstrika missætti innan
stjórnarinnar og svo virðist sem
Arroyo eigi í erfiðleikum með að
forðast áhrif ýmissa þrýstihópa og
geti ekki með góðu móti sætt mis-
munandi sjónarmið þeirra.
Þá kann svo að fara að orkumála-
ráðherraefni Arroyos, Jesus Al-
cordo, geti ekki tekið við embættinu
vegna þess að hann gegnir stöðu
framkvæmdastjóra orkufyrirtækis.
Filippseyjar
Afsögn
ráðherra
Manila. Reuters.
FYRRVERANDI Sovétlýðveldin
Armenía og Azerbaídsjan gengu í
gær í Evrópuráðið í von um að að-
ild að þessum helstu lýðræðis- og
mannréttindasamtökum álfunnar
megi liðka fyrir því að deilur þess-
ara ríkja, sem staðið hafa árum
saman, verði settar niður.
Forseti Armeníu, Robert Koch-
arian, og forseti Azerbaídsjan,
Heydar Aliyev, skrifuðu undir
mannréttindayfirlýsingu ráðsins
og ræddu saman um átökin sem
standa milli ríkjanna vegna deilna
um Nagorno-Karabakh. „Það er
slæmt að alþjóðasamfélagið skuli
fylgjast þegjandi með þessum
harmleik,“ sagði Aliyev.
Átök brutust út milli ríkjanna
1988 þegar Nagorno-Karabakh,
sem er hérað byggt Armenum
innan landamæra Azerbaídsjans,
lýsti yfir sjálfstæði. Með friðar-
sáttmála, sem undirritaður var
1994, var bundinn endi á átökin
sem talin eru hafa kostað um 15
þúsund manns lífið og um ein
milljón hraktist frá heimilum sín-
um. En þrátt fyrir sáttmálann
hafa brotist út átök öðru hvoru.
Armenía og
Azerbaídsjan ganga
í Evrópuráðið
Strassborg. AP.