Morgunblaðið - 17.05.2001, Blaðsíða 53

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. MAÍ 2001 53
✝ Erna Ingólfsdótt-ir fæddist í
Reykjavík 29. janúar
1928. Hún lést á
Landspítalanum í
Fossvogi 8. maí síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar eru Helgi Ing-
ólfur Gíslason, bóndi,
kaupmaður og kaup-
félagsstjóri, f. 4. júní
1899 á Eskifirði, d. 13.
febrúar 1968, og
Fanney Gísladóttir, f.
4. júní 1911 í Lokin-
hömrum í Dýrafirði.
Foreldar Helga voru
Gísli Helgason, búfræðingur og
kaupmaður í Reykjavík, f. 30.
ágúst 1866 í Gautavík í Berufirði,
d. 21. nóvember 1911, og Valgerð-
ur Freysteinsdóttir f. 28. ágúst
1864 d. 1962 frá Þurá í Ölfusi. For-
eldrar Fanneyjar voru Gísli Guð-
mundur Kristjánsson, bóndi og
skipstjóri á Lokinhömrum í Dýra-
firði og síðar starfsmaður Raf-
magnsveitu Reykjavíkur, f. 7. des.
1874, d. 28. janúar 1955, og Guðný
Guðmundsdóttir Hagalín, f. 8. febr.
1878 í Meira-Garði í Dýrafirði, d.
19. ágúst 1952. Systkini Ernu eru
Hörður, f. 1. janúar 1930, d. 7. júlí
1996, Helga Sigríður, f. 19. mars
1931, Ingólfur Gísli, f. 11. nóvem-
ber 1941, d. 28. mars
1996, Lára Sigrún, f.
2. ágúst 1943, Ólafur,
f. 28. ágúst 1945, og
Sigurður Valur, f. 31.
maí 1948. Hinn 10.
okt. 1954 giftist Erna
eftirlifandi eigin-
manni sínum, Agli
Jónassyni Stardal,
cand. mag., f. 14.
september 1926. For-
eldrar hans voru Jón-
as Magnússon, bóndi
og verkstjóri frá
Stardal, f. 24. júlí
1890, d. 12. ágúst
1970, og Kristrún Eyvindsdóttir, f.
1895, d. 1974. Börn Ernu og Egils
eru: Inga Fanney stýrimaður, f. 10.
ágúst 1956, maki Sigurður Arason
skipstjóri, f. 31. júlí 1946, sonur
þeirra er Sigurður Egill, f. 31.
mars 1991; Jónas framkvæmda-
stjóri, f. 12. febrúar 1958, maki
Steinunn Ingibjörg Pétursdóttir, f.
27. mars 1967, og eiga þau Aron
Örn, f. 2 . okt. 1992, og Ísak, f. 30.
september 1994; Kristrún Þórdís
hjúkrunarfræðingur, f. 31. júlí
1960, og Egill Örn, f. 27. apríl 1967,
d. 5. febrúar 1971.
Útför Ernu fer fram frá Lága-
fellskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
Mig langar til að minnast með
nokkrum orðum systurdóttur minn-
ar Ernu Ingólfsdóttur, Brúnalandi 6
hér í borg, sem lést 3. þ.m. og var
mér sérlega kær. Ég hafði góð og ná-
in kynni af henni alla tíð frá fæðingu
hennar til hennar hinsta dags. Hún
fæddist á heimili foreldra minna
þegar ég var tíu ára. Það var á köld-
um vetrardegi, 29. janúar 1928. Það
var barið að dyrum hjá okkur og inn
kom fasmikil kona með tösku í hendi
og spurði eftir systur minni, Fann-
eyju. Ég hafði farið til dyranna og
gerði mér strax í hugarlund hvert er-
indi konunnar væri. Mamma kom
svo fram og hófst nú mikið pískur en
því næst sneri konan sér að mér og
sagði: Fyrst þú ert ekki sofnuð get-
urðu soðið vatn. Mér fannst þetta
spennandi enda hafði ég ekki fyrr
verið viðstödd barnsfæðingu. Fæð-
ingin gekk fljótt og vel og tókst Edda
mín, eins og hún var jafnan kölluð,
