Morgunblaðið - 04.01.2002, Blaðsíða 30

LISTIR
30 FÖSTUDAGUR 4. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Kringlunni sími 588 4848
Útsalan er byrjuð
Komdu og gerðu frábær kaup
VAL tónverka og flutningsmáti
réðst annars vegar af tíma jóla- og
nýársfagnaðar og hins vegar af því
tækifæri að geta fengið tvo góða pí-
anóleikara til að leika á tvo flygla
sem komið hafði verið sérstaklega
fyrir í kirkjunni, ásamt því að nota
hið góða pípuorgel kirkjunnar. Í
upphafi fluttu Helga Bryndís og
Jónas konsert í f-moll fyrir píanó og
strengjasveit eftir Bach, þar sem
Helga Bryndís var einleikarinn og
Jónas lék hlutverk strengjasveitar-
innar. Konsertinn er í þremum þátt-
um, fremur hraður, hægur og hrað-
ur. Æskilegt hefði verið að prenta
þáttaheiti í efnisskrá og forða þann-
ig áheyrendum frá misheppnuðu
klappi milli þátta. Í heild var kons-
ertinn skínandi vel fluttur. Mikil un-
un var að heyra syngjandi fallega
mótaðar hendingar hæga þáttarins
og hvernig gælt var við tónana.
Fyrsti þátturinn var í hægara lagi
og Jónas lék að mínu mati full-
sterkt, síðasti þátturinn rann aftur á
móti vel og áreynslulaust áfram en
niðurlagið hefði mátt vera ábúðar-
meira.
Karlakór Dalvíkur flutti næst sex
söngva, þar af fimm með aðstoð pí-
anós og orgels eða tveggja píanóa.
Fyrst var flutt hin sígilda og vin-
sæla útsetning á sálminum „Hjarta,
þankar, hugur, sinni“ eftir Bach,
eins og Bach gekk frá í kantötu
sinni nr. 147. Víst er að Bach hafi
verið harla glaður með þessa gerð
þar sem hann lætur hana hljóma tví-
vegis í kantötunni. Þarna lék Jónas
á píanóið fylgiraddir og hljóma
hljómsveitar en sálmurinn, sem nú
ber heitið „Slá þú hjartans hörpu
strengi“, var fluttur einradda af
kórnum ásamt leik Helgu Bryndísar
á orgelið. Flutningurinn var bæði
sannfærandi og góður. Þvínæst
söng kórinn a capella Það aldin út er
sprungið í þeirri síungu 15. aldar út-
setningu Praetoriusar. Kórinn flutti
lagið vel og fylgdi hinum nýja
stjórnanda sínum, Guðmundi Óla,
einkar vel í smekklegri túlkun og
var framsögn orða til mikillar fyr-
irmyndar. Ágætt samræmi er milli
radda, og þó að í kórnum séu aðeins
30 menn þá var kórhljómur vel sam-
ræmdur og áhrifamikill.
Næstu fjögur lög voru útsett af
stjórnandanum í tilefni þessara tón-
leika, þar sem hann notfærði sér
þetta sérstaka tækifæri hljóðfæra-
skipunar, eins og fyrr var nefnt.
Skemmst er frá að segja að þessar
útsetningar voru mjög góðar og
nýttu til hins ýtrasta þá möguleika
sem þessi raddskipan leyfði. Sem
dæmi nefni ég hvernig efsta tónsvið
píanósins, diskantinn, var notað til
að búa til sveitakirkjuhljóm á móti
orgeli og kór í íslenska þjóðlaginu
„Hátíð fer að höndum ein“ og einnig
hve áhrifamikil stemming náðist
með mildu og næmu píanóforspili og
eftirspili í jólalaginu „Þá nýfæddur
Jesús“. Einnig varð hinn tröllslegi
kraftur í jólalagi Jórunnar Viðar,
„Það á að gefa börnum brauð“,
geysilegur í útfærslu Guðmundar
Óla. Það var erfitt fyrir söngkonuna
Rósu Kristínu Baldursdóttur að
koma með sína ljúfu og fallegu rödd
beint á eftir „grýlunni“ sem gafst
upp á rólunum. Hún söng fyrst hið
yndislega fallega lag Max Reger,
„Vögguljóð Maríu“, sem byggt er að
hluta á þýska jólalaginu „Josef lieb-
er Josef mein“, sem reyndar leitar
uppruna síns í latneskum sálmi, sbr.
sálminn „Syngið Guði sæta dýrð“.
