Morgunblaðið - 06.05.2001, Blaðsíða 18

LISTIR
18 SUNNUDAGUR 6. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
SÖNGSVEIT Hafnarfjarðar hélt
debúttónleika í Hafnarborg í Hafnar-
firði dagana 26. og 27. apríl sl. Það var
meira en húsfyllir á hvorum tveggja
tónleikunum og á þeim seinni varð
fólk frá að hverfa. Tónleikarnir vöktu
gríðarlegan fögnuð áheyrenda enda
var hér um einstæðan viðburð að
ræða. Við listaflóru Hafnarfjarðar-
bæjar var að bætast stórsöngsveit
sem hefur það að markmiði að flytja
aðallega óperu- og óperettutónlist. Í
Hafnarfirði stendur listastarf með
miklum blóma, má þar nefna Hafn-
arborg, menningar- og listastofnun
sem stendur fyrir fjölbreyttum mál-
verkasýningum og tónleikahaldi, þá
er leikhús Hafnarfjarðar í röð
fremstu leikhúsa landsins. Kvik-
myndasafn Íslands flutti 1997 til
Hafnarfjarðar og var hvers kyns
myndefni, bæði innlendu og erlendu,
þar í fyrsta sinn búin viðunandi
geymsluaðstaða.
Umgjörð tónleikanna var sérlega
smekkleg og hátíðleg þar sem mál-
verk eftir Jón Gunnarsson prýddu
veggi og sviðið afar fallega hannað.
Fyrir framan söngpalla kórsins var
útbúin sena með ljósum teppum fyrir
einsöngvara, stjórnanda og flygil.
Fagrar blómaskreytingar prýddu
sviðið og nægt rými var fyrir flytj-
endur.
Formaður kórsins, Jóhannes
Kristjánsson, bauð gesti velkomna.
Það ríkti mikil eftirvænting þegar
Elín Ósk Óskarsdóttir, stjórnandi og
stofnandi Söngsveitar Hafnarfjarðar,
birtist. Hún gaf strax tóninn í því að
gera andrúmsloftið á tónleikunum
létt og afslappað með því að kynna
hvert viðfangsefni þannig að fólk
fylgdist vel með og vissi um hvað ver-
ið var að syngja. Þetta fyrirkomulag,
að kynna munnlega í stað þess að hafa
skýringar í efnisskrá, er í raun mun
heppilegra á tónleikum sem þessum
þar sem viðfangsefnin eru úr mörgum
óperum og frá mismunandi tímabil-
um, fólk nær einfaldlega ekki að setja
upp gleraugun og rýna í lítilli birtu í
söngskrána.
En það þarf að gera vel og var
aðdáunarvert hve örugg Elín var í
kynningum og framsögn skýr og eðli-
leg. Fyrsta viðfangsefni tónleikanna
var hinn frægi Fangakór, Va, pens-
iero, úr óperunni Nabucco eftir Verdi.
Hann er einn þekktasti kór óperutón-
bókmenntanna og óperan Nabucco
var fyrsti sigur Verdis sem óperutón-
skálds. Verdi tók virkan þátt í sjálf-
stæðisbaráttu Ítala, og fangakórinn í
lok þriðja þáttar óperunnar, þegar
hebreskir fangar syngja um þrá sína
til horfins heimalands, varð söngur
sem Ítalir tóku sem sinn örlagasöng
og varð einn vinsælasti söngur á Ítal-
íu. Söngur kórsins hófst varfærnis-
lega en milt og varð síðan sterkur og
furðu hljómmikill og leiddur áfram af
styrkri stjórn Elínar Óskar. Næst tók
við annar frægur Verdi-kór, Coro di
Zingari.
Sígaunakórinn er upphafskór ann-
ars þáttar, kórinn var glæsilega flutt-
ur og píanóleikarinn Peter Maté spil-
aði langt forspilið með bravúr og
hljómaði eins og heil hljómsveit.