frísklega á við lífið með háværum
barnsgráti.
Þær mæðgur voru svo tvö fyrstu
árin eftir fæðinguna hjá okkur. Edda
óx og þroskaðist vel, var létt og frísk
á fæti og níu mánaða fór hún að
ganga. Eitt sinn þegar gestur var hjá
okkur þegar Edda var tveggja ára
vildi hún segja gestinum eitthvað af
sér og sagði: Ég er heims og sæt.
Gesturinn virtist ekki neitt hrifinn
af þessu og sagði ég þá að pabbi
segði þetta stundum við hana í
gamni svo nú hélt hún að þetta væri
eitthvað eftirsóknarvert. Þetta eru
aðeins nokkrar leifturmyndir frá
fyrstu bernskuárum frænku minnar.
Foreldrar Eddu, Fanney systir
mín og Ingólfur Gíslason, gengu í
hjónaband þegar Edda var tveggja
ára og stofnuðu eigið heimili hér í
bæ.
Lengst af bjuggu þau síðan hér á
höfuðborgarsvæðinu eða næsta ná-
grenni, nema í tvö til þrjú ár, sem
þau bjuggu í Kanada. Við heimkomu
þeirra var heimskreppan í algleym-
ingi og var því útlitið ekki bjart hjá
þeim hjónum, eignalaus með þrjú
ung börn. En þegar nokkuð var um
liðið komu foreldrarnir, með stuðn-
ingi góðra manna, upp prjónastofu
og smávöruverslun við Laugaveginn.
Upp frá því stunduðu foreldrarnir
alla tíð sjálfstæðan atvinnurekstur
með iðnað, verslun eða landbúnað og
höfðu stundum mikil umsvif. Einnig
stækkaði fjölskylda foreldra Eddu
og urðu börnin alls sjö.
Það var því oft mikið annríki hjá
fjölskyldunni, bæði á heimilinu og
við atvinnufyrirtækin, og fóru börnin
snemma að hjálpa til. Þar sem Edda
var elst barnanna kom sérstaklega í
hennar hlut gæsla systkina sinna og
heimilisstörf. Edda gekk í barna-
skóla og unglingaskóla. Hún hafði
hug á frekara námi og til þess hafði
hún góðar námsgáfur, en önnur við-
fangsefni voru henni ætluð. Hún fór
þó í húsmæðraskólann á Akureyri og
útskrifaðist þaðan með góðum vitn-
isburði. Bjó hún vel að því námi alla
tíð. Þennan vetur sem Edda var í
húsmæðraskólanum dvaldi hún hjá
mér og fjölskyldu minni sem þá vor-
um búsett á Akureyri og eigum við
margar góðar minningar frá þeim
tíma. Árin liðu og í fyllingu tímans
gekk Edda í hjónaband með eftirlif-
andi manni sínum, Agli Jónassyni
Stardal framhaldsskólakennara, og
þau eignuðust sitt heimili hér í bæ.
Þau eignuðust fjögur börn, tvær
dætur og tvo syni, en yngri sonurinn
dó af slysförum á fjórða ári og var
það mikið harmsefni foreldranna alla
tíð síðan.
Eftir að börnin fóru að stálpast
vann Edda mikið úti og fyrr á árum
starfaði hún mikið með foreldrum
sínum við smásöluverslun sem þau
ráku hér um langt skeið og sérstak-
lega eftir að faðir Eddu lést á önd-
verðu árið 1968 en mæðgurnar héldu
áfram með verslunina allmörg ár eft-
ir það og farnaðist það vel. Skömmu
eftir að mæðgurnar hættu rekstri
búðarinnar fór Edda í sjúkraliðanám
og vann hún síðan við hjúkrun á
sjúkrahúsum hér í borg meðan heils-
an leyfði.
Eddu sálugu og þeim hjónum báð-
um var sérstaklega annt um að börn-
in nytu góðrar menntunar svo þau
gætu notið sín vel í lífinu og eru öll
börnin mannvænlegt fólk sem hefur
