Morgunblaðið - 25.04.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 25. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÖSSUR Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, segir að ríkis-
stjórn Íslands þori bersýnilega ekki
að styggja Bandaríkjamenn, enda sé
hún ein örfárra ríkisstjórna sem
ekki hafi einu sinni lýst yfir von-
brigðum með þá ákvörðun Banda-
ríkjaforseta að draga til baka undir-
skrift sína við Kyoto-bókunina um
losun gróurhúsalofttegunda. Siv
Friðleifsdóttir, umhverfisráðherra,
segir hins vegar að íslensk stjórn-
völd reyni að hafa áhrif á afstöðu
Bandaríkjanna.
Umhverfismál og viðbrögð við
ákvörðun Bandaríkjamanna varð-
andi Kyoto-bókunina voru rædd á
Alþingi í gær utan dagskrár, fyrir
tilstilli Össurar Skarphéðinssonar.
Siv Friðleifsdóttir, sem var til and-
svara, benti á að Íslendingar hafi
starfað ásamt Bandaríkjunum og
fleiri þjóðum í svonefndum regnhlíf-
arhópi sem fjallar um útfærslu bók-
unarinnar og þar gæfist gott tæki-
færi til að hafa áhrif.
Ákvörðun Banda-
ríkjanna reiðarslag
Í umræðunni sagði formaður
Samfylkingarinnar það hafa verið
reiðarslag þegar forseti Bandaríkj-
anna lýsti því yfir í mars að hann
hafnaði Kyoto-bókuninni og með því
hefði hann ekki aðeins gengið á bak
orða Bandaríkjanna, heldur líka á
bak yfirlýsingar sem fulltrúi hans
eigin ríkisstjórnar hafi gefið á fundi
utanríkisráðherra í Trieste í fyrra
mánuði um að Bandaríkin myndu
vinna að lausn þeirra deilumála sem
ekki reyndist unnt að leysa á þingi
aðildarríkja rammasamningsins um
loftslagsbreytingar, sem var haldinn
í Haag í nóvember.
Össur benti á að Evrópusamband-
ið hyggist, jafnvel þótt Bandaríkin
breyti ekki afstöðu sinni, gera allt
sem það getur til að bókunin verði
að alþjóðlegum lögum árið 2002. En
til þess þurfi samþykki 55 ríkja, sem
höfðu á bak við sig 55% þeirrar los-
unar sem var í heiminum árið 1990.
Allir helstu þjóðarleiðtogar heims
hafi mótmælt ákvörðunum Bush
Bandaríkjaforseta mjög harkalega;
Evrópusambandið hafi kallað hana
skelfilega og ögrandi og því þurfi af-
staða íslenskra stjórnvalda til þess-
ara mikilvægu mála að vera ljós.
Umhverfisráðherra upplýsti að
hún hefði setið fund í regnhlífar-
hópnum í New York í síðustu viku
og þar hefði hún lýst áhyggjum sín-
um af þróun mála og afstöðu Banda-
ríkjanna og lagt áherslu á að Banda-
ríkjamenn vinni áfram með öðrum
þjóðum að vinna að því að dregið
verði úr losun gróðurhúsaloftteg-
unda.
Siv sagði það vera stefnu ís-
lenskra stjórnvalda að staðfesta
Kyoto-bókunina þegar viðunandi
niðurstaða um útfærslu hennar
fengist. Hún benti á að ekkert aðild-
arríkja OECD hefði enn staðfest
bókunina og ríki myndu ekki gera
það fyrr en þau vissu hvernig út-
færslunni yrði háttað. Sagði Siv að
Ísland muni áfram vinna að því að
samstaða náist sem fyrst um út-
færsluna, helst 2002, en þá verða 10
ár liðin frá loftslagsráðstefnunni í
Ríó, en miðað við þróunina nú væri
það ekki líklegt. Um væri að ræða
gífurlega flóknar milliríkjaviðræður
sem fælu í sér styrki til þróunar-
landa, viðskipti með losunarheimild-
ir, bindingu með ræktun og fleira og
líklega væri um að ræða flóknustu
alþjóðasamninga sem gerðir hefðu
verið.
„Þrátt fyrir að blikur séu nú á lofti
gagnvart Kyoto-bókuninni er rétt að
hafa í huga, að það voru Bandaríkin
sjálf sem óskuðu eftir því að fram-
haldi Haag-fundarins, sem vera átti
í lok maí, yrði frestað um tvo mánuði
svo þeim gæfist tækifæri til að end-
urskoða stefnu sína,“ bætti Siv við
og því væri full ástæða til að ætla að
Bandaríkjamenn taki fullan þátt í
viðræðunum í sumar.
