Morgunblaðið - 16.03.2002, Blaðsíða 54

MINNINGAR
54 LAUGARDAGUR 16. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Kristján FriðrikÞórhallsson frá
Björk í Mývatnssveit
fæddist í Vogum í Mý-
vatnssveit 20. júlí
1915. Hann lést á
heimili sínu aðfara-
nótt þriðjudagsins 12.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Þórhallur Hallgríms-
son bóndi í Vogum, f.
12. maí 1879, d. 22.
des. 1941, og Þuríður
Einarsdóttir hús-
freyja, f. 25. júlí 1882,
d. 14. febr. 1966.
Systkini Kristjáns eru, í aldursröð:
Ólöf Valgerður, f. 19. júlí 1907, d.
19. júní 1925, Kristjana Friðrika, f.
8. des. 1908, d. 18. júní 1915, Hall-
dóra, f. 28. júní 1911, d. 9. mars
1978, Hallgrímur, f. 28. apríl 1914,
d. 18. sept 1982, Einar Gunnar, f. 2.
okt. 1918, Hermann, f. 15. nóv.
1922. d. 19. mars 1949, og Ólöf Ást-
hildur, f. 11. apríl 1926. Kristján
kvæntist Önnu Elinórsdóttur frá
Akureyri 20.október 1951. Þau
eiga fjögur börn: 1) Hermann, f.
31.okt. 1952. Hann býr í Mývatns-
sveit. Sonur hans og Sigríðar Sig-
urðardóttur er Sigurvin Freyr. 2)
Elín Sesselja, f. 1. nóv. 1954. Maður
hennar er Helgi Kristjánsson. Þau
búa á Húsavík. Börn þeirra eru:
Guðni Rúnar, sambýliskona hans
er Berglind Wiium
Árnadóttir, Elísabet
Anna og Kristján El-
inór. 3) Þórhallur, f.
12. nóv. 1957. Kona
hans er Þuríður
Helgadóttir. Þau búa
í Mývatnssveit. Börn
þeirra eru: Sigurlaug
Elín, Hildur Ásta,
Kristján og Helgi
Þorleifur. 4) Jóhann
Friðrik, f. 25. feb.
1965. Kona hans er
Ingunn Ásta Egils-
dóttir. Þau búa í
Reykjavík. Börn
þeirra eru: Úna, Marín og Mar-
teinn Elí.
Kristján ólst upp í Vogum og bjó
þar alla ævi, ef undan eru skilin tvö
ár, er hann starfaði í Reykjavík.
Kristján starfaði lengstum sem
vörubílstjóri ásamt því að vinna við
félagsbúið með bræðrum sínum. Í
upphafi áttunda áratugar hóf hann
störf hjá Kísiliðjunni í Mývatns-
sveit og var þar lagerstjóri í tæpa
tvo áratugi. Hann vann og við lög-
gæslu árum saman í Þingeyjar-
sýslum. Frá árinu 1960 og fram á
síðustu ár var hann fréttaritari
Morgunblaðsins og flutti reglulega
fréttir af mannlífinu í sveitinni.
Útför Kristjáns fer fram frá
Reykjahlíðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Horfinn er yfir móðuna miklu
tengdafaðir minn, Kristján Þórhalls-
son í Vogum. Fulltrúi sinnar kynslóð-
ar sem lifað hefur stærstu breyting-
arskeið heillar þjóðar. Á æviskeiði
sínu, sem spannaði nærfellt 87 ár, tók
Kristján þátt í að vinna íslensku þjóð-
ina úr heljargreipum fátæktar og ör-
birgðar til þess að verða vel bjargálna
og tæknivædda. Hann ólst upp í
torfbæ á bökkum Mývatns, gekk á
sauðskinnsskóm, naut leiðsagnar í
farskóla þeirra tíma í nokkrar vikur
einn vetur. Hann sá vélknúin farar-
tæki leysa hestinn af hólmi. Hann sá
rafmagnsljósin leysa af kerta- og
lampaljósin. Hann sá eldinn í eldavél-
inni, frá mó, taðkögglum og birki-
hríslum, víkja fyrir nýrri tækni.
Rennandi vatn, kalt og heitt í krönum
inni í húsi, baðherbergi með hrein-
lætistækjum, steinsteypt hús, vegi,
brýr, allt þetta, sem við seinni tíma
kynslóðir teljum svo sjálfsagt og
megum hvergi án vera og álítum að
alltaf hafi verið til.
Lífshlaup þessarar kynslóðar,
manna eins og Kristjáns, er einstakt í
þúsund ára sögu okkar sem þjóðar og
varla við að búast að nokkur önnur
kynslóð muni lifa jafnmiklar og hrað-
ar breytingar.
