Morgunblaðið - 19.10.2001, Blaðsíða 29

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. OKTÓBER 2001 29
Nú höfum við fyllt markaðinn
að nýju með dömu-,
herra- og barnafatnaði á
enn betra verði en áður.
Opið alla daga vikunnar frá kl. 13 til 18 í Skipholti 17a, Reykjavík
HEILDSÖLU OUTLET
FYRIR skömmu
úrskurðaði Héraðs-
dómur Reykjaness að
sýslumaður í Hafnar-
firði skyldi ekki verða
við lögbannskröfu er-
lends fyrirtækis um
bann við því að ís-
lenska fyrirtækið Ice-
land Refund og und-
irritaður, sem er
framkvæmdastjóri fé-
lagsins, héldu uppi
samkeppnisstarfsemi
við erlenda félagið
hér á landi. Að auki
var erlenda fyrirtækið
úrskurðað til þess að
greiða 315 þúsund kr.
í málskostnað.
Það er sjaldnast fréttnæmt þeg-
ar úrskurðir um lögbannskröfur
eru kveðnir upp. Þetta mál er hins
vegar hluti af atburðarás sem hlýt-
ur að vera umhugsunarefni þeim
sem láta sér annt um að á Íslandi
þróist eðlileg markaðsstarfsemi á
heiðarlegum forsendum því einok-
unartilburðirnir sem búa að baki
lögbannskröfunni eru ótrúlegir og
að mínu mati afar skaðlegir.
Gegn einokunarstöðu
Forsaga málsins er sú að fjöl-
þjóðleg fyrirtækjakeðja, Global
Refund, hefur rekið dótturfélag á
Íslandi frá árinu 1996. Félagið hef-
ur í reynd haft hér einokunar-
aðstöðu allan tímann á þjónustu
sem felst í endurgreiðslum á virð-
isaukaskatti til erlendra ferða-
manna. Ég var í byrjun starfs-
maður fyrirtækisins hér á landi og
síðar bæði í Þýskalandi og í Dan-
mörku. Ég stofnaði félagið Iceland
Refund og hóf samkeppni við
Global Refund á Íslandi hinn 28.
ágúst sl.
Viðbrögð erlenda fyrirtækisins
við samkeppninni hafa verið ofsa-
fengin og augljóst er að ætlunin er
að beita öllum tiltækum ráðum til
þess að knésetja mig sem keppi-
naut og viðhalda einokuninni á ís-
lenska markaðinum. Í þessu skyni
hefur einkum tveimur aðferðum
verið beitt.
Annars vegar á greinilega að
drekkja okkur í lögfræðikostnaði.
Yfir mig og nýja félagið hefur
rignt lögbannskröfum og hótunum
um málsóknir bæði hér og í Dan-
mörku. Þegar hafa verið höfðuð
gegn okkur þrjú lögbannsmál hér-
lendis og eitt erlendis auk þess
sem lögmenn Global hafa sett
fram hótanir um málsóknir af ólík-
legasta tilefni. Erlenda fyrirtækið
hefur þegar eytt mörgum millj-
ónum króna í því skyni að reyna
að koma á okkur höggi fyrir dóm-
stólunum, sem betur fer án nokk-
urs áþreifanlegs árangurs. Öllum
kröfum þess hefur verið hafnað að
því undanskildu að okkur var gert
að breyta ramma í vörumerki Ice-
land Refund. Það hefur þegar ver-
ið gert. Markmiðið með öllum
þessum málsóknum er væntanlega
að reyna að skapa okkur svo mik-
inn lögfræðikostnað og tímatap að
ekkert þrek verði eftir til þess að
sinna samkeppninni.
Hins vegar er reynt að knésetja
keppinautinn með siðlausum gylli-
boðum til viðskiptavina. Nú standa
kaupmönnum skyndilega til boða
viðskiptakjör sem ekki buðust öll
þau ár sem erlenda fyrirtækið var
hér eitt á markaðnum. Sem dæmi
um gylliboð erlenda fyrirtækisins
má nefna boð um afturvirkar
þóknanir sem í sumum tilvikum
námu mörg hundruð þúsundum
króna og jafnvel á aðra milljón
króna. Einnig er tekið fram í
þeirra samningum að verslun „skal
nota ávísanir GR“ en slíkt er ólög-
mæt takmörkun á samkeppni.
Samkeppni á þessum markaði er
auðvitað af hinu góða svo lengi
sem leikreglna er gætt. Nauðsyn-
legt er að tryggja að fjölþjóðleg
fyrirtæki komi ekki í veg fyrir
samkeppni með markaðsaðgerðum
sem eru augljóslega brot á lögum
og góðu viðskiptasiðferði. Sem bet-
ur fer eiga fyrirtæki
sem fyrir slíku verða
þann kost að leita til
samkeppnisyfirvalda.
