Morgunblaðið - 09.03.2001, Blaðsíða 43

verið hefur hverfur að öllum lík-
indum. Þar með er það deiluefni
úr sögunni. Tekjurnar af leigu
veiðiheimildanna renna til hins op-
inbera og segja má því að fyrning-
arleiðin uppfylli samþykkt síðasta
flokksþings framsóknarmanna.
Ég tel að fara eigi svonefnda
fyrningarleið þannig breytta að
veiðiheimildir verði eingöngu
leigðar á markaði til ákveðins ára-
fjölda í senn en ekki seldar og að
sveitarfélögin hafi forræði á fjórð-
ungi til þriðjungs heimildanna sem
leigðar verða, hafi tekjur af þeim
og geti sett skilmála um útgerð og
vinnslu sem tryggja atvinnustarf-
semi í sveitarfélaginu. Þannig
verði uppfyllt það markmið í 1.
grein laga um stjórn fiskveiða að
tryggja trausta atvinnu og byggð í
landinu. Í þeirri grein er engin
byggð undanskilin.
Kvótinn
Fyrningarleiðin er mun
róttækari, segir Krist-
inn H. Gunnarsson,
ákveðinn hundraðshluti
veiðiheimildanna er
fyrndur hvert ár þar til
allar heimildir eru
innkallaðar.
Höfundur er alþingismaður og
formaður þingflokks
framsóknarmanna.
afar mikilvægt sem bakland fyrir
miðborg Reykjavíkur og skiptir
miklu fyrir þróun háskólasvæðis-
ins þannig að hægt verði að
byggja þar upp þekkingariðnað í
bland við íbúarbyggð sem án efa
myndi styrkja þetta svæði mikið.
Í skipulagsmálum þarf að horfa
til framtíðar og ákvarðanir sem
teknar eru í dag koma ekki endi-
lega til framkvæmda strax á morg-
un. 16 ár eru stuttur tími í lífi
borgar og árið 1985 voru t.d. tekn-
ar ákvarðanir um skipulag Skúla-
götublokkanna og Húsahverfis í
Grafarvogi sem flestir Reykvíking-
ar þekkja sem hluta af Reykjavík
dagsins í dag. Tökum þátt í að
móta borgarsamfélag morgun-
dagsins og kjósum um flugvöll
hinn 17. mars.
Höfundur er borgarfulltrúi.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. MARS 2001 43
Iðnbúð 1, 210 Garðabæ
sími 565 8060
Nýtt Nýtt
Afskorin blóm
20% afsláttur í mars
2001
Í TILEFNI af
reglugerð um inn-
heimtu höfundaréttar-
gjalda af óáteknum
geisladiskum og tækj-
um til stafrænnar upp-
töku verka var meðal
annars safnað tæplega
16.000 undirskriftum
undir texta, þar sem
segir, að ég hafi sam-
þykkt reglugerð „um
að leggja skuli skatt á
öll tæki sem notuð eru
til afritunar, t.d. tölv-
ur, geislaskrifara og
skrifanlega geisla-
diska.“ Voru nöfn
þeirra, sem rituðu
undir þessi mótmæli, afhent mér
miðvikudaginn 7.
mars.
Texti mótmælaskjalsins gefur
ekki rétta mynd af því sem hér er
um að ræða.
Alþingi samþykkti einum rómi
hinn 8. maí árið 2000 breytingar á
höfundalögunum. Flutti ég frum-
varpið hinn 15. febrúar árið 2000.
Á þeim mánuðum, sem frumvarpið
var í meðferð Alþingis, tók það
meðal annars þeirri breytingu, að
rétthafar samkvæmt lögunum
skyldu eiga rétt á sérstöku endur-
gjaldi vegna upptöku til einkanota
með stafrænum hætti. Er gerð
grein fyrir þessari breytingu í
samróma áliti menntamálanefndar
Alþingis.
Ber menntamálaráðherra að
framfylgja ákvæðum laganna með
reglugerð og í samræmi við þau er
í henni gert ráð fyrir gjaldtöku af
stafrænum búnaði og geisladisk-
um. Þegar reglugerðin var samin,
var sú stefna tekin að setja í hana
sömu fjárhæðir og nefndar eru í
lögunum, það er 35 kr. gjald af
geisladiskum með minna en 2 Gb
geymslurými og 100 kr. gjald á
geisladiska með meira en 2 Gb
geymslurými. Þá voru ákvæði um
gjald á tæki skilgreind meðal ann-
ars 1% gjald af tölv-
um með innbyggðum
geislabrennurum/
geisladiskaskrifurum.
Eftir að reglugerð-
in hafði verið birt,
hófust mótmæli og
söfnun undirskrifta.
