Morgunblaðið - 22.03.2001, Blaðsíða 72

FÓLK Í FRÉTTUM
72 FIMMTUDAGUR 22. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÞÆR eru frænkur, þekktust þegarþær voru litlar en endurnýjuðukynnin fyrir nokkrum árum oghafa síðan þá hittst reglulega til
að borða saman og spjalla. Ingibjörg er út-
skrifuð frá textíldeild Listaháskólans og
Ragnheiður úr skúlptúrdeild sama skóla.
„Oft erum við því að ræða um bæði list,
hönnun og handverk en Fjóla hefur mikinn
áhuga á alls konar handverki og hefur ver-
ið að vinna mikið með gler og sýnir afrakst-
ur þeirrar vinnu hér. Ragnheiður pantaði
salinn hér í Hinu húsinu eiginlega til að við
gætum komið þessum hugmyndum okkar til
annarra og hér erum við í dag,“ segir Ingi-
björg um aðdragandann að sýningunni.
Þær höfðu mjög skamman tíma til um-
hugsunar en sýna allar verk á sýningunni
sem krefjast mikillar vinnu og þolinmæði. Á
sýningunni blandast saman ólíkir bak-
grunnar þeirra þar sem verk Ragnheiðar
eru nokkurs konar samsuða listar og arki-
tektúrs, Ingibjörg sýnir þæfð teppi og skál-
ar úr ullarflóka sem hún hefur hannað og
unnið sjálf og lampar Fjólu á sýningunni
bera vott um gott handverk.
Girni og ullarflókar
Verk Ragnheiðar á sýningunni er sam-
ansett úr girni sem er vafið í vinkil utan um
súlur í salnum. „Ég hef áður unnið með
girni en á annan hátt. Hérna nota ég salinn
sjálfan til að móta verkið. Ég gekk mörg
hundruð ferðir um salinn þegar ég var að
þræða á súlurnar og fyrir mér er það ferli
mjög mikilvægt, girnið er vafið á ákveðinn
hátt í minni sjónlínu og myndar þannig
ákveðnar sjónblekkingar. Girnið er líka
ótrúlega skrítið efni því að það eru svo
miklar andstæður í því. Ég hef líka mikinn
áhuga á umhverfi og arkitektúr og með því
að nota umhverfið eins og ég geri hér
finnst mér ég ná því áhugaverðasta út úr
bæði salnum og því efni sem ég vinn með;
girninu,“ segir Ragnheiður.
Það er mikil vinna að baki öllum verk-
unum á sýningunni. Hún sést meðal annars
í ullarskálunum sem eru verk Ingibjargar.
„Þessi aðferð að þæfa ull er mörg hundruð
ára gömul vinnsluaðferð og er enn notuð út
um allan heim og þá sérstaklega í Asíu. Það
ótrúlegt hvað hægt er að vinna með þessari
aðferð, hún hefur verið notuð bæði sem að-
ferð til húsagerðar, til að gera föt og jafn-
vel sem brynjur undir herklæði. Aðferðin
er ekki mjög flókin en mjög tímafrek og
mjög oft eru það tveir eða fleiri sem vinna
saman þegar um stór stykki er að ræða. Ég
hef gert bæði teppi og skálar unnar með
þessari aðferð en ég hef verið í kjallaranun
heima hjá mér öll kvöld að rúlla, nudda og
berja til ullina og þetta er útkoman,“ segir
Ingibjörg. Þær frænkur eru mjög ánægðar
með útkomuna á sýningunni og stefna að
því að halda sýningum áfram og panta ann-
an sal því nauðsynlegt er að sýna öðrum
það sem rætt er við matarborðið hvort sem
það er list, hönnun eða handverk.
Sýningin stendur til 2. apríl og er gall-
eríið opið á opnunartíma Hins hússins.
