Morgunblaðið - 02.03.2002, Blaðsíða 39
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. MARS 2002 39
MIKIL umræða hef-
ur farið fram um
sjúkraþjálfara og
sjúkraþjálfun að und-
anförnu. Mér finnst
sem sjúkraþjálfara
vanta í þá umræðu hve
margþætt og sérhæfð
menntun liggur á bak
við faggrein okkar.
Nám í sjúkraþjálfun
er fjögurra ára há-
skólanám.
Fyrstu tvö árin er
kennt meðal annars:
Líffærafræði (um út-
limi, bol, heila og
taugar), lífeðlisfræði,
eðlisfræði, félagsfræði,
sálarfræði, sjúkdómafræði, raf-
magnsfræði og fleira. Á þriðja og
fjórða ári er lögð meiri áhersla á hin-
ar ýmsu meðferðaleiðir sem sjúkra-
þjálfun hefur yfir að ráða, svo sem
barnasjúkraþjálfun, hjarta- og
lungnasjúkraþjálfun, vinnuvistfræði,
endurhæfingu vegna tauga- eða
heilaskaða, nudd og liðlosun á útlim-
um og bol, nákvæm skoðun og með-
ferð á vanhæfni í stoðkerfinu o.s.frv.
Við endum síðan námið með rann-
sókn og útskrifumst með BS gráðu.
Það er síðan eftir þetta grunnnám
sem við ákveðum hvaða starfsvett-
vangi við ætlum að vinna á, sem er
ekki bindandi. Þá fyrst hefst sérhæf-
ingin sem felst í því að annaðhvort
fer fólk í sérnám eða öðlast hana með
námskeiðum að ógleymdri starfs-
reynslu.
Ég bjó, starfaði og var við nám í
Bandaríkjunum í fimm ár. Ég stund-
aði fjarnám með verklegri kennslu
hjá virtum lækni í bein- og liðs-
kekkjulækningum (Osteopath) í
Seattle. Síðan sótti ég fjölmörg nám-
skeið í „Manual Therapy“. Eftir
þetta nám og starfsreynslu mína tel
ég mig vera sérhæfða í að skoða og
meðhöndla einstaklinga með van-
hæfni (dysfunction) í stoðkerfinu.
Við skoðun á stoðkerfinu þarf með-
ferðaraðilinn að hafa mikla þekkingu
á öllum líffærakerfum líkamans. Ef
til dæmis sjúkraþjálfari fær til sín
einstakling sem kvartar um svima og
suð fyrir eyra, þarf að huga að því
hvort vandamálið sé út frá kjálka,
stafi af vanstarfsemi í innra eyra,
vanstarfsemi á efri
hálsliðum, skaða á litla
heila, vanstarfsemi í
hné sem gefur röng boð
upp til heila og/eða van-
starfsemi á bandvefs-
reifunum í líkamanum.
Þannig þarf að skoða
hvern og einn einstak-
ling sem einstakt tilfelli
og reyna að finna hvert
vandamálið er. Síðan er
meðferðarformið nokk-
uð reglubundið.
Stundum felst með-
ferðin í því að teygja
og/eða nudda og/eða
liðlosa og/eða hnykkja
og/eða róa kerfið niður
með höfuð og spjaldhryggjarmeð-
ferð eða einfaldlega að halda að sér
höndum og fræða og/eða leiðbeina
um hjálpartæki (belti, kraga
o.s.frv.). Þannig mætti lengi telja.
Siðan þarf að endurmeta árangurinn
í lok hvers meðferðartíma og jafn-
framt næst þegar einstaklingurinn
kemur til meðferðar.
Í ljósi þess sem að ofan greinir
þykir mér sérkennilegt þegar með-
ferðaraðili, hver svo sem hann er,
býður aðeins upp á eitt meðferðar-
form, til dæmis eingöngu nálastung-
ur eða einungis höfuð- og spjald-
hryggjarmeðferð.
