Morgunblaðið - 26.01.2001, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. JANÚAR 2001 33
máþorsk og ýsu fyrir okkur.
er afar hagstætt fyrir okk-
ilegt í ljósi þess að Vinnslu-
aðist Meitlinum í Þorláks-
ma. Við vinnum mestallan
a hvað við flytjum út karfa í
verðið er hæst á veturna og
ð aukategundir á markaði.“
ir skiluðu árangri
rynjar segir að á yfirstand-
ri hafi einum bát verið bætt
n fyrir einu og hálfu ári hafi
gegnum sársaukafullar hag-
ðir og þær hafi skilað sér í
rkari rekstri. „Undirstaða
elst í því að fyrirtæki séu
ð þau ráði við að borga sínar
eigendum sínum einhverj-
ginn vill leggja pening í fyr-
fái hann ekkert fyrir það. Í
m Ísfélagið og aðra útgerð-
um þess efnis að fyrst og
hugsa um Eyjarnar má ekki
meirihluti eigenda Vinnslu-
r fólk og fyrirtæki á meg-
ð er afskaplega varasamt
hvorki peningur né fiskur
Eyjum, því kerfið verður að
ðar áttir. Það skiptir Vest-
miklu máli að fólk og fyr-
landi hafi áhuga á að eiga
rekstri í Vestmannaeyjum.
tarfsfólksins, eigendanna,
na og samfélagsins alls fara
fyrirtækið sé vel rekið.“
æmi sér illa fyrir alla
afjöldinn hjá Vinnslustöð-
gur en kjarninn er um 150
heild. Þó nokkrum var bætt
tíðinni í haust og Sigurgeir
að bæta þurfi við enn fleira
nuvertíðarinnar og saltfisk-
svo framarlega sem ekki
kfalls. „Ef sjómenn fara í
ertíðinni og verði það langt
eingöngu á fyrirtækjunum
arfsfólkinu. Rúmlega helm-
Vinnslustöðvarinnar verður
fram í maí og sama á við um
ksins. Því skiptir þessi tími
sjómannaverkfall færi gríð-
landverkafólk ekki síður en
byggðarlagið. Ekki er nú á
g ástandið er núna.“
rynjar bendir á að fyrir um
ur árum hafi orðið algjört
uppsjávarafurðum. Fyrir
m hafi tekjur bræðslu
rinnar verið um 1.100 millj-
ljónir á liðnu ári. Uppsjáv-
i verið með um 200 til 300
ur hvor en þær hafi farið
til 200 milljónir á hvorn bát,
m helming. Loðnuútgerðin
il dæmis verið með um 300
milljónir í tekjur og farið niður í um 120 til
130 milljónir í fyrra. „Eyjamenn eru með
um fjórðung uppsjávarkvótans en tekjur
af honum hafa hrunið og fyrirtækin hafa
borið skarðan hlut frá borði. Þetta hefur
gríðarleg áhrif á afkomu útgerða, sjó-
manna og skatttekjur bæjarsjóðs og þar
með samfélagið allt.“
Sameining ekki endilega lausnin
Sitt sýnist hverjum um sameiningu Ís-
félagsins og Vinnslustöðvarinnar með hag
Eyjanna að leiðarljósi. Sigurgeir Brynjar
segir að ekki megi gleyma því að mörg
minni félög gangi líka vel þótt rætt sé um
hagkvæmni stórra félaga. „Stórar eining-
ar geta verið hagkvæmar og því er ekki
útilokað að við sjáum stóra einingu hérna í
Vestmannaeyjum, en hvað okkur varðar í
Vinnslustöðinni er ljóst að hagur eig-
endanna má ekki rýrna við stækkun. Það
eru alltaf margir möguleikar í stöðunni.
Einn er sá að félögin starfi áfram bæði og
ef reksturinn er góður og öflugur er lík-
legt að hann sogi til sín aðrar útgerðir
annars staðar frá af landinu.“
Sigurgeir Brynjar segir að krafa um að
allur kvóti Eyjamanna verði unninn í Eyj-
um sé hættuleg. „Hvert fyrirtæki verður
að leita bestu leiða til að hafa góða afkomu
af rekstri sínum og í samkeppninni er ekki
hægt að krefjast þess að allur kvóti Eyja-
manna verði unninn í Eyjum. Ef hliðstæð
krafa yrði ofan á uppi á landi gætum við
ekki seilst í annan afla, en það skiptir
miklu máli fyrir okkur að geta keypt afla
af bátum úr öðrum byggðum, til dæmis
bræðslufisk. Áður en við breyttum rekstr-
arstefnunni fyrir einu og hálfu ári keypt-
um við mikinn fisk á fiskmörkuðum auk
þess sem við vorum að vinna Rússafisk og
töpuðum peningum á því. Lendingin í mál-
inu má aldrei verða sú að fyrirtæki í Eyj-
um fari út í vinnslu til þess
eins að útvega fólki atvinnu
en tapi svo á öllu saman.
Slíkt leiðir einfaldlega til
hruns. Aðalatriðið er að fyr-
irtækin séu í góðum og farsælum rekstri
því þannig fara hagsmunir allra best sam-
an.“
Þrír verktakasamningar
Eins og greint var frá í fyrradag hefur
Ísfélag Vestmannaeyja hf. ákveðið að
hætta bolfiskfrystingu en verið er að
skoða möguleika á því að hefja saltfisk-
vinnslu í lok loðnuvertíðar og kanna hag-
kvæmni þess að byggja upp fullkomið
frystihús fyrir vinnslu á uppsjávarfiski.
