Morgunblaðið - 09.03.2001, Qupperneq 26

ERLENT
26 FÖSTUDAGUR 9. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐBRÖGÐ breskra fjölmiðla við
fjárlögum stjórnar Verkamanna-
flokksins, sem Gordon Brown fjár-
málaráðherra lagði fram í fyrradag,
voru mestmegnis jákvæð. Mest
hljóta þó viðbrögð síðdegisblaðsins
Sun að hafa glatt Tony Blair for-
sætisráðherra og stjórn hans, en
blaðið lýsti því yfir á forsíðu að það
styddi viðleitni Blairs til að hljóta
endurkosningu. Í kosningunum 1997
álitu margir að mjög hefði munað um
stuðning Sun þá við flokkinn.
Stjórnarandstæðingar sátu heldur
þungir á brún í þingsalnum meðan
Brown þuldi fagnaðarboðskapinn og
skoraði á Íhaldsflokkinn að reyna nú
að bæta um betur.
Stjórnarandstæðingar bentu hins
vegar á síhækkandi skatta í tíð nú-
verandi stjórnar. William Hague,
leiðtogi Íhaldsflokksins, líkti fjár-
málaráðherranum við þjóf, „sem stel-
ur bílnum þínum, en kemur síðan
daginn eftir og skilar hjólkoppun-
um“. Engum dettur annað í hug en að
fjárlögin, sem einkum eru gjöful við
fjölskyldufólk með lágar tekjur og
bíleigendur, séu leið til að vinna hylli
kjósenda í kosningum, sem allir búast
við að séu á næsta leiti. Ýmsir hika
því ekki við að tala um fjárlögin sem
mútur til kjósenda. Þar sem ýmsar
bætur beinast að börnum, birti
Guardian skopmynd á forsíðunni af
krakka, sem segir við mömmu sína:
„Fyrst ég er nógu gamall til að þiggja
mútur, hlýt ég að vera nógu gamall til
að kjósa.“
„Við höfum valið,“ sagði
Brown í lok ræðu sinnar, er
hann kynnti fjárlögin í
þinginu og 46 liði þeirra.
„Meiri fjárfestingar, ekki
minni. Stöðugleiki er und-
irstaðan. Skólar og spítalar
í fyrsta sæti.“
Þrettán sinnum notaði
Brown orðið „stöðugleiki“
og hnykkti á afrekum
stjórnarinnar. Verðbólga
hefði ekki verið lægri í þrjá-
tíu ár, vextir ekki lægri í 35
ár og ekki jafn lítið atvinnu-
leysi síðan 1975.
Meira greitt af ríkisskuldum
en samanlagt í 50 ár
Á næsta ári hyggst stjórnin greiða
ríkisskuldirnar niður um 34 milljónir
punda, sem væri meira hjá einni
stjórn á einu ári en samanlagt af fyrri
breskum ríkisstjórnum undanfarin
fimmtíu ár. Aðgerðirnar, sem boðað-
ar eru í fjárlagafrumvarpinu, eru
bæði stórar og smáar. Af þeim fyrr-
nefndu má nefna 125 milljarða ísl. kr.
í skóla og annað eins í sjúkrahús.
Auk þess fara meira en 40 millj-
arðar kr. í baráttu gegn glæpum en
þessi þrjú svið eru í brennidepli kjós-
enda. Af smáu aðgerðunum má nefna
lækkun á virðisaukaskatti af bílsæt-
um fyrir börn niður í fimm prósent og
afnám söluskatts af fötum á stálpaða
krakka.
Af öðru má nefna lækkun skatta á
bensín- og bifreiðar og vekur það
reiði umhverfissinna en á að friða öfl-
uga þrýstihópa er lömuðu landið í
sumar með skæruaðgerðum gegn
bensíndreifingu. Bætur og skattaaf-
sláttur til fjölskyldna nema um 150
milljörðum kr. 2002–2003. Ríkisút-
gjöldin hækka um 3,7 prósent á ári
næstu þrjú árin, sem er meira en 3,4
prósenta útgjaldaaukningin í fyrra.