Listin og fjölskyldan
Um síðustu helgi opnaði í Galleríi Geysi í Hinu húsinu sam-
sýning Fjólu Ágústsdóttur, Ingibjargar Eddu Haralds-
dóttur og Ragnheiðar Tryggvadóttur. Þær eru frænkur og
allar með mikinn áhuga á list, hönnun og handverki. Unnar
Jónasson kannaði fjölskyldumálið.
Ragnheiður og Ingibjörg í Galleríi Geysi.
Morgunblaðið/Jim Smart
DAGANA 22.–26.
mars standa nor-
rænir sendikennar-
ar við Háskóla Ís-
lands og Norræna
húsið fyrir norræn-
um bíódögum.
Sýndar verða
fimm nýlegar myndir, Øen i fugle-
gaden frá Danmörku, Pikkusisar
frá Finnlandi, Cold Fever frá Ís-
landi, Søndagsengler frá Noregi og
Tillsammans frá Svíþjóð. Myndirn-
ar eiga það allar sameiginlegt að
taka á einhvern hátt á tengslum
samtímans við fortíðina, og birtast
söguleg umfjöllunarefni gjarnan í
nýju ljósi í þessum myndum.
Mikil gróska hefur verið í nor-
rænni kvikmyndagerð undanfarin
ár og nú gefst kvikmyndaunnendur
tækifæri á því að kynna sér brot af
því sem stendur upp úr. Allir leik-
stjórarnir, nema Lukas Moodysson,
leikstjóri Tillsammans, verða við-
staddir sýningar mynda sinna, sem
og tveir leikarar úr Tillsammans,
þau Gustaf Hammarstén og Jessica
Liedberg. Í dagskrá hátíðarinnar
sem finna má á heimasíðu Norræna
hússins, www.nordice.is, kemur
fram á hvaða sýningum aðstandend-
ur myndanna verða viðstaddir. Pall-
borðsumræður munu síðan fara
fram í Norræna húsinu, sunnudag-
inn 25. mars kl. 11, með þátttöku
aðstandendanna. Þetta framtak er
styrkt af samstarfsnefnd um Norð-
urlandafræðslu erlendis, sendiráð-
um Danmerkur, Finnlands, Noregs
og Svíþjóðar, sem og AVEK í Finn-
landi.
Øen i fuglegaden – Eyjan í
fuglagötunni (Danmörk 1997)
– Søren Kragh-Jacobsen
Søren Kragh-Jacobsen er fæddur
1947. Hann er tvímælalaust einn af
þekktari kvikmyndaleikstjórum
Dana og á sjö kvikmyndir að baki,
ásamt fjölda sjónvarpsmynda og má
nefna barna-og unglingamyndirnar
Gummi-Tarzan (1981) og Vil du se
min smukke navle? (1978) sem
gerðar voru eftir vinsælum bókum,
sem báðar hafa komið út á íslensku.
Hans nýjasta mynd er Dogma-
mynd nr. 3, Mifunes sidste sang,
sem var sýnd í Ríkissjónvarpinu
fyrir skömmu.
Øen i fuglegaden er fjölþjóðleg
mynd sem gerist í Póllandi í seinni
heimsstyrjöldinni,
leikararnir koma
frá hinum ýmsu
löndum og er
myndin leikin á
ensku.
Aðalleikarar eru
Patrick Bergin,
Jacob Rasmussen og Jordan Kiziuk.
Myndin segir frá hinum ellefu ára
gamla Alex sem hefur verið aðskil-
inn frá föður sínum sem er fangi í
útrýmingarbúðum nasista. Undir
áhrifum frá ævintýrum Róbinsons
Krúsós þjálfar hann hjá sjálfum sér
hæfileika til þess að lifa af við þess-
ar erfiðu kringumstæður og útbýr
felustað undir rjáfri hálfhrunins
húss í Varsjá með útsýni yfir gyð-
ingahverfið. Þannig getur hann
fylgst með atburðum í hverfinu án
þess að aðrir sjái hann. Hann bíður
þar eftir því að faðir hans komi að
sækja hann eins og hann hafði lofað.