Þarna sýndi Elín Ósk veruleg tilþrif
sem stjórnandi. Það var eftirtektar-
vert hve skýrt og hnitmiðað taktslag
hún hefur og innkomur voru til fyr-
irmyndar, að auki hefur hún útgeislun
og sönggleði sem smitar alla kór-
félaga og skilar sér til áheyrenda. Af-
ar skemmtilegt var að heyra slag-
verkið með kórnum þar sem Heimir
Þór Kjartansson, 12 ára, lék á þríhorn
og Smári Eiríksson kórfélagi á steðja,
báðir af miklu öryggi og kunnáttu.
Barcarolle eða Bátssöngur úr Ævin-
týrum Hoffmanns eftir J. Offenbach
var næstur á dagskrá. Þar sungu þær
Gréta Jónsdóttir og Hanna Björk
Guðjónsdóttir tvísöng með kórnum.
Elín Ósk hefur tekið þá skemmtilegu
ákvörðun að gefa söngfélögum tæki-
færi til að syngja einsöng með kórn-
um enda hafa margir kórfélagar
margra ára söngnám að baki. Báts-
söngurinn hljómaði milt og elskulega,
Gréta var svolítið óstyrk í fyrstu og
hefði mátt gefa meiri hljóm í altrödd-
ina, Hanna Björk hefur bjarta og
hreina sópranrödd og í samsöngnum
hljómuðu þær vel saman og Elín Ósk
og Peter ásamt kórnum náðu að
mynda mjúka næturstemmningu.
Næst söng Kjartan Ólafsson aríu
dr. Malatesta, Bella siccome un ang-
elo, úr óperunni Don Pasquale eftir
Donizetti. Kjartan hefur hljómfagra
og jafna baritónrödd með góða dýpt
og tónhæð. Hann söng af myndugleik
og söng erfiðar kadensurnar og
hæstu tónana auðveldlega. Þá sungu
þeir Kjartan og Þorgeir J. Andrésson
dúett úr óperunni Perluköfurunum
eftir G. Bizet, Au fond du temple
saint. Þessi dúett þykir einn fegursti
tenór-baritóndúett franskra óperu-
tónbókmennta. Þorgeir J. Andrésson
hefur verið mikilvirkur tenór á ís-
lensku óperusviði mörg undanfarin
ár. Hann eflist við hverja áskorun og
hef ég varla heyrt hann syngja jafnvel
áður. Dúettinn hljómaði afar fallega,
rödd Kjartans var á fegursta sviði og
báðir eru þeir bráðmúsíkalskir.
Efnisskránni fyrir hlé lauk með því
að söngsveitin söng tvo kóra úr óp-
erunni Cavalleria Rusticana eftir P.
Mascagni í íslenskri þýðingu Frey-
steins Gunnarssonar og Guðmundar
Jónssonar. Fyrri kórinn, Glóaldin
angar, er opnunarkór óperunnar þeg-
ar sveitafólkið er að koma til kirkju á
páskadagsmorgni. Þessi kór er afar
léttur og leikandi og reynir mjög á
stjórnandann að ná réttri stemmn-
ingu og auðmýkt í tilefni dagsins. Elín
og kórinn leystu þetta afar vel af
hendi. Seinni kórinn, Vér höldum á
heimleið, er í raun drykkjusöngur
Turiddu þar sem hann býður þorps-
búum vínglas á krá móður sinnar.
Þorgeir J. Andrésson brilleraði sem
Turiddu og kórinn tók undir og fyrri
hluta tónleikanna lauk með bravúr.
Efnisskráin eftir hlé hófst á tersett
úr óperettunni Leðurblökunni eftir J.
Strauss, í íslenskri þýðingu Böðvars
Guðmundssonar. Þessi tersett Rosal-
inde, Adele og Eisenstein úr fyrsta
þætti þykir eitt helsta eyrnakonfekt
óperettunnar, og þar sungu þau Elín
Ósk, Hanna Björk og Þorgeir. Það
var orðið spennandi að bíða eftir því
að Elín Ósk syngi, hún söng hlutverk
Rosalindu af yfirburðaöryggi, fljót-
andi raddmagni, bæði veikum og
sterkum söng, og tók háa C-ið í lokin
með glæsibrag. Þorgeir og Hanna
Björk sungu líka mjög markvisst og
vel.
Söngur Vilju úr óperettunni Kátu
ekkjunni eftir F. Leh-
ár var næst á efnis-
skránni, íslensk þýð-
ing Karl Ísfeld og
Guðmundur Jónsson.
