Morgunblaðið - 11.10.2001, Blaðsíða 14

FRÉTTIR
14 FIMMTUDAGUR 11. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Fíkniefnameðferð í
fangelsum var meðal
dagskrárliða á árlegri
ráðstefnu SÁÁ sem
nýverið var haldin á
Hótel Loftleiðum.
Þetta var sjötta árið í
röð sem SÁÁ-ráðstefn-
an er haldin og meðal
þátttakenda var Knud
Christensen, sem er
m.a. yfirlæknir hjá
danska dómsmálaráðu-
neytinu. Hann annast
fíkniefnameðferð
fanga í Kaupmanna-
hafnarfangelsunum
tveimur, Vestre-fang-
elsinu og Blegdams-
vejens-fangelsinu. 530
fangar eru í fangelsun-
um, langflestir í
Vestre, og bíða réttar-
halda í málum sínum.
Til samanburðar má
nefna að alls eru 3.700
fangapláss í landinu.
Christensen segir
aðspurður um fíkni-
efnanotkun danskra
fanga að mest sé um
heróín, ólíkt því sem
gerist hérlendis þar
sem heróínneysla er
mjög lítil, utan veggja fangelsa sem
innan. „Meira en helmingur fang-
anna í Kaupmannahafnarfangelsun-
um eru fíkniefnaneytendur,“ segir
Christensen. „Dag hvern fá 80–100
fangar meþadón í meðferðarskyni
við heróínneyslu. Þessir fangar
munu fá áframhaldandi meðferð eft-
ir að þeim hefur verið sleppt.“
Ekki slæmir
einstaklingar
Hann segir einnig mikilvægt að
líta ekki á fíkniefnaneytendur sem
slæma einstaklinga. „Við verðum að
horfast í augu við að hér er um að
ræða sjúkdóm sem erfitt er að með-
höndla og það verður að breyta svo
miklu hjá sjúklingnum svo að ár-
angur náist. Ég held því fram í Dan-
mörku að það sé jafnerfitt að með-
höndla fíkniefnaneytendur og
krabbameinssjúklinga. Það eru svo
margir krabbameinssjúklingar sem
ekki er hægt að lækna. Það er að-
eins unnt að lina þjáningar þeirra
og því er svipað farið með þá sem
sem misnotað hafa fíkniefni. Við
misnotkun fíkniefna eiga sér stað
líffræðilegar breytingar í heila, þ.e.
heilaskemmdir.“
Christensen segir í framhaldinu
að erfitt sé að mæta viðhorfi margra
fangavarða í Danmörku, sem telja
fanga í fíkniefnaneyslu slæmt fólk,
óstýriláta stráka og stelpur. „Í raun
er lítill munur á fíkniefnaneytendum
innan fangelsis og utan þess. Fang-
ar eru aðeins venjulegir borgarar,
sem sviptir hafa verið frelsi sínu svo
og svo lengi samkvæmt dómsorði.
Að sjálfsögðu hafa þeir framið af-
brot og eiga við hegðunarvandamál
að stríða en varðandi fíkniefnamis-
notkunina, þá eru fangar í neyslu
eins og aðrir fíkniefnaneytendur á
götunni,“ segir hann og bætir við að
í Danmörku hafi nær allir þeir sem
misnotað hafa fíkniefni farið í fang-
elsi einu sinni eða tvisvar. „Fjárþörf
þeirra er svo mikil að þeir fara út í
afbrot, jafnvel þeir sem hafa engan
afbrotabakgrunn, þ.e. hafa ekki átt
foreldra í afbrotum.“
Smyglað inn með gestum og
föngunum sjálfum
En hvernig er unnt að halda
áfram að neyta fíkniefna þegar búið
er að stinga manni í fangelsi?