Rósa Kristín flutti lagið vel, en mér
hefði fundist fara betur á að setja
söng hennar fyrr á efnisskrá, t.d. á
eftir konsertinum í byrjun. Næst
söng Rósa Kristín Ave Maríu Sig-
valda Kaldalóns, þar sem karlakór-
inn tók undir. Mér fannst gæta yf-
irspennu í söngnum og að of mikill
styrkur yrði á kostnað raddgæða.
Flutningurinn var samt áhrifamikill.
Síðast fyrir hlé fluttu Jónas og
Helga Bryndís hina gullfallegu 16
valsa op. 39 eftir Brahms og gerðu
það á hrífandi hátt. Af þessum völs-
um hefur sá nr. 15 orðið alþýðueign,
en ósvarað er spurningunni hvers
vegna hann og ekki aðrir? Að loknu
hléi töluðu svo Jónas og Helga
Bryndís kliðmjúkt saman á píanóin
tvö í Andante og tilbrigðum opus 46
eftir Schumann. Verkið er eitt sam-
fellt íhugult spjall tveggja vina, þar
sem bæði píanóin njóta sannmælis
og jafnræðis. Mér fannst flutningur
þeirra Jónasar og Helgu Bryndísar
ná hápunkti í þessu verki og sam-
söngur þeirra varð unaðslegur. Ein
af mörgum áhrifamiklum útsetning-
um Jóns Þórarinssonar er syrpa af
stúdentalögum sem Jón útsetti fyrir
Stúdentakórinn og tvö píanó um
1965. Maður heyrði að þessar út-
setningar standast vel tímans tönn
þegar þrír söngvar úr syrpunni voru
fluttir á þessum tónleikum. En það
voru lögin „Malakoff“, „Hin gömlu
kynni“ og „Sjung om studentens“,
þarna flutt í íslenskri þýðingu,
„Syngið við hörpu“. Mikið og gott
flug náðist í flutningi þessara laga.
Eitt besta og áhrifamesta íslenska
karlakórslagið er „Brennið þið vit-
ar“ úr Alþingishátíðarkantötu Páls
Ísólfssonar. Það fór því vel á því að
Karlakór Dalvíkur léti kraftmikinn
og góðan flutning á þeim söng verða
lokatóna sína á árinu og leiðarljós
fyrir nýtt ár. Þarna fannst mér að
hefði verið góður endir á tónleikum.
Fjörugur flutningur Jónasar og
Helgu Bryndísar á Scaramouche
eftir Darius Milhaud hefði að mínu
mati átt að vera fyrr á dagskránni
og þá hefði mátt komast hjá þeim
óþarfa að láta kórmenn standa í
söngstöðu meðan verkið var flutt.
Kirkjan var yfirsetin af fagnandi
áheyrendum sem hættu ekki að
klappa fyrr en að fengnum tveimur
aukalögum. Jafnframt þakkaði for-
maður sóknarnefndar fyrir að allur
ágóði af tónleikunum var látinn
renna óskiptur til Dalvíkurkirkju.
Hjartalög á Dalvík
TÓNLIST
Dalvíkurkirkja
Flytjendur: Karlakór Dalvíkur, Jónas Ingi-
mundarson og Helga Bryndís Magn-
úsdóttir á píanó og orgel, Rósa Kristín
Baldursdóttir sópran. Stjórnandi: Guð-
mundur Óli Gunnarsson. Á efnisskrá var
tónlist eftir Darius Milhaud, Johann Seb-
astian Bach, Johannes Brahms, Jórunni
Viðar, Max Reger, Pál Ísólfsson, Robert
Schumann, Sigvalda Kaldalóns o.fl.
ásamt útsetningum eftir Guðmund Óla
og Jón Þórarinsson. Laugardaginn 29.
desember kl. 20.30.