Mánudaginn 5. mars
ræddi ég við fulltrúa
innflytjenda, netverja
og höfundaréttarhafa
og ákvað síðan dag-
inn eftir að lækka
gjöldin á diskana úr
35 kr. í 17 kr. og úr
100 kr. í 50 kr. auk
þess sem ákvæðið um
tölvurnar var tekið út
úr reglugerðinni. Til þessa hef ég
heimild samkvæmt lögunum.
Hverjir fá gjaldið?
Í mótmælaskjalinu er talað um
skatt og er ekki unnt að draga
aðra ályktun af því orði en um sé
að ræða tekjuöflun fyrir ríkissjóð.
Svo er ekki, því að gjaldinu er ætl-
að að vera sanngjörn þóknun til
höfunda vegna afritunar verka
þeirra til einkanota eingöngu. Hef-
ur þessi leið verið farin víða um
heim til að tryggja í senn frelsi
notenda geisladiska og lögvarinn
rétt höfunda.
Í umræðum hefur verið gefið til
kynna, að gjaldtakan sé í þágu tón-
listar eingöngu. Þetta er ekki rétt,
því að hún er vegna allra hugverka
sem heimilt er að afrita til einka-
nota. Innheimtumiðstöð gjalda tek-
ur við þessum fjármunum en aðild
að henni eiga tónlistarmenn, blaða-
menn, rithöfundar, kvikmynda-
framleiðendur og leikstjórar,
fræðimenn og myndlistarmenn.
Gildi höfundaréttar
Engum ætti að vera betur ljóst
en tölvumönnum, hve mikils virði
höfundarétturinn er. Framleiðend-
ur hugbúnaðar standa fastar vörð
um þennan rétt sinn en aðrir og
hafa fengið því framgengt að í höf-
undalögum er til dæmis bannað að
afrita af eign sinni til einkanota,
afritun tölvuforrita er aðeins leyfð
í öryggisskyni. Þessi mikla varð-
staða um höfundaréttinn er meðal
höfuðeinkenna tölvu- og hugbún-
aðariðnaðarins og ein af meginfor-
sendum fyrir arðsömum vexti
hans.
Ég hef kynnst því í viðræðum
við fulltrúa Microsoft, hve annt því
mikla fyrirtæki er um þennan rétt.
Þegar rætt var við fulltrúa þess
um íslenskun á hugbúnaði fyrir-
tækisins beindist athyglin að því,
hve mikið af ólögmætum hugbún-
aði væri í notkun hér á landi. Virt-
ist virðingin fyrir höfundarétti
minni hér við tölvunotkun en í ná-
grannalöndunum. Microsoft féllst á
að íslenska Windows 98 enda yrði
gert átak gegn stuldi á forritum
þess hér.
Gengið of langt
Vegna þessa máls hef ég fengið
fjölda tölvubréfa sem ég svara ekki
hverju og einu. Undrar mig, hve
hátt margir reiða til höggs vegna
þessa máls, þótt augljóst sé, að
þeir hafi ekki kynnt sér það til
neinnar hlítar, og er sömu sögu að
segja um þá sem hafa birt greinar
gegn reglugerðinni hér í Morg-
unblaðinu. Þessi skipan við inn-
heimtu höfundagjalda hefur verið
við lýði hér í 15 ár og nú er hún
löguð að nýrri tækni samkvæmt
einróma ákvörðun Alþingis.
Eins og áður sagði samþykkti
Alþingi einum rómi hinn 8. maí
2000, að sá háttur yrði á innheimtu
höfundagjalda af stafrænum upp-
tökum til einkanota, sem hér er
lýst. Með þetta í huga er dapurlegt
að sjá þingmenn, sem samþykktu
lögin, lýsa andstöðu sinni við
reglugerðina, eftir að hún hefur
valdið deilum. Þetta gerir Lúðvík
Bergvinsson, þingmaður Samfylk-
ingarinnar, til dæmis í Viðskipta-
blaðinu 7. mars.
Ég var og er fylgjandi þeirri
skipan sem er að finna í höfunda-
lögunum. Sem ráðherra er mér
skylt að framfylgja lögunum með
reglugerð. Ég hef gert það á þann
veg, að nýta heimild til minni
gjaldtöku en lögin nefna.
Frelsi notenda og
réttur höfunda
Björn
Bjarnason
Gjaldtaka
Menntamálaráðherra
ber að framfylgja
ákvæðum laganna með
reglugerð, segir Björn
Bjarnason. Því er gert
ráð fyrir gjaldtöku af
stafrænum búnaði
og geisladiskum.
Höfundur er menntamálaráðherra.