Það er oft erfitt fyrir Alex að út-
vega nauðsynjar á borð við vatn og
mat, og þarf hann að sýna mikla út-
sjónarsemi í þeim efnum. Einu
félagar hans eru lítil mús og eintak
af sögunni um Róbinson Krúsó.
Myndin vann til fjölda verðlauna,
þar á meðal hlaut hún silfurbjörninn
á kvikmyndahátíðinni í Berlín.
Pikkusisar – Litla systir (Finn-
land 1999) – Taru Mäkelä
Taru Mäkelä fæddist 1959 í
Tampere en Pikkusisarr er fyrsta
mynd hennar í fullri lengd. Mäkelä
og handritshöfundurinn Raija Talv-
io hafa sagt að kvikmyndin sé til-
komin vegna þess hve lítið er um
frásagnir kvenna af afleiðingum
stríðsrekstrar en stríð er langoftast
sýnt út frá sjónarhóli karla. Mäkelä
hefur áður fjallað um stríð og afleið-
ingar þess í heimildarmyndum sín-
um sem hafa vakið mikla athygli.
Katri Ruuska er ung kona í Finn-
landi sem verður ekkja í Vetrar-
stríðinu. Árið 1941 ákveður hún að
gerast sjálfboðaliði á hersjúkrahús-
inu í Helsinki og reynir að sefa sorg
sína yfir missi eiginmannsins með
mikilli vinnu. Á sjúkrahúsinu kynn-
ist hún skógarhöggsmanninum
Arvo sem hefur meiðst á höfði og
heldur því fram að hann þekki
Katri, að hann hafi kynnst henni
fyrir löngu í draumum sínum. Katri
segist ekki trúa draumum Arvo þó
að vel megi vera að hún geri það
innst inni. Á sama tíma sendir Eero,
æskuvinur Katri, henni ástarbréf af
vígvellinum.
Helsinki verður fyrir loftárásum,
það er skortur á mat og annarri
nauðsynjavöru og veturinn virðist
ætla að koma fyrr en venjulega.
Þegar Eero snýr aftur til Helsinki
sem liðhlaupi verður Kari að velja á
milli hans og Arvo.
Þar sem myndin er á allan hátt
gerð út frá sjónarhóli kvenna er
karlmennskuhugtakið skilgreint á
frumlegri hátt en við eigum að venj-
ast í myndum sem fjalla um stríð,
þar sem karlmennirnir eru afar
brothættir en reyna engu að síður
að ríghalda í það sjálfsöryggi sem
ætlast er til að þeir sýni við þessar
erfiðu kringumstæður.
Með aðalhlutverk fara Vera Ki-
iskinen, Kai Lehtinen og Tarmo
Ruubel.
Cold Fever – Á köldum klaka
(Ísland 1995) – Friðrik Þór
Friðriksson
Ungur Tókýóbúi, Atsushi Hirata,
ferðast til Íslands að tilstuðlan afa
síns, en tilgangur ferðarinnar er að
halda minningarathöfn um foreldra
Hirata, sem drukknuðu á Íslandi. Á
ferð sinni um landið kynnist Hirata
fjölmörgum furðufuglum, bæði
þessa heims og annars, og þarf að
takast á við ýmisleg séríslensk fyr-
irbæri, svo sem brennivín, karla-
kóra og þorramat.
Myndin hefur hlotið fjölda við-
urkenninga og var valin til þátttöku
á Sundance-hátíðinni á sínum tíma.
Með aðalhlutverk fara Fisher
Stevens, Gísli Halldórsson, Lili
Taylor og Masatoshi Nagase.