Ísfélagið er með um 3.000 tonna þorsk-
ígildiskvóta og hefur nú gert verktaka-
samning við þrjú fyrirtæki í Eyjum þess
efnis að þau taki að sér vinnsluna meðan á
loðnuvertíð stendur. Að sögn Ægis Páls
Friðbertssonar, framkvæmdastjóra Ís-
félagsins, er um að ræða Vinnslustöðina,
Kinn ehf. og Aðgerðaþjónustuna Kútt-
magakot.
„Þessi fyrirtæki koma til með að vinna
svipað magn og unnið var hjá Ísfélaginu,“
segir Ægir Páll.
Ástvaldur Valtýsson í Kinn er með 17
manns í saltfiskvinnslu og vann um 1.300
tonn árið 2000, en hann hefur keypt fisk-
inn beint af bátunum til þessa. Ásmundur
Friðriksson í Kúttmagakoti rekur lítið
frystihús og er með um 12 til 15 manns í
vinnu en hann hefur einkum keypt fisk á
markaði.
Landa meiri
afla innanlands
Viðar Elíasson er einn margra útgerð-
armanna í Eyjum en hann gerir út Narfa
VE og er með á fjórða hundrað þorskígild-
istonn í veiðiheimildum. Hann byrjaði með
saltfiskvinnslu í mars í fyrra, Fiskvinnslu
VE, og bætti síðan við humarfrystingu. Í
vinnslunni vinna að jafnaði sex til níu
manns en sex til sjö eru í áhöfn skipsins.
„Það hefur enginn nógu mikinn kvóta en
við höfum reynt að sníða þennan rekstur
að þeim kvóta sem við höfum haft. Við höf-
um keypt mjög lítið á markaði vegna hás
verðs en það er með okkur eins og aðra,
við vildum komast í meira hráefni.“
Hann segir mikilvægt að sett verði í lög
að hverjum bát verði gert að skila að
minnsta kosti 70 til 75% af afla sínum til
vinnslu innanlands og auka beri veiði-
skylduna í að minnsta kosti 80%. „Við höf-
um staðið í útgerð síðan 1995 og 95% afla
bátsins hafa farið á land hér í Vestmanna-
eyjum. Við völdum þá leið að fara svona að
og erum enn lifandi. Því spyr
ég: Hvers vegna er þetta ekki
hægt?“
Í máli Viðars kemur fram
að hann vill sjá tvö öflug fisk-
vinnslufyrirtæki í Eyjum eins og verið
hefur, „því ég held að samkeppnin sé af
hinu góða. Ég hefði viljað sjá Ísfélagið
bæta við sig veiðiheimildum í bolfiski og
allra leiða yrði leitað til þess áður en hug-
að yrði að sameiningu“.
Verðið ræður
Nokkrar útgerðir gera eingöngu út á
erlenda markaði. Þar á meðal er Útgerð-
arfélag Vestmannaeyja, sem gerir út
Breka VE og er með veiðiheimildir upp á
um 1.900 þorskígildistonn, en stærsti hlut-
inn fer út. Sigurmundur Einarsson, fram-
kvæmdastjóri Útgerðarfélags Vest-
mannaeyja, segir að málið sé einfalt. „Ef
þeir sem vilja fá fiskinn hingað eru til-
búnir að borga fyrir hann jafn mikið og við
fáum erlendis er sjálfsagt að verða við því.
En það gengur ekki að selja fisk á 35 krón-
ur sem ég fæ 135 krónur fyrir erlendis.“
entugasta fyrirkomulag fiskvinnslu og veiða í Vestmannaeyjum
Viðar
Elíasson
Magnús
Kristinsson
Ásmundur
Friðriksson
Ástvaldur
Valtýsson
Sigurgeir Brynjar
Kristgeirsson
Morgunblaðið/SigurgeirLítið var um að vera í fiskvinnslu í Vestmannaeyjum í gær en gámafiski var skipað út.
tur
ð
Kerfið verður að
virka í báðar áttir
Suðurlands, bæjarstjórn
ja, fulltrúi Þróunarfélags-
menn verkalýðsfélagsins
í dag fund þar sem rætt
vinnuástandið. Er boðað til
frumkvæði Árna Johnsen
s í framhaldi af þeirri
lags Vestmannaeyja að
á bolfiski.
en sagði í samtali við
að þessum aðilum væri
til að bera saman bækur
fyrir sér hver þróunin
numálunum. Hann sagði
a aðra ekki grípa inní mál-
ita að nýir aðilar væru að
reyfings í fiskvinnslu.
efðu ekki haft mikið svig-
óru fyrirtækin voru öflug
en hann taldi nokkuð víst að svo myndi
verða nú. Þá benti hann á að þótt Ís-
félagið ráðgerði ekki frekari bolfisk-
vinnslu væru þar uppi hugmyndir um
vinnslu á saltfiski. Einnig minnti þing-
maðurinn á að hlutur Ísfélagsins í bol-
fiskafla í Eyjum hefði einungis verið
12%.
Telur birta á ný í atvinnumálunum
Lúðvík Bergvinsson alþingismaður
segir að þessi ákvörðun forráðamanna
Ísfélagsins sé ekki sú sem vonast var til
að yrði tekin. Hann kvaðst hins vegar
sannfærður um að menn fyndu leiðir til
að mæta þessu áfalli og allra leiða yrði
leitað til að byggja áfram upp atvinnu-
tækifæri í Eyjum. Hann sagði þingmenn
vilja stuðla að því að það yrði gert og
kvaðst hafa fulla trú á að birta myndi á
ný yfir atvinnumálum Vestmannaeyja.
Hann sagði tilgang fundarins í dag að
ræða atvinnumálin og reyna að finna á
þeim lausn.
Atvinnumálin í Eyjum rædd á fundi í dag
ir aðilar íhuga fiskvinnslu
Árni
Johnsen
Lúðvík
Bergvinsson