hlotið góða menntun hér á landi eða
erlendis.
Fyrir allmörgum árum kenndi
Edda heitin sér meins sem hún losn-
aði aldrei við og gekkst tvisvar undir
stórar læknisaðgerðir vegna þess og
nú stóð til að gera nýja aðgerð sem
miklar vonir voru bundnar við, en þá
var hennar tímaglas útrunnið og
ekkert mannlegt gat bjargað lengur.
Ég kveð Eddu frænku mína með
söknuði fyrir vináttu hennar langa
ævi og umhyggju hennar í minn garð
og fjölskyldu minnar.
Þorbjörg Gísladóttir.
Þegar æskufélagar hverfa virðist
flestum sem eftir standa ótrúlega
skammt síðan við vorum að leik sem
börn og unglingar. Þannig varð mér
innanbrjósts þegar ég fregnaði and-
lát góðrar frænku minnar, Ernu Ing-
ólfsdóttur, Eddu.
Edda var elst barna Ingólfs Gísla-
sonar kaupmanns og Fanneyjar
Gísladóttur. Þeim varð sjö barna
auðið. Ingólfur lézt fyrir aldur fram
en Fanney er enn á lífi við háan ald-
ur. Þrjú af börnum þeirra, Edda,
Hörður og Ingólfur, eru nú fallin frá.
Á lífi eru Helga, Lára Sigríður, Ólaf-
ur og Sigurður.
Ingólfur var einn af föðurbræðr-
um mínum. Minnist ég hans sem ást-
úðlegs, hægláts og yfirlætislauss
manns en ákveðinn og fastur fyrir ef
því var að skipta. Ingólfur fór ungur
til Kanada en þar var fyrir Jón, bróð-
ir hans, kaupsýslumaður í Winnipeg.
Hann kemur síðan aftur til Íslands
og sækir brúði sína, Fanneyju. Fer
síðan aftur vestur og búa þau þar
fyrstu hjónabandsár sín. Á þessum
tíma fæddust þrjú elstu börn þeirra,
Edda, Hörður og Helga. Síðan verð-
ur hlé á barneignum þar til þeim
fæddust fjögur börn til viðbótar,
Lára Sigríður, Ingólfur, Ólafur og
Sigurður.
Eftir heimkomuna frá Ameríku í
kringum 1935 kaupa þau Laugaveg
40 og setja þar á laggirnar verzlun
undir nafninu Vesta. Var það um-
svifamikið fyrirtæki á sínum tíma og
vegnaði þeim hjónum vel. Þar var
æskuheimili elstu systkinanna. Síðar
seldu þau hjónin fyrirtækið og Ing-
ólfur gerðist bóndi.
Á æskuárum mínum var mjög náið
samband milli bræðranna Ingólfs og
Garðars sem leiddi til þess að tengsl
milli okkar systkinanna voru mikil.
Gagnkvæmar heimsóknir, afmæli og
fermingar voru fastir liðir. Var til-
hlökkunarefni að koma á Laugaveg
40. Þau Edda, Hörður og Helga voru
dálítið sérstök. Fjörug og skemmti-
leg en gátu samt verið til baka hald-
andi ef því var að skipta. Edda fór að
sjálfsögðu fyrir hópnum, einbeitt og
ákveðin en samt blíðleg í fasi. Edda
var falleg og góð frænka sem valdi
sér það hlutverk í lífinu að vera ljúf-
ur gefandi í orði og æði. Þau fáu
skipti sem leiðir okkar lágu saman
síðustu árin fannst mér eins og ég
hefði hitt hana í gær. Sama jákvæða
viðmótið og brosmild útgeislun sem
eyddi mörkum tímans. Þannig er
einnig Fanney, móðir hennar, sem
sér nú á eftir þriðja barni sínu. Mikið
er nú lagt á þessa góðu konu og fjöl-
skyldu hennar. Hinn 14. maí sl. fór
fram minningarathöfn um tengda-
son hennar, Hermann Hallgrímsson,
eiginmann Helgu. Hermann var
bekkjarbróðir minn í Flensborg í