Hanna Björk Guð-
jónsdóttir söng hlut-
verk nöfnu sinnar
Glawari með kórnum,
sem söng afar mjúkt
og fallega, og kom á
óvart hve Hanna
Björk söng ljúft og
hreint einsöngshlut-
verkið og söng tví-
strikað „h“ í lokin án
fyrirhafnar.
Þá sungu Elín Ósk
og Þorgeir dúettinn Varir þegja, vildu
segja… úr sömu óperettu. Dúettinn
var mjög fallega mótaður hjá þeim og
kórnum og þau náðu að lyfta þessum
annars of sungna dúett með hrífandi
söng, sannfærandi ástarjátningu
ásamt glæsilegum háum lokatónum
og bravóin glumdu í salnum. Vín,
borg minna drauma eftir Rudolf Secz-
ynski söng Steinarr Magnússon með
kórnum. Hann virtist taugaóstyrkur í
fyrstu enda ekki auðvelt að syngja á
eftir Elínu Ósk og Þorgeiri. Það kom
niður á hljómgæðum en hann náði sér
vel á strik eftir að kórinn kom með og
lauk laginu vel.
Þorgeir J. Andrésson söng hina
flottu Grobbaríu Barynkay úr fyrsta
þætti óperettunnar Sígaunabarónsins
eftir J. Strauss í ísl. þýð. Egils
Bjarnasonar ásamt kórnum og gerði
það sannfærandi og skemmtilega. Þá
sungu þau Elín Ósk og Þorgeir dúett-
inn Um vígslu spyr hann nú, úr öðrum
þætti sömu óperettu, sá ástardúett er
þekktasti söngur óperettunnar og er
melódían alþekkt og fögur. Það var
skemmtilegt að sjá Hönnu Björk
stíga fram úr röðum kórsins og taka
við tónsprotanum og leiða Elínu Ósk
yfir í annað hlutverk, en Hanna tók
við til að stjórna innkomu kórsins í
þessum dúett. Það var óborganlegt að
sjá þau Elínu Ósk og Þorgeir flytja
þennan dúett, því strax í forspilinu,
þegar Þorgeir gengur til hennar og
hún bíður hans, eru þau þegar komin
inn í þá ljúfu stemmningu sem þau
halda svo út dúettinn með undurveik-
um tónum og leikandi tónhæð. Loka-
söngur tónleikanna var Inngöngu-
mars úr þriðja þætti Sígauna-
barónsins þar sem kórinn söng af lífi
og sál með miklum hljómgæðum og
voru fagnaðarlætin slík í lok tón-
leikanna að undirrituð man vart ann-
að eins. Eftir hneigingar og bravó-
hróp söng kórinn að lokum sem
aukalag hinn þekkta Radetzky-mars
og stóðu áheyrendur upp og klöppuðu
í takt við tónlistina og hylltu hann.
Söngsveit Hafnarfjarðar var stofn-
uð í september sl. af Elínu Ósk Ósk-
arsdóttur. Það er ótrúlegt hve góðum
árangri Elín Ósk og kórinn hafa náð á
svo stuttum tíma, en Elín Ósk er
reyndur stjórnandi og músíkölsk
fram í fingurgóma. Hún er einnig
uppörvandi og hjálpsöm við kórfélaga
og þau hafa komið til móts við hana
með vinnusemi og sönggleði og kom
það greinilega fram í góðri dýnamík
og tjáningu. Það er afar sjaldgæft að
stjórnandinn taki einnig að sér að
kynna og syngja krefjandi einsöngs-
hlutverk og leysa þau hlutverk jafn
glæsilega af hendi og Elín Ósk gerði.
Þá hafði stóru hlutverki að gegna Pet-
er Maté, sem spilaði alla tónleikana
og leysti það afbragðsvel af hendi.
Það er fyllsta ástæða til að óska
Hafnarfjarðarbæ til hamingju með
tilkomu Söngsveitar Hafnarfjarðar.
Elín Ósk sýndi og sannaði með
þessum tónleikum að hún er fjölhæf
tónlistarkona með meðfædda túlkun-
arhæfileika og það fer ekki á milli
mála að hún er ein okkar allra besta
óperusöngkona. Það hlýtur að vera
krafa tónlistarunnenda að fá að heyra
Elínu Ósk syngja, bæði með Sinfón-
íuhljómsveit Íslands og í Íslensku óp-
erunni.