Nokkurra vikna farskóli varð að
duga Kristjáni, efni og aðstæður
leyfðu ekki meira. Þrátt fyrir það er
óhætt að segja að Kristján hafi verið
menntaður. Hann hafði vakandi auga
á öllu í umhverfi sínu, hafði afburða
gott minni til hinstu stundar, skrifaði
kjarnort mál og átti auðvelt með að
koma orðum að hugsun sinni. Hann
var fréttaritari Morgunblaðsins um
langt árabil. Vegna þessara eðlislægu
athyglisgáfna sinna, átti Kristján af-
ar auðvelt með að tileinka sér allar
nýjungar og nota þær. Hann var með
fyrstu mönnum í sveitinni til að fá sér
bíl og var atvinnubílstjóri í mörg ár.
Mín kynni af Kristjáni voru afar
góð. Þrátt fyrir að vera mikill vexti og
stórskorinn í útliti var innri maðurinn
einstaklega ljúfur og viðmótsþýður.
Aldrei man ég eftir að það hafi kast-
ast í kekki með okkur. Hann var sér-
staklega þolinmóður við barnabörnin
sín og þó oft hafi verið rík ástæða til
að kveða niður hávaða og bægsla-
gang barnaleikjanna og fá börnin til
að stilla sig, þá leit hann á slíka há-
vaðaleiki sem sjálfsagðan hlut og um-
bar slíkt líkt og hann tæki varla eftir
því.
Kristján hafði gaman af að ferðast
um landið sitt. Fórum við nokkrar
bílferðir saman bæði eftir þjóðvegi og
utan vegar. Á þeim ferðum kom í ljós
hið geysigóða minni Kristjáns. Hann
hafði flesta þessa vegi farið áður, og
rifjaði þá gjarnan upp dagsetningar
og ártöl, veðurfar og aðstæður aðrar
sem þá höfðu verið. Oft komu þá sög-
ur frá honum af atburðum frá þeim
tímum, sem snertu þann stað sem
heimsóttur var hverju sinni. Hann
var fróðleiksbrunnur.
Kristján var hófsamur og sérstak-
lega reglusamur með alla hluti. Hann
neytti aldrei tóbaks og í Björk var
áfengi aðallega notað sem meðal.
Hann starfaði sem löggæslumaður í
mörg ár með annarri vinnu.
Kristján giftist eftirlifandi konu
sinni, Önnu Elinórsdóttur, hinn 20.
október árið 1952. Kristján og Anna
byggðu sér nýtt hús, sem þau skýrðu
Björk og fluttu í það árið 1962 og var
það heimili þeirra alla tíð síðan. Eign-
uðust þau fjögur börn og 11 barna-
börn. Gullbrúðkaupsafmæli var hald-
ið á heimili þeirra hjóna í Björk
síðasta haust.
Heimili þeirra hjóna var gest-
kvæmt enda ævinlega vel tekið á móti
öllum á þeirra hlýja og góða heimili.
Síðustu æviár sín var Kristján í
Björk, heima, hættur að vinna sem
launamaður hjá öðrum. Stundaði
hann veiðar á vatninu með Einari
bróður sínum. Margan góðan munn-
bitann hef ég fengið hjá þeim bræðr-
um gegnum tíðina, enda silungurinn
veiddur og verkaður af sérstakri
natni svo úr varð taðreyktur silung-
ur, óviðjafnanlegur að bragðgæðum.
Við Kristján og bróðir hans, Einar
Gunnar, áttum margar góðar stundir
saman m.a. í gufubaðsferðum okkar.
Gufubaðið stendur í landi Voga en
þar stígur hiti upp úr sprungum víða,
en gufubaðið stendur á einni slíkri
sprungu. Stolt þeirra bræðra og
ánægja yfir gæðum eigin lands var og
er mikil. Sérstök ánægja fylgir því að
geta veitt öðrum hlutdeild í slíkum
gæðum. Fór ég ekki varhluta af því,
og naut þess vel.
Kristján barðist síðasta árið við ill-
vígan sjúkdóm. Hann lét þó aldrei
neitt fram hjá sér fara sem varðaði
sveitina og málefni liðandi stundar.
Hann hafði sínar skoðanir og var
óhræddur við að láta þær í ljósi og
var sá eiginleiki hans óskertur allt til
loka.
Kristján, hafðu þökk fyrir allar
góðar stundir.
Helgi Kristjánsson.
Kristján Þórhallsson var einn
þeirra manna, sem setti svip á um-
hverfið, mikill á velli og hress í
bragði. Hann var af þeim legg Voga-
manna, sem fylgdu Sjálfstæðis-
flokknum að málum. Það var ekki
tortryggnilaust á sínum tíma þegar
rétt þótti að ein skoðun væri á hverj-
um bæ og hverjum dal í Þingeyjar-
sýslum. En síðan hefur mikið vatn
runnið til sjávar og margar pólitískar
Miðkvíslarstíflur verið sprengdar.