Það eru þó ekki allir þrýstihópar
jafn glaðir. Forráðamönnum lítilla
fyrirtækja þykir enn vera of mörg
höft og of háir skattar á sér. Tals-
menn þeirra ellefu milljóna Breta,
sem eru á eftirlaunum, létu sér í gær
fátt um aðgerðir í þeirra þágu finn-
ast.
Allt þetta næst með 39 prósenta
hlutfalli ríkisútgjalda af þjóðar-
tekjum, sem er lægra hlutfall en í
undanförnum fimm ríkisstjórnum,
þar á meðal í ríkisstjórnum Íhalds-
flokksins. Frá 28 milljarða punda
halla á fjárlögum 1997 er dæminu nú
snúið í áætlaðan hagnað upp á
23 milljarða á þessu ári.
Viðbrögð og áhrif
Dyggur stuðningur Sun,
eins af stóru blöðunum í Bret-
landi, við Verkamannaflokk-
inn fyrir síðustu kosningar,
var talinn hafa komið Blair í
góðar þarfir. Það var því góð
uppskera af fjárlagafrumvarp-
inu í gær er blaðið lýsti því yfir
á forsíðu, að það styddi end-
urkomu flokksins í stjórnar-
stólana. Á forsíðunni var mynd
af Brown með rauðu töskuna
er geymdi fjárlagafrumvarpið
með ummælunum „Þetta er
allt í töskunni, Tony,“ og átti
þar með við væntanlegan
kosningasigur.
Í Financial Times var álykt-
að að Brown gæfi öllum eitt-
hvað og yfirleitt voru við-
brögðin jákvæð. Þótt víða væri
bent á vaxandi skattlagningu
Verkamannaflokksins voru
viðskiptasinnaðir fjölmiðlar þó
ekki á því að skattaokið væri
ógnarlegt.
En með sterka og trausta
stöðu ríkisfjármálanna í huga
er helsta afrek stjórnarinnar tví-
mælalaust að sýna og sanna, að
Verkamannaflokkurinn hefur tök og
það trygg tök á efnahagsmálunum.
Það hefur einfaldlega ekki gerst eftir
stríð að stjórn Verkamannaflokksins
hafi afrekað annað eins og ekki leiðst
út í óðaskattlagningu og skuldasöfn-
un. Það er samdóma álit að nú sé ekki
lengur hægt að væna Verkamanna-
flokkinn um að vera ótraustvekjandi.
Á umræðufundi í London í vikunni
þar sem arfur Margaret Thatcher
var til umræðu mælti Edwina Currie,
fyrrverandi þingmaður og ráðherra
Íhaldsflokksins, fyrir munn margra
er hún sagði að besta arftaka og
dyggasta sporgöngumanns Thatch-
ers væri ekki lengur að leita í Íhalds-
flokknum. Hann væri að finna í Tony
Blair forsætisráðherra og leiðtoga
Verkamannaflokksins. Þessi kúvend-
ing er kannki helsta skýringin á
styrkri stöðu Verkamannaflokksins.
Litið á bresku fjárlögin sem innlegg í væntanlega kosningabaráttu
Viðbrögð fjölmiðlanna
almennt mjög jákvæð
AP
Gordon Brown, fjármálaráðherra Bretlands, sést
hér með fjárlagatöskuna á breska þinginu.
Gjafmildi Gordons Browns, fjár-
málaráðherra Bretlands, í fjárlög-
unum, sem kynnt voru í fyrradag,
þykir vita á gott fyrir Verkamanna-
flokkinn í væntanlegum kosningum,
segir Sigrún Davíðsdóttir, og undir-
strikar um leið þau áhrif sem
Thatcher hefur haft á flokkinn.