Ákvörðunin átti ekki
að koma á óvart
Í máli flestra þeirra þingmanna
stjórnarandstöðunnar sem þátt tóku
í umræðunni kom fram að ákvörðun
Bandaríkjamanna væri mikil von-
brigði og hana bæri að harma. Krist-
ján Pálsson, Sjálfstæðisflokki, lagði
hins vegar áherslu á að ákvörðun
Bush hefði ekki átt að koma á óvart
þar sem Bandaríkjaþing hafi ekki
verið fylgjandi Kyoto-bókuninni í
núverandi mynd og þess vegna ætti
hún ekki að hafa nein áhrif á afstöðu
Íslands í þessum efnum.
Undir lok umræðunnar hvatti
Össur Skarphéðinsson íslensk
stjórnvöld til að beita sér í þessu
máli og reyna að hafa áhrif á banda-
rísk stjórnvöld með öllum ráðum.
Mæltist hann m.a. til þess að um-
hverfisráðherra skrifi Bandaríkja-
forseta bréf með mótmælum, sendi-
herra Bandaríkjanna verði kallaður
á fund utanríkisráðherra vegna
málsins og sendiherra Íslands í
Washington verði sendur á fund
stjórnvalda ytra.
Umræða utan dagskrár um Kyoto-bókunina
Stjórnvöld hvött til að
þrýsta á Bandaríkin
Morgunblaðið/Þorkell Þorkelsson
Össur Skarphéðinsson, formaður Samfylkingar, var málshefjandi í umræðunni. Hér hvíslar Karl Matthíasson
einhverju að formanni sínum.
MEIRIHLUTI allsherjarnefndar
leggur til að frumvarp dómsmála-
ráðherra um breytingar á almennum
hegningarlögum verði samþykkt
óbreytt, en í því felst að refsimörk
vegna fíkniefnabrota verði hækkuð
úr tíu árum í tólf. Minnihluti nefnd-
arinnar telur hins vegar að ekki hafi
nægileg rök verið færð fyrir breyt-
ingunni.
Fram kom í máli Þorgerðar Katr-
ínar Gunnarsdóttur, formanns alls-
herjarnefndar, sem mælti fyrir áliti
meirihlutans, að mikil vinna hefði
verið lögð í frumvarpið og rök fyrir
breytingunni verið vegin og metin.
Kom fram í máli hennar að í ljósi
þess að dómstólar hafi á síðustu ár-
um nýtt núgildandi refsimörk nánast
að fullu í alvarlegustu fíkniefnabrot-
um telji meirihlutinn nauðsynlegt að
refsimörkin verði hækkuð og dóm-
stólum þannig veitt frekara svigrúm
til að ákveða þyngri refsingu ef til al-
varlegri brota kemur. „Jafnframt
telur meirihlutinn eðlilegt að refsi-
mörk vegna peningaþvættis verði
hækkuð til samræmis við hækkun
refsimarka vegna fíkniefnabrota,“
segir í áliti meirihluta allsherjar-
nefndar.
Málaflokkur tekinn út með
tilviljanakenndum hætti
Í áliti minnihluta allsherjarnefnd-
ar sem Lúðvík Bergvinsson, Sam-
fylkingunni, mælti fyrir kemur hins
vegar fram að engin skoðun hafi far-
ið fram á því hvaða áhrif þyngri refs-
ingar kunni að hafa eða hvaða varn-
aðaráhrif auknar refsingar kunna að
hafa. Gerir minnihlutinn því athuga-
semdir við það að þessi málaflokkur
sé tekinn út að því er virðist með til-
viljanakenndum hætti og refsimörk
hækkuð.
„Að baki þessari ákvörðun býr
ekki annað en tilfinning fyrir því að
dómar í fíkniefnamálum kunni að
vera þróast þannig að tíu ára refs-
iramminn sé ekki nægilegur. Það
hefur komið fram að undanförnu að
lögreglan hefur lagt hald á meira
magn fíkniefna undanfarið en
nokkru sinni fyrr. Það bendir sterk-
lega til þess að innflutningur sé
meiri en verið hefur. Af því má ráða
að hertar refsingar og þyngri dómar
hafi ekki haft þau áhrif sem að var
stefnt. Það ber, að mati minnihlut-
ans, ekki vott um vandaða löggjaf-
arstarfsemi að einn brotaflokkur
skuli tekinn út með þessum hætti án
þess að baki því liggi rannsóknir eða
rök sem hald er í,“ segir í áliti minni-
hlutans.
Löggjafinn vill senda
skýr skilaboð
Einn þeirra sem tók þátt í um-
ræðum um þessi mál á Alþingi í gær
við 2. umræðu um frumvarpið var
Guðmundur Árni Stefánsson, Sam-
fylkingunni. Gagnrýndi hann máls-
meðferðina harðlega og sagðist ekki
geta stutt frumvarpið, enda lægju
engin rök að baki þeim breytingum
sem það hefði í för með sér. Vísaði
hann til þess að umsagnaraðilar, t.d.