Cristensen segir fíkniefnum
smyglað inn með gestum til fang-
anna og bætir við að ekki sé venjan
að standa yfir föngum og gestum
þeirra á heimsóknartíma. Fanga-
verðir fari ennfremur ekki í alvar-
legar aðgerðir nema þeir hafi grun
um að smygl eigi sér stað. „Það
væri vissulega hægt að hreinsa
fangelsin af fíkniefnum með því að
láta heimsóknir fara fram í her-
bergjum með gluggum, hljóðnem-
um, hátölurum og án allrs líkamlegs
samneytis fanga og gesta þeirra,“
segir hann. „Slíkt er ekki mann-
úðlegt. Fíknefnum er líka smyglað
inn í fangelsin með föngum sem
mega fara heim í helgarleyfi. Það
þarf þó alls ekki að vera að fangar
sem smygla séu sjálfir í neyslu,
heldur eru þeir ýmist notaðir sem
burðardýr af öðrum föngum, eða
standa í smygli í ágóðaskyni. Stund-
um óttast fangar afleiðingarnar af
því að koma tómhentir til baka og
stundum koma þeir alls ekki af ótta
við að verða teknir í gegn af ráðandi
samföngum sínum. Þeir óttast ekki
aðeins misþyrmingar á sjálfum sér,
heldur einnig að fjölskyldum sínum
verði misþyrmt.“
Christensen segist ekki vera sam-
mála viðhorfi yfirvalda í heimalandi
sínu til fíkniefnavandans sem hann
segir mótast af nokkurskonar
hreinsunarstefnu. „Ég er þeirrar
skoðunar að meginmarkmiðið með
fíkniefnameðferð sé að bæta lífs-
gæði sjúklingsins. Ef það er hægt
með því að beita lyfjameðferð ætti
að fara þá leið. En ríkisstjórnin og
flestir stjórnmálamenn, a.m.k.
hægriþingmenn, vilja „hreinsa“
sjúklingana. Slík hreinsun ætti ekki
að vera markmið meðferðar, heldur
að bæta lífsgæðin.“
Fangelsisveggir hindra ekki fíkniefnaneyslu
Sjúkdómur sem erfitt
er að meðhöndla
Morgunblaðið/Ásdís
Knud Christensen.
ÓLAFUR Jensson framkvæmda-
stjóri var heiðraður á norrænum
byggingadögum í Helsinki í Finn-
landi á dögunum en hann er eini
Norðurlandabúinn sem hefur mætt
á allar ráðstefnur sem samtökin
hafa haldið síðustu fjörutíu ár.
Hann var kallaður upp og fékk bók
að gjöf. „Þetta var mjög gaman og
menn voru hissa á því að ég væri sá
eini sem hefði mætt á allar þessar
ráðstefnur,“ segir Ólafur.
Hann fór fyrst á norræna bygg-
ingadaga í Kaupmannahöfn árið
1961. Þá var hann að vinna hjá
Byggingaþjónustu Arkitektafélags
Íslands sem efndi til hópferðar og
fór mjög stór hópur Íslendinga út
það árið. Ólafur segir að nauðsyn-
legt hafi verið að skipta hópnum
niður á vélar Flugleiða og Loft-
leiða, til að koma öllum til Dan-
merkur.
Ólafur segir að á ráðstefnum
samtakanna sé fjallað um allt sem
tengist húnsæðismálum, hvort sem
um er að ræða íbúðahúsnæði, at-
vinnuhúsnæði eða mannvirkjagerð.
Hann segir að einn dagur ráðstefn-
unnar fari í fyrirlestrahald, en síð-
an séu vettvangsskoðanir þar sem
mannvirki eru skoðuð, rætt við
hönnuði, arkitekta og fjárfesta,
sem og það fólk sem notar mann-
virkið. Ólafur segir að frá árinu
1999 séu fundirnir haldnir árlega,
áður var það á þriggja til fjögurra
ára fresti.
Ráðstefnan haldin
á Íslandi 2005
Ólafur segir að norrænir bygg-
ingadagar hafi margvíslega þýð-
ingu. „Í fyrsta lagi kynnast menn
innbyrðis og komast í nánari kynni
og efla samstarf milli þjóðanna. Við
erum m.a. með þessu að efla sam-
tökin þannig að við getum aðstoðað
aðrar þjóðir, t.d. við Eystrasaltið og
í A-Evrópu,“ segir Ólafur. Hann
segist fyrst og fremst hafa mætt af
áhuga á ráðstefnur samtakanna öll
þessi ár. Hann segist einnig alltaf
hafa verið fulltrúi einhvers aðila í
samtökunum. Nú situr Ólafur í
stjórn norrænna byggingadaga á
Íslandi, en ráðstefnan verður hald-
in hér árið 2005. Ráðstefnan hefur
tvisvar sinnum verið haldin hér á
landi, árið 1968 og 1983, Ólafur tók
þátt í að skipuleggja þær báðar og
segir hann að í bæði skiptin hafi
ráðstefnurnar verið þær fjölmenn-
ustu sem haldnar höfðu verið hér á
landi. Ólafur segist stefna að því að
halda áfram að mæta á ráðstefnur
samtakanna. Hann segir þó löng
ferðalög vera erfið fyrir sig þar
sem hann hefur verið öryrki síðast-
liðinn áratug. „Svo fer maður að
eldast,“ segir Ólafur. Ráðstefnan
hefur verið haldin reglulega sleitu-
laust frá árinu 1927 og segir hann
þetta vera elstu samtökin sem hann
veit um.
