Morgunblaðið - 06.05.2001, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 6. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÞÓ WINGS hafi verið sam-starfsverkefni er erfitt aðgreina á milli PaulsMcCartneys og hljóm-sveitarinnar; ekki bara
fyrir það að Paul var í Bítlunum,
helstu poppsveit sögunnar, heldur
var hann einnig leiðtogi hljómsveit-
arinnar, helsti lagasmiður, söngvari
og andlit. Wings starfaði í níu ár, frá
1971 til 1980, og var á þeim tíma
gríðarlega vinsæl og setti ýmis sölu-
met. Fyrir skemmstu tók McCartn-
ey sig til og setti saman tvöfaldan
disk þar sem helstu lög sveitarinnar
eru saman komin, en einnig var
gerður sjónvarpsþáttur um sveitina
sem skilar sér væntanlega í íslenskt
sjónvarp innan skamms. Síðar í
haust er svo væntanlegur kassi með
sjaldheyrðu efni frá sveitinni aukin-
heldur sem þar verður sitthvað að
finna með McCartney sjálfum sem
ekki hefur áður komið út. Það verður
mörgum til þess að velta því fyrir sér
hvað hafi verið í Wings spunnið yf-
irleitt, ekki síst í ljósi þess að hún er
eina eiginlega hljómsveitin sem hef-
ur haft Bítli á að skipa eftir að Bítl-
arnir liðu undir lok fyrir þrjátíu ár-
um.
Unnið á „Bítlahraða“
Paul McCartney stofnaði Wings
1971, ári eftir að Bítlarnir lögðu upp
laupana opinberlega, en reyndar
voru þeir hættir nokkru áður. Hann
var þá búinn að senda frá sér eina
sólóskífu og sama ár kom út önnur
sólóplata hans. Fyrsta Wings-platan
kom svo út fyrir jólin 1971, svo sjá
má að McCartney var enn að vinna á
„Bítlahraða“; samdi lög í bunkum,
tók upp og gaf út að segja jafnharðan
í stað þess að bíða eftir réttri mark-
aðssetningu, myndböndum og til-
heyrandi auglýsingamennsku eins
og tíðkast í dag. Fyrsta Wings-plat-
an þótti reyndar ekki ýkja merkileg
og greinilegt eftir á að McCartney
hefði betur gefið sér meiri tíma til að
semja, en eins og hann segir frá
sjálfur fannst honum ekki eftir neinu
að bíða, því hann langaði að halda
áfram þar sem frá var horfið og
fannst eðlilegra að gera það með
hljómsveit en að vera að basla einn.
Hann rekur svo söguna að hann
hafi leitað til kunningja sinna og
byrjaði á að ræða við Denny Lane
sem var á sínum tíma í Moody Blues.
Síðan prófaði hann ýmsa trommu- og
gítarleikara, en á þeim tíma stóð til
að gera sveitina út frá New York,
enda var Linda eiginkona McCartn-
eys þaðan og hann langaði að vinna
með bandarískum tónlistarmönnum
í bland, og þá ekki stjörnum, heldur
góðum hljóðfærleikurum sem eng-
inn þekkti. Denny Seiwell kom þá til
skjalanna og McCartney segist hafa
ráðið hann helst fyrir það hvað þeim
kom vel saman frá fyrsta degi, en
ekki spillti að Seiwell var líka af-
bragðs hljóðfæraleikari. Með Lindu
McCartney á hljómborð, Paul
McCartney á bassa, Denny Lane á
gítar og Denny Seiwell á trommur
tók sveitin upp fyrstu breiðskífuna,
Wild Life, þar sem lögin öll utan eitt
voru eftir Paul McCartney, og héldu
í tónleikaferð um Betland í sendibíl.
McCartney sá um bókanir sjálfur,
enda tók hann að sér að vera um-
boðsmaður hljómsveitarinnar til að
byrja með, og sagan hermir að yf-
irleitt hafi verið ekið í næsta bæ og
formenn nemendafélags viðkomandi
skóla spurðir hvort þeir væru til í að
setja upp tónleika. Hljómsveitinni
var hvarvetna vel tekið, þó platan
fengi kléna dóma, og eftir það segir
Paul að ekki hafi orðið aftur snúið.
Engin Bítlalög
Meðal þeirra reglna sem Wings
setti sér í upphafi var að taka engin
Bítlalög þó eðlilega hafi verið mikið
óskað eftir því í ferðinni að því er
McCartney segir. Wings var með ell-
efu lög á dagskránni, lögin sem voru
á plötunni, og gefur augaleið að ekki
var það nóg til að fylla klukkustund-
ar dagskrá og því voru mörg laganna
tekin tvisvar, en einnig rötuðu gaml-
ir rokkslagarar eins og Lucile inn á
dagskrána þegar mikið lá við. Eftir
því sem frá leið og Wings var metin
að eigin verðleikum, en ekki bara
fyrir það að í hljómsveitinni væri
fyrrverandi Bítill, var auðveldara
fyrir McCartney að taka Bítlalög og
uppúr 1976 varð að sið að ljúka tón-
leikum með Yesterday.