Lögmannafélagið, legðust gegn því
og fór fram á að allsherjarnefnd taki
það aftur til skoðunar ellegar sendi
það ríkisstjórn.
Þorgerður Katrín mótmælti því
hins vegar harðlega að ekki hefði
farið fram næg umræða um málið
innan allsherjarnefndar. Vissulega
væri ekki óumdeilt að auka refsiram-
mann með þessum hætti, en ljóst
væri að löggjafinn vilji með þessu
senda skýr skilaboð til fíkniefnasala.
„Við lítum glæpi af þessu tagi mjög
alvarlegum augum,“ sagði hún og
sagðist furða sig á viðkvæmni þing-
manna Samfylkingarinnar í þessu
máli.
Deilt um hækkun refsi-
marka í fíkniefnabrotum
111. fundur Alþingis í dag, miðviku-
daginn 25. apríl 2001, hefst kl. 13:30:
Atkvæðagreiðsla um ýmis mál er
fyrst á dagskrá, en að henni lokinni
tekur við 112. fundur með fyrir-
spurnum til ráðherra:
Samgönguráðherra:
1. Kynningarstarf Flugmála-
stjórnar, fsp. frá KolH.
2. Öryggi vegfarenda á Norðfjarð-
arvegi, fsp. frá ÞBack.
Viðskiptaráðherra:
3. Uppgjörsaðferðir fjármálafyrir-
tækja, fsp. frá EKG.
Iðnaðarráðherra:
4. Auðlindagjald af vatnsafli í
þjóðlendum, fsp. frá SvanJ.
Menntamálaráðherra:
5. Námsstyrkir, fsp. frá SJS.
6. Uppbygging tæknináms á há-
skólastigi, fsp. frá SvanJ.
7. Fjöldi nemenda í framhalds-
skólum, fsp. frá GHall.
Fjármálaráðherra:
8. Virðisaukaskattur af hugbúnað-
arvinnu, fsp. frá SvanJ.
9. Þjóðlendur, fsp. frá JB.
10. Reikningsskil og bókhald fyr-
irtækja, fsp. frá KLM.
Heilbrigðisráðherra:
11. Hátæknisjúkrahús, fsp. frá
RG.
HALLDÓR Ásgrímsson, utan-
ríkisráðherra, sagðist á Alþingi
á mánudag telja brýnt að al-
þjóðlegt friðargæslulið yrði
sent á vettvang til að lægja öld-
ur þær sem geisað hafa að und-
anförnu fyrir botni Miðjarðar-
hafs.
Hann sagði að deiluaðilar,
þ.e. Ísraelar og Palestínumenn,
hefðu ekki tekið vel í slíkar
hugmyndir, en á hinn bóginn
færi fylgi við þær vaxandi í al-
þjóðasamfélaginu enda væri
mönnum ljós sú alvarlega staða
sem uppi er á þessum slóðum.
Utanríkisráðherra lét þessi
orð falla við fyrirspurn Ög-
mundar Jónassonar, vinstri-
grænum, um átökin sem verið
hafa í fréttum fjölmiðla heims
undanfarnar vikur og mánuði.
Sagðist Ögmundur telja mjög
mikilvægt að ríki heims gerðu
það sem í þeirra valdi stæði til
að stuðla að friði og koma að-
ilum aftur að samningaborðinu.
Fundar hér á landi með
Jagland á morgun
Halldór upplýsti í svari sínu
að hann muni eiga fund með
Jagland, utanríkisráðherra
Noregs, á morgun, fimmtudag,
en hinn norski starfsbróðir
hans mun þá eiga viðkomu hér
á landi á leið sinni til Banda-
ríkjanna.
Norðmenn eiga einmitt sæti
í öryggisráði Sameinuðu þjóð-
anna og sagði Halldór því
brýnt að heyra sjónarmið
þeirra um þá stöðu sem uppi
væri.
Halldór sagðist telja skyn-
samlegt að Norðurlöndin bæru
saman bækur sínar í þessum
efnum, en lagði áherslu á að
ástandið væri ákaflega alvar-
legt á þessum slóðum og svo
virtist sem átök væru að stig-
magnast.
Ögmundur Jónasson fagnaði
þessum orðum utanríkisráð-
herra og sagði brýnt að Íslend-
ingar leggi sitt af mörkum í
þessum efnum.
Brýnt að
senda al-
þjóðlegt
friðar-
gæslulið
Átökin fyrir botni
Miðjarðarhafs