Morgunblaðið - 22.03.2001, Blaðsíða 51

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. MARS 2001 51
Á SÍÐUSTU vikum hefur átt sér
stað nokkur umræða um heilsugæsl-
una í landinu, ekki síst á höfuðborg-
arsvæðinu Tilefnið er m.a. forystu-
grein í janúarhefti Læknablaðsins
eftir Emil L. Sigurðsson heilsu-
gæslulækni í Hafnarfirði um heilsu-
gæsluna á höfuðborgarsvæðinu og í
öðru lagi almenn og vaxandi óá-
nægja með minnkandi aðgengi að
heilsugæslustöðvum á höfuðborgar-
svæðinu. Eftir upplýsingum að
dæma virðist ekki fjarri lagi að tala
um kreppu í heilsugæslukerfinu.
Málið er því grafalavarlegt, þar sem
heilsugæslan er undirstaða heil-
brigðiskerfisins og misbrestir þar
hafa neikvæð áhrif á heilbrigðisþjón-
ustuna í heild.
Í kjarasamningum milli Félags ísl.
heimilislækna og ríkisins l998 urðu
samningsaðilar sammála um, að það
væri fullt starf fyrir einn heimilis-
lækni að annast l.500 skjólstæðinga.
Hefur þá væntanlega verið gengið út
frá vinnubrögðum eins og tíðkast á
heilsugæslustöðvum, þ.e. að ung-
barnavernd og mæðraeftirlit sé í
umsjá heimilislæknis. Þetta hefur
lengi verið viðmiðun Félags ís-
lenskra heimilislækna og var mark-
mið heilbrigðisráðuneytisins fyrir
áratug, þótt framkvæmdir yrðu ekki
í samræmi við það. Samkvæmt þessu
þarf 120 heimilislækna til að sinna
íbúum höfuðborgarsvæðisins, en
þeir eru hins vegar aðeins 90, eða
fjórðungi færri en ráðuneytið telur
hæfilegt. Þess má geta, að launkerfi
heilsugæslulækna miðast við þessa
tölu, þeir fá full laun fyrir að annast
l.500 manns.
Hér er því um stórkostlega van-
mönnun að ræða. Það þarf að fjölga
heimilislæknum um 30% úr 90 í 120
til að kerfið sé fullmannað. Það er
rétt að hafa þetta í huga, þegar við
fáum þau svör hjá heilsugæslustöðv-
unum, að það sé svo og svo löng bið
eftir viðtali. Ætli það kynni að breyta
einhverju, ef þessi 30 manna hópur
væri kominn til starfa? Það er ekki
hægt að gera kröfu til þess, að sú
þjónusta sé fullnægjandi, sem er svo
stórlega undirmönnuð.
Ráðið við þessum vanda er að
sjálfsögðu að fjölga stöðugildum
heimilislækna um 30%, bæta 30
læknum á svæðið. Þá fyrst er hægt
að gera kröfur. Þegar maður hefur
sagt A, þá verður maður að segja B.
Vandinn hefur verið skilgreindur, og
það er ekki annað fyrir hendi en að
leysa hann. Hér er sem sé við heil-
brigðisyfirvöld að eiga. Fjölgun
heilsugæslulækna er pólitísk ákvörð-
un, en það stendur á þessari póli-
tísku ákvörðun hjá heilbrigðisyfir-
völdum, ekki af því að þau viti ekki
um vandann, þau viðurkenndu hann í
samningunum við heimilislækna.
Það er hins vegar pólitísk ákvörðun
að leysa ekki vandann. Það var eðli-
legt að gera ráð fyrir, að í kjölfar
samninga heimilislækna og heil-
brigðisyfirvalda yrði hafist handa við
að fjölga heimilislæknum verulega,
t.d. um 30, en það hefur ekkert gerst.
Hvað veldur? Skýringin er sú, eins
og áður segir, að það vantar pólitísk-
an vilja. Það var aldrei meiningin að
fjölga heimilislæknum. Heilsugæsl-
an á höfuðborgarsvæðinu hefur allt-
af verið olnbogabarn hjá pólitíkusum
og er það enn. Þetta á
sérstaklega við um Sjálf-
stæðisflokkinn, en menn
vilja meina, að það sé sá
flokkur, sem nú stjórnar
heilbrigðismálunum.
Fjölgun heimilislækna er
pólitisk ákvörðun, það
eru einungis pólitiskir
aðilar, sem geta leyst
þennan vanda. Það er
sögulegt hlutverk félags-
hyggjuaflanna á Alþingi
eða í sveitarstjórnum að
beita sér fyrir að vandi
heilsugæslunnar verði
leystur, ef nokkur tök
eru á. Það þarf að fjölga
stórlega stöðugildum
fyrir heilsugæslulækna á höfuðborg-
arsvæðinu, samkvæmt stöðlum
ráðuneytisins vantar 30 stöðugildi til
að fullmannað sé. Í
öðru lagi þarf að sjá
til þess að laun
heilsugæslulækna
verði sambærileg við
laun annarra sér-
fræðinga, til að
heilsugæslan verði
samkeppnisfær við
aðrar greinar læknis-
þjónustunnar. Að
öðrum kosti tæmist
heilsugæslan að
læknum.
Þetta er pólitískt
verkefni og verður
aðeins unnið af
félagshyggjuöflun-
um.
Heilsugæsla í vanda
Guðmundur Helgi
Þórðarson
Læknar
Það þarf að fjölga heim-
ilislæknum um 30%, úr
90 í 120 í Reykjavík,
segir Guðmundur
Helgi Þórðarson, til að
kerfið sé fullmannað.
Höfundur er fyrrverandi
heilsugæslulæknir.
Mikið úrval af
brjóstahöldurum
verð frá kr. 700
Mömmubrjósta-
haldarar kr. 1900
Úrval af náttfatnaði
fyrir börn og fullorðna
Nýbýlavegi 12, sími 554 4433