Gítarleikarinn Henry McCullough
slóst í hópinn 1972 og smám saman
safnaði Wings í lagasarpinn. Það ár
var sveitin iðin við tónleikahald og
sendi frá sér þrjár smáskífur. Næsta
plata var Red Rose Speedway og
með henni má segja að Wings hafi
stimplað sig inn, enda þótti platan
fyrirtak og seldist mjög vel, fór með-
al annars á toppinn vestan hafs. Í
framhaldi af tónleikaferð um Bret-
land 1973 kvarnaðist þó úr sveitinni
því þeir McCullough og Seiwell
sögðu skilið við Wings. Um líkt leyti
og þeir hættu var gríðarlega vinsælt
lagið Live and Let Die sem
McCartney samdi fyrir James Bond-
mynd, og breiðskífan sem fylgdi í
kjölfarið, Band on the Run, og tekin
var upp í Nígeríu, fékk fyrirtaks
dóma og seldist milljónasölu.
Wings-tríóið
Á Band on the Run er Wings í
raun tríó þeirra McCartney-hjóna og
Dennys Lanes, en í kjölfarið voru
nýir menn ráðnir í sveitina, gítarleik-
arinn Jimmy McCulloch og trymbill-
inn Geoff Britton. Þeir komu við
sögu á tónleikaferð til að fylgja Band
on the Run eftir og einnig á breið-
skífunni Venus and Mars sem kom
út 1975. Venus and Mars þykir ekki
með bestu verkum Wings en seldist
þó bráðvel og næsta plata, Wings at
the Speed of Sound, enn betur. Sú
var reyndar fyrsta platan þar sem
aðrir liðsmenn Wings láta til sín taka
í söng og lagasmíðum, en það voru þó
tvö Paul McCartney lög sem seldu
plötuna, Silly Love Songs og Let
’Em In.
Tónleikaferðin í kjölfarið setti ým-
is aðsóknarmet, en afrakstur hennar
var þreföld tónleikaskífa, Wings
over America, sem kom út 1976. Árið
eftir tók sveitin sé síðan frí, en smá-
skífan Mull of Kintyre sem kom út
þá um haustið, varð söluhæsta smá-
skífa breskrar poppsögu og hélt því
meti fram til þess að lag Eltons
Johns um Diönu prinsessu af Wales
kom út sælla minninga. Breiðskífan
London Town kom svo út 1978, en
eftir hana hætti McCulloch og gekk
til liðs við félaga sína í endurreistri
Small Faces. Sem kvartett Wings
sendi frá sér Back to the Egg 1979.
Sú skífa seldist vel þó engin lög af
henni hafi náð umtalsverðum vin-
sældum.
John Lennon myrtur
Vorið 1980 hélt Wings í tónleika-
ferð um Bretland, en síðan var frí til
að McCartney gæfist næði til að taka
upp sólóskífuna McCartney II og
síðan fylgja henni eftir. John Lennon
var myrtur það ár sem kom
McCartney eðlilega úr jafnvægi og
varð meðal annars til þess að hann
ákvað að Wings myndi ekki fara í
fleiri tónleikaferðir í bráð í það
minnsta. Þetta átti Denny Lane erf-
itt með að sætta sig við, enda tón-
leikaferðir ein helsta tekjulind hans
á meðan McCartney fékk höfundar-
réttargjöld af lagagrúanum sem
hann samdi fyrir sveitina, og svo fór
að Lane hætti í sveitinni sem lagði
upp laupana í kjölfarið, enda sagðist
McCartney ekki hafa langað til að
byrja upp á nýtt; hann myndi vera
einn eftirleiðis.
Eftir stendur að Wings var ein
vinsælasta hljómsveit áttunda ára-
tugarins og þó verk hennar verði
seint talin jafnast á við Bítlana
standast þau mörg tímans tönn
býsna vel. Paul McCartney hefur
lánast best að vinna með öðrum tón-
listarmönnum, þó hann semji jafnan
obba laganna sjálfur, þá kann hann
greinilega að meta að hafa einhvern
til að prófa hugmyndir á og til að
keppa við ekki síður. Síðan hefur
hann og unnið með fjölmörgum tón-
listarmönnum, en engum eins lengi
og Denny Lane, sem átti með honum
níu ára samstarf, einu ári skemur en
Paul McCartney vann með John
Lennon.
Þegar Bítlana þraut örendi var Paul McCartney sá
eini þeirra sem stofnaði nýja hljómsveit. Árni
Matthíasson rekur sögu hljómsveitarinnar Wings
sem fagnar þrítugsafmæli um þessar mundir.
Wings-flokkurinn á ferðalagi um Bretland.
Þrítugsafmæli Wings