BRENT Paucke, fjórtán ára nem-
anda í framhaldsskóla í Williamsport í
Pennsylvaníu í Bandaríkjunum, tókst
að fá skólasystur sína til að kasta frá
sér skammbyssu sem hún ógnaði fjöl-
mörgum nemendum skólans með í
matsal hans í fyrradag.
Einn nemandi, þrettán ára gömul
stúlka, Kimberly Marchese, fékk skot
í öxlina áður en fjórtán ára skólasystir
hennar lét vopnið falla.
„Skólastjórinn sagði mér að hörfa,
en það var auðséð að hún var mjög
reið og það leit út fyrir að hún gæti
ráðist á alla,“ sagði Paucke. „Ég stóð
á fætur og fór að tala við hana. Ég
vildi ekki að neinn slasaðist.“
Lögreglan hrósaði Paucke fyrir
hugrekkið. Stúlkan var handtekin og
ákærð fyrir morðtilraun og alvarlega
árás samkvæmt lögum um afbrot
unglinga.
Stúlkan hótaði
að fyrirfara sér
Lögfræðingur hennar, George
Lepley, sagði stúlkuna hafa verið
fórnarlamb „alls kyns uppnefna, nið-
urlægjandi athugasemda og móðg-
ana“. Að sögn lögreglunnar hafði
stúlkan lengi átt í deilum við fórnar-
lambið, Kimberly Marchese. Því neit-
aði faðir hennar og sagði þær hittast
reglulega.
Paucke og félagi hans Andrew Mill-
er voru staddir í matsalnum þegar
stúlkan kom æpandi inn í hann. „Hún
sagði öllum að leggjast á gólfið,“ sagði
Miller. „Hún skaut í loftið. Síðan
skaut hún í gólfið og það skot end-
urkastaðist og fór í öxl stelpunnar.“
Paucke sagði að hann hefði kastað
sér undir borð þegar hann heyrði
skothríðina en síðan hefði hann borið
kennsl á stúlkuna. „Hún sagði „Ég vil
ekki lifa. Ég ætti að fyrirfara mér
hér.“ Síðan beindi hún byssunni að
höfði sér.“ Paucke sagði að hann hefði
síðan gengið í áttina að stúlkunni í
matsalnum þar sem ekkert heyrðist
nema öskrin í henni. „Ég sagði ... „þú
þarft ekki að gera þetta. Það þarf ekki
að vera svona. Það getur orðið betra.
Leggðu bara frá þér byssuna eða af-
hentu mér hana.““ Skömmu síðar
kastaði stúlkan frá sér vopninu og
Paucke sparkaði því í burtu.
David Ritter lögreglumaður gat
ekki staðfest á blaðamannafundi að
kúlan hefði endurkastast. Hann sagði
að svo virtist sem stúlkan hefði skotið
fórnarlambið í öxlina en hún hefði
ekki haft í hyggju að særa neinn ann-
an.
Fórnarlamb flutt á sjúkrahús
Marchese var flutt á sjúkrahús þar
sem hún gekkst undir skurðaðgerð á
öxlinni. „Nóttin var henni mjög erfið.
Við grétum og töluðum alla nóttina.
Ég held að það sé best að ræða málin
og byrgja þetta ekki inni,“ sagði móð-
ir hennar Christine Marchese.
Skothríðin í Pennsylvaníu átti sér
stað aðeins tveimur dögum eftir að
unglingur greip til vopna í skóla í
Kaliforníu með þeim afleiðingum að
tveir létust og þrettán særðust.
Bandarískum nemanda tókst að fá skólasystur sína til að hætta skothríð
Einn nemendanna fékk skotsár
Williamsport, Wahsington. AP, AFP.
AP
Nemandi leiddur af vettvangi skothríðarinnar í framhaldsskólanum í
Williamsport í Pennsylvaníu á miðvikudag. Ein stúlka særðist.
