Morgunblaðið - 06.05.2001, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 SUNNUDAGUR 6. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðinu í dag fylgir
blaðið Basic kona. Blaðinu
verður dreift á suðvesturhorn-
inu.
FÓLKI gafst í gær kostur á að kynn-
ast lífinu á Keflavíkurflugvelli og
sögu varnarliðsins í tilefni af því að
50 ár eru liðin frá gerð varnarsamn-
ings Íslands og Bandaríkjanna. Orr-
ustuflugvélar og ýmis tækniundur
vöktu athygli þessa unga manns
sem svipaðist um á sögusýningu.
Flugvélar á sögusýningu
Morgunblaðið/Páll
WILLIAM F. Kennan, hershöfðingi
og yfirmaður Atlantshafsherstjórn-
ar NATO, lýsti á málþingi um Ísland
og varnarmál í Þjóðmenningarhús-
inu á föstudag ánægju með að nú sæi
fyrir endann á útfærslu á tvíhliða
samkomulagi Íslands og Bandaríkj-
anna um verktöku á Keflavíkurflug-
velli. Slíkur samningur myndi stuðla
að því að halda niðri kostnaði við
rekstur varnarstöðvarinnar í Kefla-
vík.
Samkvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins er um að ræða samning um
nákvæma útfærslu samkomulags
ríkjanna frá 1996 um afnám einka-
réttar verktakafyrirtækja á Kefla-
víkurflugvelli, sem á að eiga sér stað
í áföngum til 2004. Eftir það eiga all-
ar framkvæmdir fyrir varnarliðið að
fara í opið, frjálst útboð.
Bandaríkjamenn vilja draga úr
kostnaði við herstöðvar erlendis og
vilja að bandamenn í Atlantshafs-
bandalaginu leggi meira fram í þeim
efnum. Íslensk verktakafyrirtæki
hafa í reynd haft einkarétt á flestum
framkvæmdum fyrir varnarliðið hér
á landi.
Árið 1996 var gerð bókun til fimm
ára milli Bandaríkjamanna og Ís-
lendinga um fækkun í herliði Banda-
ríkjamanna og fleiri atriði í fram-
kvæmd varnarsamningsins frá 1951.
Er meðal annars sagt í bókuninni að
stefnt sé að því að allar framkvæmd-
ir fyrir varnarliðið fari í opið útboð
eins og gert hefur verið þegar mann-
virkjasjóður NATO hefur kostað
framkvæmdir hér.
Opin útboð á verktöku fyrir varnarliðið
Samkomulag
um útfærslu
sagt á lokastigi
HALDIÐ var upp á 10 ára afmæli Húsaskóla í Graf-
arvogi í gær. Verk nemenda frá liðnum vetri voru
sýnd, leikþættir fluttir og ýmis önnur skemmti-
atriði. Fjöldi fólks heimsótti skólann og nemendur,
foreldrar og aðrir aðstandendur skemmtu sér hið
besta.
Hátíð í Húsaskóla
Morgunblaðið/Þorkell
FORSVARSMENN Alþýðusam-
bands Íslands og Samtaka atvinnu-
lífsins segja of snemmt að meta
hvort verðbólguspá Seðlabankans
hafi áhrif á kjarasamninga, gangi
hún eftir. Rannveig Sigurðardóttir,
hagfræðingur ASÍ, segir að endur-
skoðun kjarasamninga muni taka
mið af þeim veruleika sem blasi við á
næsta ári, enda geti ýmsir óvissu-
þættir í spánni farið á hvorn veginn
sem er.
„Verðbólguþróunin verður skoðuð
við endurskoðun samninga í febrúar
á næsta ári og hafi þróunin ekki ver-
ið eins og forsendur gera ráð fyrir
getur tvennt gerst. Annars vegar
getur nefndin orðið sammála um inn-
spýtingu í kjarasamningana eða,
komist hún ekki að samkomulagi, þá
geta félögin sagt samningunum laus-
um.“
Að sögn Rannveigar er nauðsyn-
legt að menn líti ekki á það sem sjálf-
sagðan hlut, eins og margir hafa ver-
ið að gera á undanförnum dögum, að
bein sjálfvirk tengsl séu á milli geng-
is krónunnar og verðhækkana á
vörum í þjóðfélaginu. Mikilvægt sé
að gefa ekki grænt ljós á að reikna
prósentulækkunina á genginu beint
inn í hækkanir á verði og ekki verði
opnað aftur á þennan gamla hugs-
unarhátt sem ríkti áður.
„Við sáum það í fyrra þegar geng-
ið var að styrkjast og hefði jafnvel
átt að skila sér í lækkandi vöruverði,
að það gerði það ekki. Það er alveg
ljóst að einhverjir hafa tekið þann
gengishagnað inn í auknu álagi og
það er spurning hvort þeir eigi þá
ekki inni fyrir þessari gengislækk-
un.“
Rannveig bendir á að þeir sem
ákvarði verð séu einnig að greiða
laun og því hljóti að vera þeirra hag-
ur, jafnt og neytenda, að setja spurn-
ingarmerki við það hvort senda þurfi
gengislækkun beint út í verðlagið.