Við höfum kært fram-
ferði erlenda fyrir-
tækisins til Sam-
keppnisstofnunar sem
virðist líta málið al-
varlegum augum og
taka á því af festu.
Færa má rök fyrir
því að hið erlenda fyr-
irtæki sé að misnota
réttarkerfi okkar til
þess að knésetja ís-
lenska keppinautinn
strax í fæðingu. Lög-
maður okkar, Gestur
Jónsson hrl., segist aldrei hafa
orðið vitni að jafnskipulagðri að-
för. Ekkert hefur verið til sparað
og hafa bæði erlendir lögfræðingar
og virtur íslenskur lögmaður,
ásamt nokkrum löglærðum aðstoð-
armönnum hans, verið fengnir til
að sækja málin. Samkvæmt þeim
upplýsingum sem erlenda fyrir-
tækið hefur lagt fram fyrir rétti
nemur lögfræðikostnaður þess
vegna þessara mála nú þegar
nokkrum milljónum króna. Þeim
peningum væri svo sannarlega
betur varið til uppbyggilegri hluta.
Samtök verslunarinnar
hlutdræg
Ótrúlegasti þáttur þessa máls
finnst mér hvernig erlenda fyr-
irtækið hefur getað beitt Samtök-
um verslunarinnar fyrir sig. Fyr-
irtækið er að 95 prósent hluta í
eigu erlendra aðila en Samtök
verslunarinnar eiga 2,5 prósent og
situr fulltrúi samtakanna í stjórn
félagsins. Okkur finnst óeðlilegt að
Samtök verslunarinnar, sem hafa
það m.a. að markmiði að berjast
fyrir samkeppni, skuli enn halda
sínum manni í stjórn og reyna að
leggja stein í götu okkar. Þannig
er okkur kunnugt um að nýr fram-
kvæmdastjóri erlenda fyrirtækis-
ins var ráðinn fyrir atbeina forystu
Samtaka verslunarinnar. Einnig
hefur framkvæmdastjóri Samtaka
verslunarinnar farið á fund ís-
lenskra fyrirtækja til þess að telja
forsvarsmenn þeirra á að láta af
viðskiptum við Iceland Refund.
Við gerðumst nýlega aðilar að
Samtökum verslunarinnar þannig
að vonandi rennur það fljótlega
upp fyrir forsvarsmönnum sam-
takanna að það gengur ekki að
þeir noti samtökin til þess að berj-
ast gegn eigin aðildarfélögum.
Viðskiptin heim
Kaupmenn hafa tekið tilkomu ís-
lensks fyrirtækis á þessu sviði
fagnandi og þegar hefur á annað
hundrað verslana skráð sig sem
aðildarverslanir Iceland Refund.
Fyrir þessar viðtökur erum við
þakklátir. Fullkomlega löglega var
staðið að stofnun fyrirtækisins,
þrátt fyrir áróður erlenda keppi-
nautarins um annað. Starfsleyfi
var fengið frá fjármálaráðuneyt-
inu, samþykki frá skattayfirvöld-
um og fyrirtækið löglega skráð hjá
hlutafélagaskrá. Ávinningurinn af
stofnun Iceland Refund fyrir ís-
lenska verslun er margs konar.
Félagið er alíslenskt, tilvist þess
tryggir nauðsynlega samkeppni og
ætlun okkar er að bjóða þá bestu
þjónustu sem unnt er. Þá ætlum
við að vera í fararbroddi í kynn-
ingu á íslenskri verslun erlendis.
Okkur hjá Iceland Refund er alveg
ljóst að styrkur okkar og hæfni til
að keppa á markaðnum liggur
fyrst og fremst í framtíðarsýn
okkar. Við ætlum að bjóða upp á
námskeið fyrir starfsmenn aðild-
arverslana okkar. Við munum gefa
út bækling þar sem erlendum
ferðamönnum verður kynnt versl-
un á Íslandi. Við munum leitast við
að ná dreifingu á bæklingnum hjá
sem flestum ferðaskrifstofum er-
lendis þannig að ferðamenn hafi
hann undir höndum þegar þeir
koma hingað til lands. Þá hefur
Iceland Refund hannað sérstakan
hugbúnað til útprentunar á „tax-
free“-eyðublöðum og hefur honum
þegar verið komið upp í mörgum
verslunum. Sá hugbúnaður stend-
ur aðildarverslunum okkar til boða
endurgjaldslaust og munum við af
fremsta megni aðstoða og veita
ráðgjöf þeim sem vilja taka bún-
aðinn í notkun. Einnig teljum við
að styrkur okkar liggi í nálægðinni
við markaðinn og í þekkingu okkar
á aðildarverslunum sem og við-
skiptavinum þeirra.