Hafnarfirði á sínum tíma. Einstakur
skólabróðir. Hvar sem hann kom við
sögu var hann þekktur fyrir mann-
kosti sína.
Erfitt er með orðum að flytja þær
samúðarkveðjur sem við eiga á slík-
um sorgarstundum.
Kveðjuorð þessi eru helguð Eddu,
frænku minni, sem er sárt saknað af
vinum og vandamönnum. Missir Eg-
ils er mikill, sem og barna og barna-
barna. En minningin um hana mun
örugglega veita þeim sem næst
Eddu stóðu þann mikla styrk sem
hún veitti öðrum með nærveru sinni.
Blessuð sé minning hennar.
Guðmundur H. Garðarsson.
ERNA
INGÓLFSDÓTTIR
Haukur Kristjáns-
son, fv. yfirlæknir, hef-
ur nú gengið veg þess-
arar veraldar á enda og
kvatt okkur samferða-
menn sína.
Ég kom til starfa hjá Hauki á
fyrstu starfsárum hans hjá Reykja-
víkurborg og kynntist honun allnáið,
og langar mig til að rifja upp og
minnast nokkrum orðum á þýðing-
armikið brautryðjendastarf sem
honum tókst að koma farsællega í
höfn, þrátt fyrir mikla og erfiða fötl-
un sem hann varð fyrir á blómaskeiði
lífsins.
Í maímánuði árið 1955 ákváðu
heilbrigðisyfirvöld Reykjavíkur-
borgar, undir forystu Jóns Sigurðs-
sonar borgarlæknis, að koma á fót og
starfrækja deild sem hefði á höndum
slysamóttöku á Reykjavíkursvæð-
inu. Deildin sem var í viðbragðstöðu
allan sólarhringinn var vísirinn að
raunverulegri bráðamóttöku og var
henni komið fyrir í húsi heilsuvernd-
arstöðvarinnar við Barónsstíg. Meiri
háttar slys, sem ekki var hægt að
meðhöndla á göngudeild, skyldi
greina eftir föngum og leggja inn á
vakthafandi spítala.
Haukur Kristjánsson var frá byrj-
un ráðinn yfirlæknir deildarinnar og
skipulagði hann starfsemi hennar.
Hann áttaði sig á því fyrr en ýmsir
innan læknastréttarinnar hve nauð-
synlegt er í allri heilsugæslu að hafa
sérhæfða deild til að taka við slysum,
hvers konar meiðslum, skyndilegum
veikindum og óvæntum uppákomum
sem leitt geta til alvarlegs heilsu-
farsástands. Haukur var sérmennt-
aður í bæklunarsjúkdómum frá af-
bragðs háskólasjúkrahúsum í
Bandaríkjunum. Hann hafði stað-
góða þekkingu á ólíkustu meiðslum,
beinbrotum, skurðsárum og öðrum
áverkum ásamt almennri menntun í
undirstöðugreinum læknisfræðinn-
ar. Auk yfirlæknis voru þarna ráðnir
til starfa þrír læknar, fimm hjúkr-
unarfræðingar, röntgentæknir,
sjúkraliðar og gangastúlkur.
Á þessum árum voru göngudeildir
ekki starfræktar á hinum tveim
stóru sjúkrahúsum í Reykjavík,
Landspítala og Landakotsspítala, og
var löngu orðið tímabært að finna
slíkri þjónustu stað á höfuðborgar-
svæðinu. Göngudeild var því starf-
rækt í sambandi við bráðavaktina og
sá hún um alla eftirmeðferð og veitti
auk þess fjölbreytta læknisþjónustu
í vaxandi mæli, eftir því sem árin
liðu.
Fyrirmynd deildarinnar, eða það
sem horft var til í byrjun, var slysa-
móttakan í Birmingham-borg,
„Birmingham Accident Hospital“,
HAUKUR
KRISTJÁNSSON
✝ Haukur Krist-jánsson fæddist
3. september 1913 á
Hreðavatni í Norður-
árdal í Mýrasýslu.