Søndagsengler (Noregur 1996)
– Berit Nesheim
Berit Nesheim hefur gert fjórar
kvikmyndir auk sjónvarpsefnis en
hún skrifaði einnig handrit Søn-
dagsengler. Hún útskrifaðist frá
Háskólanum í Osló með próf í er-
lendum tungumálum, bókmenntum
og sálfræði. Hún byrjaði á því að
leikstýra sjónvarpsmyndum en
fyrsta kvikmynd hennar, Frida –
Straight from the Heart frá 1991,
vakti mikla og verðskuldaða athygli
og vann til nítján verðlauna. Önnur
mynd hennar, Beyond the Sky frá
1994, fékk einnig mikið lof, og Søn-
dagsengler sem sýnd verður á há-
tíðinni var tilnefnd til Óskarsverð-
launa í flokki erlendra mynda árið
1997. Berit Nesheim er án efa með-
al allra virtustu kvikmyndaleik-
stjóra Norðmanna og því mikill
fengur að fá mynd eftir hana til
landsins.
Søndagsengler gerist í norskum
smábæ á sjötta áratugnum þar sem
unglingar staðarins eru í uppreisn-
arham, reykja, drekka og syndga
sem mest þeir mega. Maria stelst
stundum til þess að umgangast hóp-
inn en sá galli er á gjöf Njarðar að
faðir hennar er presturinn á staðn-
um, ástsæll meðal sóknarbarnanna
en tekst ekki alltaf vel upp í hlut-
verki sínu innan fjölskyldunnar.
Þannig er Maria á milli tveggja
elda, og þarf að kljást við ólíkar
væntingar og eigin þrár. Hún þarf
að gera upp við sig hvort hún vilji
fylgja trúnni og kirkjunni eins og
hún hefur verið alin upp við, eða
fara sínar eigin leiðir. Eini banda-
maður hennar í þessum erfiðleikum
er frú Tunheim, miðaldra kona sem
starfar innan kirkjunnar en er afar
frjálslynd í hugsun, hún vill ekki að
Maria þurfi að sjá eftir því að hafa
ekki lifað lífinu til fulls eins og hún
sjálf. Með aðalhlutverk fara Marie
Theisen, Bjørn Sundquist og Hilde-
gun Riise.
Tillsammans (Svíþjóð 2000) –
Lukas Moodysson
Lukas Moodysson er ungur að
árum, fæddur 1969 og er ein helsta
stjarna sænskrar kvikmyndagerðar
um þessar mundir og þótt víðar
væri leitað, en hann hlaut verð-
skuldaða athygli um allan heim fyr-
ir Fucking Åmål.
Tillsammans gerist á áttunda ára-
tugnum í Svíþjóð og segir frá El-
isabeth sem gefst upp á ofbeldis-
fullu sambandi og sest að, ásamt
tveimur börnum sínum, í hippa-
kommúnu sem byggist á sósíalisma
og dýraverndunarsjónarmiðum,
bækurnar um Línu langsokk eru
t.d. bannaðar vegna þess að Lína
þykir vera allt of mikill kapítalisti.
Þar kynnist hún ólíkum vanda-
málum, lífsviðhorfum og sjónar-
hornum og er því ákaflega vel lýst í
þessari mynd hversu erfitt það get-
ur verið að búa í svo nánu sambýli
við annað fólk. Tillsammans þykir
ekki síðri en Fucking Åmål og veitir
hún einstaka innsýn í andrúmsloft
áttunda áratugarins, en oft var erf-
itt að standa undir þeim væntingum
sem trú á sameiginlega ást og
bræðralag gerði til þeirra sem að-
hylltust frjálslyndar skoðanir þess
tíma. Með aðalhlutverk fara Lisa
Lindgren, Michael Nyqvist, Gustaf
Hammarsten og Jessica Liedberg.
Fortíð mæt-
ir samtíð
Úr kvikmyndinni Søndagsengler (Noregur 1996) eftir Berit Nesheim.
Úr kvikmyndinni Øen i fuglegaden – Eyjunni í fuglagötunni (Danmörk
1997) – eftir Søren Kragh-Jacobsen.
Filmundur kynnir norræna kvikmyndahátíð