Morgunblaðið - 16.03.2002, Blaðsíða 25

Georgíu á áttunda áratugnum og
fram á þann níunda. Og ekki skorti
verkefnin þegar hann sneri aftur til
heimalands síns árið 1992 eftir
hrun Sovétríkjanna. Nokkrum dög-
um áður en Shevardnadze sneri aft-
ur hafði Zvíad Gamsakhúrdía,
fyrsta forseta hinnar nýfrjálsu
Georgíu, verið steypt af stóli í
valdaráni, sem kallaði eyðileggingu
yfir drjúgan hluta höfuðborg-
arinnar, Tblisi. Gamsakhúrdía
reyndi að ná völdum á ný 1994 og
féll þá í bardögum við stjórnarher-
inn. Margir halda því fram að hann
hafi verið tekinn af lífi. Fylgismenn
Gamsakhúrdía eru enn svarnir and-
stæðingar Shevardnadze.
Stjórn Shevardnadze hafði engar
efnahagslegar forsendur fyrir því
að koma upp herafla, sem einhvers
væri megnugur. Ýmsir herflokkar
og -hópar létu því mjög til sín taka í
þeirri von að þeir myndu fá fyllt
það pólitíska tómarúm, sem hruni
Sovétríkjanna fylgdi. Mest bar á
Mkhedroni-sveitunum, „ridd-
urunum“ svonefndu, sem áttu
stærstan þátt í falli Gamsakhúrdía
og valdatöku Shevardnadze. Síðar
snerust þeir gegn honum en hóp-
urinn var formlega leystur upp árið
1995. Hafði hann þá m.a. verið sak-
aður um að standa að baki tilræði
við Shevardnadze, sem komst
naumlega lífs af úr bílsprengingu.
Síðla á síðasta áratug tók að
draga úr stjórnmálaspennunni og
því ofbeldi, sem henni fylgdi. Ann-
ars konar vandi jókst hins vegar að
sama skapi, einkum mannrán og
pólitísk spilling.
Þegar fjórum munkum var síðan
rænt á Pankisi-fjallasvæðinu tók al-
menningur að krefjast viðbragða af
hálfu stjórnvalda. Öryggissveitir
voru sendar til Pankisi. Þeim tókst
raunar að frelsa nokkra þeirra, sem
stigamenn höfðu rænt en fengu lítt
breytt stöðunni þar að öðru leyti.
Shevardnadze forseti hefur því
ákveðið að treysta á Bandaríkja-
menn í því skyni að þeir megni að
gera stjórnarherinn bardagahæfan.
AP
Georgískar sérsveitir á æfingu. Í ráði er að Bandaríkjamenn þjálfi þær.
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. MARS 2002 25
BANDARÍSKIR saksóknarar til-
kynntu í fyrradag, að endurskoð-
unarfyrirtækið Arthur Andersen
hefði verið formlega kært fyrir
„víðtækt misferli“, meðal annars
fyrir að hafa hindrað framgang
réttvísinnar og eytt mörgum „tonn-
um“ af skjölum varðandi endur-
skoðunarstarf þess fyrir stórfyr-
irtækið Enron, sem nú er
gjaldþrota. Er þetta fyrsta kæran í
Enron-málinu.
Í kærunni segir, að skipuleg eyð-
ing Enron-skjala og rafrænna
skjala hafi hafist í október sl. í
mörgum útibúum Andersens og
einnig í London og í höfuðstöðvum
fyrirtækisins í Chicago. Larry
Thompson, aðstoðardómsmálaráð-
herra Bandaríkjanna, segir, að
starfsmenn og samstarfsmenn
Andersens hafi skipað fyrir um
eyðinguna strax og þeir fréttu, að
bandaríska verðbréfaeftirlitið hefði
hafið rannsókn á bókhaldsaðferð-
um Enrons. Það hefðu þeir gert
þótt þeir vissu fullvel, að skjölin
væru mikilvæg gögn í rannsókn-
inni.
Lögfræðingar Andersens sögðu,
að kæran væri „lagalega tilhæfu-
laus“ en fyrirtækið hafði skorað á
stjórnvöld að kæra það ekki þar
sem það myndi þýða dauðadóm yf-
ir því. Norðmaðurinn Arthur And-
ersen stofnaði fyrirtækið fyrir 88
árum og hjá því starfa nú 27.000
manns í Bandaríkjunum einum.
Sér það um endurskoðun hjá 2.300
fyrirtækjum þar í landi.
Hluthafar og starfsmenn Enr-
ons, sem sjá fram á mikið tap
vegna gjaldþrotsins, eru ekki mjög
kátir með kæruna á Andersen. Er
ástæðan sú, að þaðan var þó helst
að vænta einhverra bóta. Kæran
og hugsanlegt gjaldþrot Andersens
getur auk þess haft slæmar afleið-
ingar fyrir fyrirtækin, sem skipta
við það. Búist er við, að frestur
þeirra til að skila endurskoðuðu
bókhaldi verði framlengdur, og
önnur endurskoðunarfyrirtæki,
sem hugsanlega tækju við endur-
skoðuninni, vilja, að þau verði op-
inberlega firrt ábyrgð á því, sem
þar kann að hafa farið fram.
Andersen kært fyrir
„margvíslegt misferli“
Washington. Los Angeles Times.
25 Norður-Kóreumenn voru fluttir áleiðis
til Suður-Kóreu í gær eftir að þeir höfðu
ráðist inn í spænska sendiráðið í Peking til
að leita þar athvarfs. Norður-Kóreumenn-
irnir hótuðu að fyrirfara sér ef reynt yrði
að flytja þá til Norður-Kóreu. Nokkrir
þeirra voru sagðir vera með eitur.
Fólksflóttinn frá Norður-Kóreu hefur
aukist á síðustu árum vegna hungurs-
neyðar í landinu. Flestir flóttamannanna
fara til Kína í von um að komast til Suður-
Kóreu.
Suður-kóreska stjórnin segir að um
30.000 norður-kóreskir flóttamenn séu nú í
Kína, en hjálparstofnanir telja að þeir séu
allt að 300.000.
Um 320 Norður-Kóreumenn komust til
Suður-Kóreu árið 2000 og 583 á síðasta ári.
Kínverskur lögreglumaður reynir hér
að stöðva einn flóttamannanna við sendi-
ráðið.
Flóttamenn ryðj-
ast inn í sendiráð
AP