Þrátt fyrir að drjúgur tími hjá
okkur hafi farið í að verjast árás-
um erlenda fyrirtækisins höfum
við fulla trú á framtíð hins nýja ís-
lenska fyrirtækis. Við höfum trú á
íslensku réttarfari og þeim sam-
keppnisreglum sem hér gilda. Þá
eru það ekki síst viðtökur versl-
unarinnar sem hafa orðið til þess
að fylla okkur bjartsýni.
Veljum íslenskt!
Aðför að samkeppni
Jónas Hagan
Guðmundsson
Lögbann
Erlent fyrirtæki reynir
að misnota réttarkerfið
hér á landi, segir
Jónas Hagan, til þess
að knésetja íslenskan
keppinaut.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Iceland Refund.
NÚ á haustdögum
þegar skólastarf er
hafið eða er að hefjast
eru tónlistarkennarar í
biðstöðu hvað varðar
launakjör þar sem
samningar hafa ekki
tekist milli viðsemj-
enda þótt þeir fari að-
eins fram á að sitja við
sama borð og starfs-
bræður þeirra í kenn-
arastétt. Tónlistar-
kennarar eru ekki
síður ferli í þessari
uppeldisbraut skól-
anna og það er hverju
bæjarfélagi nauðsyn-
legt að kennsla í tón-
list geti hafist á grunnskólastigi og
svo geta þeir sem áhuga hafa sótt
meiri kunnáttu og frama í tónlist-
arskólum. Ég hvet báða aðila að
ganga til samninga og leysa þetta
óvissuástand sem ríkir. Rekstrar-
form tónlistarskólanna getur verið
umdeilt og nauðsynlegt að endur-
skoða það, ég tel að sjálfstæði skól-
anna sé það form sem henti best
með ákveðnum styrk frá bæjar-
félaginu.
Húsnæðismál tónlistarskólans á
Akureyri hafa verið til umræðu að
undanförnu og þá ekki eingöngu að-
staða til kennslu heldur ófullnægj-
andi aðstaða kennara, starfsfólks og
nemenda sem bæta þarf úr. Á und-
anförnum árum hafa kirkjur,
íþróttahús og salir í skólum verið
notuð fyrir flutning á tónlist við
misjafnar aðstæður þótt starfsfólk,
kennarar og velunnarar hafi gert
sitt besta til að skapa þar viðunandi
aðstæður.
Menningarhús það sem rætt hef-
ur verið um að rísi á Akureyri er
draumur en ekki veruleiki þar sem
það er háð því að ríkið hafi frum-
kvæðið og getur tekið nokkur ár í
viðbót að sá draumur rætist og set-
ur ýmis atriði í biðstöðu hvað varðar
húsnæðismál tónlistar-
skólans. Það er betra
fyrir alla aðila að
menntamálaráðherra
gefi svar um tímasetn-
ingu um menningarhús
þótt biðin verði lengri
heldur en að halda
okkur í þessari óvissu
og við þurfum þá að
vinna samkvæmt því í
samráði við bæjar-
félagið. Sá sem stund-
ar tónlistarnám er að
afla sér fróðleiks og
kunnáttu sem hann og
fjölskylda hans mun
njóta og hafa yndi af
alla ævi. Rannsóknir
sem gerðar hafa verið hjá nemend-
um sem stunda tónlistarnám eða
sinna öðrum tómstundum sýna að
þeimgengur mun betur að skipu-
leggja sinn tíma og námsárangur
þeirra er yfirleitt með þeim besta.
Hér á Akureyri eru margir tón-
listarmenn og -konur sem hafa tón-
listarmenntun en lagt hafa fyrir sig
önnur störf, þetta fólk þarf að virkja
og gefa því tækifæri á að nýta sína
kunnáttu sér og öðrum til ánægju
og gefa því tækifæri. Þar er verk-
efni sem tónlistarkennarar og tón-
listarskólinn geta unnið að í samráði
við menningarmálanefnd bæjarins.
Tónlistarhús –
tónlistarkennsla
Einar G.
Jónsson
Höfundur er formaður Lúðrasveitar
Akureyrar.
Tónlistarkennarar
Ég hvet báða aðila,
segir Einar G. Jónsson,
til að ganga til samninga
og leysa þetta óvissu-
ástand sem ríkir.
Ungbarnafatnaður
Komdu í bæinn og skoðaðu úrvalið og
verðið. Allt fyrir mömmu.
Þumalína, Pósthússtr. 13, s. 551 2136.
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
flísar
PASTAPOTTAR
4.5l og 7l, 18/10 stál
Verð frá 7.900
PIPAR OG SALT
Klapparstíg 44
Sími 562 3614