Glæsilegir óperu-
og vínartónleikar
TÓNLIST
H a f n a r b o r g
Söngsveit Hafnarfjarðar. Stjórn-
andi: Elín Ósk Óskarsdóttir. Píanó:
Peter Máté. Slagverk: Smári
Eiríksson og Heimir Þór Kjart-
ansson. Einsöngvarar: Þorgeir J.
Andrésson, Gréta Jónsdóttir,
Hanna Björk Guðjónsdóttir,
Steinarr Magnússon, Kjartan
Ólafsson og Elín Ósk Óskarsdóttir.
Fimmtudaginn 26. apríl kl. 20.
ÓPERU- OG
VÍNARTÓNLEIKAR
Þuríður Pálsdótt ir
Þorgeir J. Andrésson og Elín Ósk Óskarsdóttir.
BERGLIND Björnsdóttir er ung-
ur ljósmyndari sem hélt sína fyrstu
einkasýningu í fyrra, í Gallery Alexie
í New York. Árið 1994 útskrifaðist
hún með BA-gráðu frá Listaskóla
Ríkisháskólans í Arizona, og hefur
síðan tekið þátt í nokkrum samsýn-
ingum, hér heima og í Bandaríkjun-
um.
Sýningu sína nefnir hún 2001
Space Odyssey, í tilefni af ártalinu.
Það er auðvitað tilvitnun í hina
ágætu kvikmynd Stanley Kubrick,
frá 1968, sama ári og Berglind fædd-
ist. En það er annað í sýningunni
sem minnir á geimflakk. Myndirnar
eru nefnilega allar teknar með að-
stoð fiskilinsu, eða kúlu sem endur-
kastar umhverfinu hnöttótt líkt og
horft sé á plánetu.
Þannig arta allar fyrirmyndir
Berglindar sig sem hnettir, hvort
sem hún myndar bárujárn, járn-
grind yfir niðurfalli eða baldursbrá.
Brennipunkturinn þenur sig móti
auganu en allt annað sveigist í hring
og myndar hnattlagið. Segja má að
hver hnöttur sé eins og smáveröld, ef
til vill oltin út úr ævintýri Saint-Ex-
upéry um Litla prinsinn, eða úr til-
raunastöð Steinu Vasulka í tengslum
við Alvision-kúluna spegilfægðu sem
nemur allt sem að henni er beint.
Táknræn endurspeglun þessara
mynda verður afar sterk því það að
sýna brot af heiminum sem hnöttinn
allan er vissulega snjallt. Hitt er svo
annað mál hvort hugmyndin þolir
allar þessar margvíslegu útgáfur á
einni sýningu án þess að virka þreytt
og tilbreytingasnauð. Þetta er vissu-
lega vandi sýninga sem byggjast á
einu þema. Lausnin er sú að sýna
minna en gefa til kynna að fleiri ein-
tök og afbrigði séu til þótt þau hangi
ekki uppi.
Umgjörð ljósmyndanna eru gaml-
ir, látlausir gluggar, hver og einn
einstakur. Þetta er nokkuð snjallt og
eykur til muna táknrænt ríkidæmi
verkanna án þess að virka teprulegt.
Reyndar vinna rammarnir gegn ein-
hæfni formsins og því verður sýn-
ingin lífrænni og dýpri fyrir vikið. Í
heild er þessi einkasýning Berglind-
ar góður fengur og sýnir að ljós-
myndin er að sækja í sig veðrið hér
heima.
Verk á sýningu Berglindar Björnsdóttur í Galleríi Ófeigs.
Heimur
í hnotskurn
MYNDLIST
G a l l e r í Ó f e i g s ,
S k ó l a v ö r ð u s t í g
Til 16. maí. Opið virka daga frá kl.
10–18, laugardaga frá kl. 11–16
og sunnudaga frá kl. 13–17.
LJÓSMYNDIR
BERGLIND
BJÖRNSDÓTTIR
Halldór Björn Runólfsson
Morgunblaðið/Halldór B. Runólfsson