KÓRTÓNLEIKAR
Jón Hlöðver Áskelsson
SVERRIR Ólafsson myndhöggvari
hlaut þrenn fyrstu verðlaun á al-
þjóðlegri listahátíð sem fram fór á
Isla Mujeres í Mexíkó í síðastliðnum
mánuði. Þar var Sverri boðið,
ásamt fjölda myndhöggvara frá
ýmsum þjóðlöndum, að vinna högg-
myndir í garð sem byggður hefur
verið í kringum fornt hof frá tímum
Maya-indíána. Í kjölfarið verðlaun-
uðu mexíkóska ríkið, fylkisstjórnin
og borgarráð þrjár höggmyndir
hver, og hlaut verk Sverris, „Hús
andanna“ fyrstu verðlaun hjá öllum
þremur dómnefndum. Hefur högg-
myndinni verið valinn staður við
inngang hofgarðsins. Sverrir segir
niðurstöðu verðlaunaafhending-
anna hafa komið sér skemmtilega á
óvart, ekki síst þar sem fjöldi veru-
lega sterkra listamanna hafi tekið
þátt í sýningunni. „Þetta er mér
mikill heiður, og mjög
ánægjulegt að högg-
myndin muni prýða
þann helga reit sem
hofið vissulega er,“
segir Sverrir. „Mikið
var fjallað um sýn-
inguna í mexíkóskum
fjölmiðlum og fékk ég
m.a. símtal frá Vicente
Fox, forseta landsins,
þar sem hann óskaði
mér til hamingju með
verkið og viðurkenn-
inguna.“ Sverrir bætir
því við að honum þyki
sérstaklega vænt um
að leggja verk til um-
ræddrar eyju, en hún
var helguð konum í
menningu Maya-indjána. „Á ís-
lensku myndi nafnið, Isla Much-
eres, útleggjast Eyja kvennanna, en
konan hafði mikla
virðingarstöðu í menn-
ingu Mayanna. Hið
forna hof var reist
guðum konunni til
verndar,“ segir Sverr-
ir.
Höggmyndin „Hús
andanna“ er unnin í
stál og vegur rúm þrjú
tonn, og er þar að sögn
Sverris um að ræða
nýtt íslenskt maya-
musteri. „Ég hugsa
verkið sem nokkurs
konar mótvægi sem
kallast á við hinn forna
helgireit, og brúar bil
milli þessara ólíku
staða og ólíkra tíma. Verkið vísar
jafnframt í skáldsögu Isabelle All-
ende, sem ég held mikið upp á, og
er ef til vill helguð sálum kvenna
líkt og hofið.“
Sverrir Ólafsson hefur um langt
skeið unnið að myndlist sinni að
miklu leyti í Mexíkó, og hefur sýnt
verk mín víða á vegum gallerís sem
þar starfar. Hann segir verkið ekki
síst leitast við að miðla ákveðnum
tengslum milli ólíkra menninga.
„Ég hef orðið fyrir talsverðum
áhrifum frá mexíkóskri list. Þar hef
ég hins vegar ekki aðeins fundið
andstæðu við íslenska menningu,
heldur einnig margt sameiginlegt,
sérstaklega þegar litið er til sagna-
arfs Mayaþjóðanna og hinna nor-
rænu goðsagna.“
Þessi staður sem um ræðir á sér
mikla og heillandi sögu, og hefur
þátttakan í þessari listahátíð verið
mér mjög ánægjuleg,“ segir Sverr-
ir Ólafsson.
Íslenskt maya-
hof reist í Mexíkó
Unnið að höggmyndinni „Hús andanna“ sem nú prýðir hofgarð
á eyjunni Isla Mujeres í Mexíkó.
Sverrir Ólafsson
myndhöggvari.
HANDIÐN og listmunagerð
blómstra víða út um land. Í
grennd við Hvammstanga hefur
listakonan Gréta Jósefsdóttir
opnað nýja vinnustofu, sem hún
kallar Listhús Grétu. Gréta og
maður hennar, Gunnar Þorvalds-
son, ákváðu á nýliðnu ári að flytja
sig frá þéttbýlinu á föðurleifð
Gunnars, að Litla-Ósi við Mið-
fjörð, og byggja þar yfir sig íbúð-
arhús og sérsmíðað handverks-
hús. Þau keyptu sértilsniðin
timburhús frá Finnlandi og hafa
nú reist bæði húsin. Gréta opnaði
Listhúsið nú um miðjan desem-
bermánuð. Hún hefur þar bæði
vinnustofu og litla sölubúð, en að-
allega selur hún listmuni sína til
sérverslana á höfuðborgarsvæð-
inu.
Gréta hefur sótt sér þekkingu á
námskeiðum innanlands og utan
og með heimsóknum til annars
handverksfólks. Starfsemin felst
einkum í gerð leirmuna, sem með-
höndlaðir eru með sérstökum að-
ferðum. Gréta segir Listhúsið
muni verða opið daglega í framtíð-
inni, en hún á von á að þegar vori
fari ferðamenn að sjást í auknum
mæli við Miðfjarðarbotninn.
Morgunblaðið/Karl Ásgeir
Gréta Jósefsdóttir í vinnustofu sinni.
Nýtt listhús við
Hvammstanga
Hvammstanga. Morgunblaðið.