Hannes G. Sigurðsson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri SA, segir alls
ekki tímabært að velta því fyrir sér
núna hvernig menn bregðist við eftir
átta mánuði. „Það geta verið komnar
upp einhverjar allt aðrar aðstæður.
Verðbólguspá á hverjum tíma spegl-
ar þá vitneskju sem menn hafa þá, en
í byrjun næsta árs verða komnar
nýjar spár og nýjar aðstæður.“
Vaxtalækkanir geta komið
í veg fyrir erfiða lendingu
Hannes segir spá Seðlabankans
eflaust vandaða og líklegt að hún
standist miðað við þær forsendur
sem hún byggist á. Hann telur ljóst
að gengisbreytingin muni fara út í
verðlagið. Að sögn Hannesar er það
mikilvægt, m.a. fyrir stöðu gengis-
ins, að mikið aðhald verði í ríkisfjár-
málum sem geti stuðlað að því að trú
á forsendur styrkist.
Þá geti þær vaxtalækkanir, sem
allir bíði eftir að verði hér á landi,
komið í veg fyrir of sársaukafulla að-
lögun.
ASÍ segir of snemmt að meta áhrif verðbólgu á samninga
Brýnt að lækkun geng-
is hækki ekki verðlag
ÓSKAR Valdimarsson, forstjóri
Framkvæmdasýslu ríkisins, segir að
stofnunin beri vissulega hluta
ábyrgðar á því sem miður fór við
framkvæmdir við skrifstofuhúsnæði
Alþingis við Austurstræti. Hann
hafnar því hins vegar að fram-
kvæmdin hafi verið tvöfalt dýrari
vegna þess að Framkvæmdasýslan
hafi brugðist hlutverki sínu. Hann
metur það svo að vegna mistaka í
framkvæmd hafi kostnaður e.t.v. orð-
ið 20–30% meiri en eðlilegt var.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar
kemur fram að kostnaðaráætlun
vegna húsnæðisins hafi verið 133
milljónir en heildarkostnaður orðið
um 250 milljónir. Meginskýringin sé
sú að í veigamiklum atriðum hafi ver-
ið vikið frá ákvæðum laga um skipan
opinberra framkvæmda og leiðbein-
ingum fjármálaráðuneytisins. Þá
tafðist verkið mjög þar sem hönnun
var ekki lokið áður en framkvæmdir
hófust með tilheyrandi kostnaði.
Óskar segir að Framkvæmdasýsl-
an hafi aldrei litið svo á að sú áætlun
sem gerð var í upphafi hafi verið
raunveruleg kostnaðaráætlun. Skrif-
stofa Alþingis hafi óskað eftir því að
Framkvæmdasýslan setti fram hug-
myndir um kostnað þar sem Alþingi
þurfti kostnaðaráætlun til að hægt
væri að fara fram á fé til fram-
kvæmdanna.
Áætlun Framkvæmdasýslunnar
hafi verið unnin „á handahlaupum“
og án þess að forsendur fyrir fram-
kvæmdunum lægju fyrir. Stofnunin
hafi jafnvel ekki haft teikningar af
húsinu. Þetta hafi Alþingi verið ljóst.
Lög stangast á
Varðandi tafir vegna þess að hönn-
un var ekki lokið þegar framkvæmdir
hófust segir Óskar að Framkvæmda-
sýslan hafi lagt til við Alþingi að sam-
ið yrði við aðra teiknistofu um að
koma að verkinu þegar ljóst varð að
tafir yrðu á hönnun. Þessu hafi Al-
þingi hafnað.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar seg-
ir að hvorki hönnun né framkvæmd-
irnar sjálfar hafi verið boðnar út þótt
kveðið sé á um slíkt í lögum. Varð-
andi hönnunina segir Óskar að þar
stangist ákvæði höfundarréttarlaga
og laga um opinberar framkvæmdir
á. Ekki hefði verið hægt að bjóða út
hönnun innanhúss nema með því að
brjóta höfundarréttarlög á þeim
arkitekt sem eigendur hússins höfðu
samið við. Svipað eigi við um verk-
takann. Skipulags- og byggingarlög
kveði á um einn byggingarstjóra í
hverju verki. Því hefði ekki verið
hægt að semja við annan verktaka
meðan sá verktaki sem byggði húsið
var enn að störfum nema með því að
fresta framkvæmdum. Það hafi Al-
þingi hins vegar ekki viljað. Því hafi
verið farin sú leið að semja við ÍAV
sem byggði húsið um að taka að sér
að vera aðalverktaki fyrir hönd Al-
þingis en bjóða að öðru leyti verkið út
til undirverktaka.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar seg-
ir að Framkvæmdasýslan hafi mælt
með tilboði leigusalans um að Alþingi
tæki að sér innréttingar í stað 30
milljóna króna greiðslu. Kostnaður
vegna þessa hluta innréttinganna
varð hins vegar um 95 milljónir. Ósk-
ar segist ekki hvika frá því að þetta
hafi verið hagstæður samningur mið-
að við þau efni og útfærslur sem
leigusalinn hugðist nota. Alþingi hafi
hins vegar óskað eftir því að önnur og
dýrari efni yrðu notuð við innrétting-
arnar.
Óskar Valdimarsson, forstjóri Framkvæmdasýslu ríkisins
Mistök juku kostn-
að um 20–30%