Hann lést á Drop-
laugarstöðum 8. maí
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Langholtskirkju 15.
maí.
sem ýmsir íslenskir
læknar höfðu haft
kynni af, en Peter
London, yfirlæknir
þessa spítala, kom
hingað til lands
skömmu áður en deild-
in var stofnuð, til skrafs
og ráðagerða um starf-
semi hennar sem aftur
leiddi til þess að læknar
við deildina fóru til
kynningar og náms á
þessa merku stofnun.
Þess verður að geta að
mr. London lagði
áherslu á að slysamót-
takan væri híbýlalega tengd öðrum
hvorum stóru spítalanna, en hljóm-
grunnur var ekki fyrir þeirri ráðstöf-
un hjá ráðamönnum heilbrigðismála.
Ári eftir að bráðavaktin, sem á
þessum árum var kölluð slysavarðs-
stofan, hóf störf tók lyflæknisdeild til
starfa í Heilsuverndarstöðinni og
veitti það deildinni mikið öryggi þar
sem nú voru komnir læknar með sér-
fræðimenntun í lyflækningum í hús-
ið.
Merk tímamót og breyting til hins
betra urðu í sögu slysadeildarinnar-
þegar Haukur flutti starfsemina í
húsakynni Borgarspítalans í Foss-
vogi. Sérfræðingum við deildina var
fjölgað, þeir fengu nú fullkomna
skurðstofu til afnota og svo það sem
mest var um vert, að bráðadeildin
tengdist nú beint öllum vakthafandi
sérfræðingum spítalans.
Haukur fylgdist mjög vel með nýj-
ungum sem snertu greiningu og
meðferð í þessari grein læknisfræð-
innar, sinnti starfi sínu af mikilli
kunnáttu og samviskusemi og var
þar að auki glöggur og fljótur að átta
sig á hlutunum. Hann var afbragðs
kennarien heita mátti að allir stúd-
entar í læknisfræðinámi væru
nokkra mánuði í kennslutengdri
vinnu á deildinni.
Haukur var ákaflega fjölfróður og
hafði aflað sér mikillar almennrar
menntunar. Hann var vel að sér í
sögu, mikið lesinn í bókmenntum og
átti stórt og gott bókasafn. Hann var
mjög ræðinn og skemmtilegur heim
að sækja og gestrisinn var hann og
bauð vinum sínum oft í indælan sum-
arbústað sem hann átti á sínu gamla
ættaróðali, Hreðavatni.
Árið 1955 gekk hér yfir lömunar-
veikifaraldur sem reyndar varð sá
síðasti sem vitað er um hér á landi.
Haukur veiktist um haustið af löm-
unarveiki en hafði þá verið yfirlækn-
ir deildarinnar þrjá til fjóra mánuði.
Hann hlaut mjög mikla lömun sem
að vísu gekk að einhverju leyti til
baka, en hann var áfram mikið lam-
aður í fótum. Hann bar sig ótrúlega
vel eftir þetta mikla áfall og stundaði
starf sitt af elju og miklum dugnaði.
Ég átti því láni að fagna að starfa
undir handleiðslu Hauks Kristjáns-
sonar í mörg ár og get borið vitni um
færni hans og kunáttu í starfi.
Ég kveð þennan vin minn og kenn-
ara með söknuði og votta Svandísi
eiginkonu hans og börnum þeirra
samúð mína.
Tryggvi Þorsteinsson.









 
  


 
  

  !" # $%
" #
&'(&#$ )#
 !#* 
&'(&#$ )#+










 " 

 
"


! 
 
 
 


$ ,-. ./0,1

 #$2
 &+
& 





  %


'(
)  
* "


 

+ , 

-
.
    3, ! 3) (
4 5&  )#   ## )!3/ # #
.## 
6)   $%

&'(&#$ 
&'  $%
7 ! '&  5 $%  &&"#% 5 )#
 !#*   5 )#

&'(&#$&  5 )# / ##89% $%+