ÁKVEÐIÐ hefur verið, að sam-
gönguráðherra Verkamanna-
flokksstjórnarinnar í Vestur-
Ástralíu haldi embættinu þótt
upplýst hafi verið, að hann eða
raunar hún hafi verið svipt öku-
leyfi þrisvar sinnum, þar af
tvisvar fyrir ölvunarakstur.
Allanah MacTiernan, lög-
fræðingur, sem tók við embætti
samgönguráðherra fyrir þrem-
ur vikum, sagði í gær, að Geoff
Gallop, forsætisráðherra Vest-
ur-Ástralíu, hefði ákveðið, að
hún skyldi gegna því áfram svo
fremi hún missti ekki prófið í
fjórða sinn.
MacTiernan komst í sviðsljós-
ið á þriðjudag þegar hún viður-
kenndi, að hún hefði verið tekin
daginn áður fyrir allt of hraðan
akstur og vegna þess, að hún
hefði verið tekin í tvígang
nokkru áður, fyrir hraðakstur
og fyrir að aka án ljósa hefði hún
misst prófið í þrjá mánuði. Í gær
kom svo í ljós, að hún hafði misst
prófið 1986 og 1994 fyrir ölvun-
arakstur.
Gallop forsætisráðherra sagði
í gær, að MacTiernan myndi
halda embættinu að því undan-
skildu, að öll mál, sem snertu
umferðaröryggi, yrðu frá henni
tekin. Ef hún bryti af sér í fjórða
sinn yrði hún að víkja.
Samgönguráðherra
V-Ástralíu
Hefur misst
ökuprófið í
þrígang
Perth. AFP.
LAGABREYTING sem viðskipta-
ráðherra Bretlands, Stephen Byers,
hefur lagt til mun draga forstjóra sem
þiggja óréttlætanlegar launahækkan-
ir fram í dagsljósið.
Ráðherrann hyggst þvinga fyrir-
tæki til þess að birta öll smáatriði í
launagreiðslum forstjóra auk upplýs-
inga sem sýna frammistöðu fyrir-
tækjanna samanborið við frammi-
stöðu keppinautanna. Reglurnar
miða að því að vekja athygli á for-
stjórum sem fá miklar launahækkanir
eða bónusgreiðslur þrátt fyrir að
gengi hlutabréfa fyrirtækja þeirra
fari fallandi.
Að sögn Byers hefur hann ekki úti-
lokað að fyrirtæki verði þvinguð til að
bera laun forstjóra undir atkvæði
hluthafa. Til stóð að leggja þessar til-
lögur ríkisstjórnarinnar fram síðasta
sumar. Því var hins vegar frestað í
nær ár vegna mikilla deilna um
hversu harðneskjulegur Verka-
mannaflokkurinn ætti að vera gagn-
vart vellauðugum forstjórum sem
njóta mikilla forréttinda. Samkvæmt
núverandi lögum verða fyrirtæki að
gefa upp hversu há laun forstjórar
þeirra þiggja. Tillögur Byers miða
hins vegar að því að fyrirtæki neyðist
til að leggja fram upplýsingar um
hversu hátt hlutfall af launum er ár-
angurstengt, hvernig frammistaða er
metin og hvernig fyrirtækið stendur í
samanburði við keppinauta.
Talsmaður Breska iðngreina-
bandalagsins sagði að það styddi þær
grundvallarreglur um ábyrgð sem
lægju að baki tillögunum en það ótt-
aðist að nýju reglurnar gætu leitt til
þess að gefa þyrfti upp upplýsingar
sem væru viðkvæmar út frá við-
skiptalegu sjónarmiði.
Framkvæmdastjóri GMB-verka-
lýðsfélagsins, John Edmonds, fagnaði
hins vegar tillögunum og sagði fólk
hafa fengið nóg af óhóflegum launum
sumra stjórnenda.
Þjarmað að
breskum
hálauna-
mönnum
The Daily Telegraph.