Ólafur var kallaður upp á ráð-
stefnunni og heiðraður, en hann
hefur sótt Norræna bygginga-
daga síðustu 40 ár, einn Norð-
urlandabúa.
Morgunblaðið/Sverrir
Sérfræðingar kváðu vonlaust að rækta nokkuð þar sem Ólafur Jensson
og María Guðmundsdóttir reistu sér sumarbústað á áttunda áratugnum.
Ólafur Jensson í sælureit sínum við sumarbústaðinn Maríubúðir. Bú-
staðurinn stendur alveg niðri í fjöru í Hvalfirðinum, gegn norðri, en
vegna skjólsins af gróðrinum segir Ólafur að innan girðingar sinnar
finni hann skjól fyrir vindi úr öllum áttum.
Ólafur Jensson heiðraður
á norrænum byggingadögum
Mætti á allar
ráðstefnur í 40 ár
HEILDARVEIÐIN í Víðidalsá
var aðeins 581 lax í sumar, sem er
nokkuð lakara en í fyrra, en þá
veiddust 642 laxar og þótti ekki
merkilegur afli. Að sögn Ragnars
Guðmundssonar á Bakka, for-
manns Veiðifélags Víðidalsár, er
þetta slakasta útkoma í ánni síðan
1994, en þá veiddust 580 laxar.
Óvenjulítið var auk þess af mjög
stórum fiski sem áin er fræg fyrir,
löxum um og yfir 20 pund. Aðeins
einn 20 punda lax veiddist og er
það saga til næsta bæjar. Hins
vegar var talsvert af 16 til 18
punda laxi sem endranær að sögn
Ragnars. Nú í haust, er dregið var
á til að ná klaklöxum, veiddust
hins vegar tveir laxar vel yfir 20
pund, annar í Dalsárósi og hinn í
Bug í Fitjá. Ragnar bætti við að
silungsveiði í ánni væri í fjölda tal-
ið nokkru lakari, en hins vegar
væri meðalþungi sjóbleikju með
besta móti. „Það var ekki eins
mikið af sjógengnu geldbleikjunni
og stundum áður, en það sem
veiddist var þeim mun vænna, og
nokkuð mikið af 4 til 6 punda
bleikjum,“ bætti Ragnar við.
Endaði líflega á Iðu
Það var farið að veiðast nokkuð
þokkalega á Iðu undir lok vertíð-
arinnar, samhliða því að veiði
glæddist í Stóru Laxá, að sögn
Birgis Sumarliðasonar sem er öll-
um hnútum kunnugur á svæðinu.
Það komu nokkur prýðileg skot,
t.d. veiddust tólf laxar á stuttum
tíma í blálokin er veiðisvæðið náði
að sjatna eftir vatnavexti. Var
einn þeirra 22 pund og líklega
stærsti laxinn af Iðusvæðinu á
vertíðinni.
Lakara í Víðidalsá
Enn er veiddur sjóbirtingur í fáeinum ám og þeim síðustu verður
lokað um 20. október. Hér er síðsumarsmynd af veiðimanni að kasta
fyrir bleikju og sjóbirting í Brunná í Öxarfirði.
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?
BJÖRN Sigurbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri Svæðisskrifstofu mál-
efna fatlaðra, segir að verið sé að
skoða hvaða leiðir séu færar varð-
andi mál sonar Elsabetar Sigurðar-
dóttur. Hann segist ekki geta svarað
því hvenær niðurstaða liggi fyrir.
Morgunblaðið tók viðtal við Elsa-
betu sem birtist sl. sunnudag. Þar
lýsti hún margra ára baráttu sinni
við að fá þjónustu fyrir son sinn sem
hefur átt við margvísleg félagsleg
vandamál að stríða. Hann var á síð-
asta ári úrskurðaður 75% öryrki.
„Það var haldinn fundur á þriðju-
dag með Félagsþjónustunni í Mið-
garði í Grafarvogi og við erum að
skoða ákveðnar leiðir sem ég get
ekki tíundað á þessu stigi. Við ætlum
að hittast aftur á föstudaginn og fara
yfir stöðuna,“ sagði Björn í samtali
við Morgunblaðið.
Verið að skoða
mál drengsins
Svæðisskrifstofa málefna fatlaðra