Flestum líður vel eftir nuddmeð-
ferð og það er áhrifaríkt að fá nudd á
stífa og stutta vöðva þegar það á við.
En þegar einstaklingur býr við al-
varlegra heilbrigðisvandamál þarf
hann að leita sér sérhæfðrar með-
ferðar.
Í Bandaríkjunum eru gerðar mikl-
ar kröfur um að meðferðaraðilar hafi
margþætta menntun, hvort sem um
er að ræða til dæmis nuddara,
sjúkraþjálfara, iðjuþjálfa eða heim-
ilislækna. Þess er krafist að þeir hafi
trausta og áreiðanlega grunnþekk-
ingu í uppbyggingu og starfsemi lík-
amans og hafi þar að auki byggt ofan
á þann grunn með viðbótarnámi og
reynslu.
Ég vill leggja áherslu á að einstak-
lingur með heilbrigðisvandamál
verður að vera upplýstur eins og
kostur er og að hverju hann er að
leita og hvað honum stendur til boða.
Sá sem býr við vanheilsu af ein-
hverju tagi verður að leita sér lækn-
inga sem henta og vera vandlátur á
þá menntun sem meðferðaraðilinn
hefur.
Hver og einn skyldi gera kröfu um
að sá sem meðhöndlar hafi góða
grunnmenntun og hafi sérhæft sig,
þannig að hann geti boðið upp á fleiri
meðferðaúrræði eftir því sem nauð-
syn krefur. Einungis með því móti
fæst sú einstaklingsbundna meðferð
sem viðkomandi þarfnast.
Líkt og í öðrum stéttum heilbrigð-
iskerfisins hafa sérfræðingar á borð
við sjúkraþjálfara flutt starfsemi
sína að verulegu leyti út af sjúkra-
húsunum. Tryggingastofnun ríkisins
hefur tekið fullan þátt í því. Því spyr
ég, hvernig heilbrigðisráðuneytið
ætli að bregðast við uppsögn samn-
ings Félags sjálfstætt starfandi
sjúkraþjálfara við Tryggingastofn-
un? Hjá þeim er að finna mestu sér-
hæfinguna í meðferð á stoðkerfis-
vandamálum.
Læknar og aðrar heilbrigðisstétt-
ir hafa til langs tíma gert sér grein
fyrir hvað sjúkraþjálfun utan sjúkra-
húsa er mikilvæg til að viðhalda og
bæta heilsu fjölmargra.
Með því móti má koma í veg fyrir
fjölda innlagna á sjúkrahús og gera
kleift að útskrifa marga sem hefðu
að öðrum kosti þurft að vera mun
lengur inniliggjandi til endurhæfing-
ar. Í því sambandi má minna á alla þá
veikindadaga sem sparast þegar fólk
með viðvarandi stoðkerfisvandamál,
svo sem bakverki, fær markvissa
sjúkraþjálfun.
Því er óhjákvæmilegt að spyrja að
lokum: Í hverju er sá sparnaður fólg-
inn sem yfirvöld hyggjast ná fram í
nýjum samningi við Félag sjálfstætt
starfandi sjúkraþjálfara? Fullyrða
má að þegar á allt er litið sé sparn-
aðurinn mun meiri sé fólki gert sem
auðveldast að leita eftir meðhöndlun
sjálfstætt starfandi sjúkraþjálfara.
Sjúkraþjálfun er marg-
þætt og mikilvæg
Ásta S.
Guðmundsdóttir.
Kjarabarátta
Hvernig ætlar heil-
brigðisráðuneytið, spyr
Ásta S. Guðmunds-
dóttir, að bregðast við
uppsögn samnings Fé-
lags sjálfstætt starfandi
sjúkraþjálfara við
Tryggingastofnun?
Höfundur er sjálfstætt starfandi
sjúkraþjálfari á MT stofunni.
C vítamín 500 mg
Eflir varnir.
Allt vítamínið í töflunni
nýtist þér. C vítamín forði í 12 klst.
Nýtt frá Biomega
Fæst í apótekum