Það lætur að líkum að við Kristján
kynntumst fyrst, þegar ég vann fyrir
Sjálfstæðisflokkinn í kosningunum
1963. Á þessum tíma hafa mörg hita-
mál komið upp í Mývatnssveit, en
lengst hefur staðið styrinn um Kís-
ilverksmiðjuna. Þeir Vogabræður
Hallgrímur, Kristján og Einar skildu
strax þá þýðingu, sem slíkur rekstur
hefði fyrir Mývatnssveit og mannlíf
þar, ef menn á annað borð töldu æski-
legt, að byggð þéttist og fólki fjölgaði.
Reynslan hefur líka sýnt, að kringum
verksmiðjuna og síðan Kröfluvirkjun
hefur vöxturinn verið og gert m.a.
kleift að leggja hitaveitu um byggð-
ina. Nú þegar meiri óvissa varð en áð-
ur um verksmiðjurekstur í Mývatns-
sveit hrukku margir við, af því að það
skýrðist betur fyrir þeim, hvers virði
það er fyrir lítið byggðarlag úti á
landi að hafa traust fyrirtæki að
byggja á.
Kristján var með vissum hætti
brautryðjandi í Mývatnssveit, þegar
hann festi kaup á vörubíl ungur mað-
ur og flutti fólk, varning og sauðfé
milli byggðarlaga jafnframt því sem
hann rak búskap, enda var hann
framfarasinnaður að eðli. Hann var
mikill náttúruunnandi eins og hans
fólk og kannski allir Mývetningar, af
því að þeir búa á þessum stað, þar
sem náttúran er svo heillandi og fjöl-
breytileg og þó svo viðkvæm. Þess
vegna barst talið oftar en ekki að
KRISTJÁN
ÞÓRHALLSSON
✝ Ólafía GuðlaugGuðjónsdóttir
fæddist í Stóru-Mörk
28. september 1902
og lést á Sjúkrahúsi
Suðurlands á Sel-
fossi 11. mars síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Jóhanna Kristín Ket-
ilsdóttir, f. 21.8.
1877, d. 16.9. 1961,
og Guðjón Ólafsson,
bóndi í Stóru-Mörk,
f. 10.4. 1878, d, 28.3.
1936. Hún var elst
fimm systkina, en
hin voru Sigurjón, f. 24.10. 1904, d.
10.6. 1906, Sigurbjörg, f. 24.6.
1906, Ásta Karólína, f. 13.11. 1910,
d. 23.8. 1992, og Helga Þórunn, f.
20.4. 1918. Guðlaug giftist 18.10.
1929 Brynjólfi Úlfarssyni, frá
18.5. 1963, Guðlaug, f. 30.9. 1966,
Brynjólfur Hrafn, f. 10.9. 1968, El-
ín Rósamunda, f. 12.11. 1969, Að-
alsteinn Úlfar, f. 22.11. 1972 og
Svanur Bjarki, f. 18.4. 1980. Stjúp-
sonur Úlfars er Steinarr Bjarni
Guðmundsson, f. 4.10. 1961.
Barnabörn Úlfars eru tíu. 3) Ragn-
heiður Guðný, f. 11.1. 1947, maki
Jón Þorkell Rögnvaldsson bakari,
f. 10.8. 1948, börn þeirra eru:
Rögnvaldur, f. 23.4. 1970, Brynj-
ólfur Smári, f. 9.12. 1975 og Ásta
Guðlaug, f. 28.7. 1979. Barnabörn
Ragnheiðar eru fimm.
Guðlaug og Brynjólfur hófu bú-
skap á Efri-Þverá í Fljótshlíð, en
fluttust að Stóru-Mörk tveimur ár-
um seinna og tóku við búi foreldra
hennar og bjuggu þar síðan. Guð-
laug bjó í Stóru-Mörk þar til fyrir
þremur árum, að hún fluttist á
dvalarheimili, fyrst á Kirkjuhvol á
Hvolsvelli, en skömmu seinna að
Lundi á Hellu, þar sem hún átti
heimili til æviloka.
Útför Guðlaugar fer fram frá
Stóra-Dalskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Fljótsdal í Fljótshlíð,
f. 12.2. 1895, d. 6.3.
1979. Börn þeirra eru:
1) Hanna Kristín, f.
21.6. 1929, maki Bene-
dikt Sigurbergsson
vélstjóri, f. 25.11.
1930, börn þeirra eru:
Fjóla Brynlaug, f.
21.7. 1951, Freyja
Bergþóra, f. 28.6.
1953, Guðjón Örn, f.
10.9. 1954, Elías Val-
ur, f. 10.1. 1958, d.
30.10. 1981, Birna Sig-
urbjörg, f. 8.6. 1960
og Sigurbergur Logi,
f. 24.10. 1965. Barnabörn Hönnu
eru þrettán og barnabarnabörn
sex. 2) Úlfar Gunnlaugur, bóndi í
Stóru-Mörk, f. 4.1. 1932, maki
Rósa Aðalsteinsdóttir, f. 17.2.
1941, börn þeirra eru: María, f.
Elsku mamma.
Nú ert þú farin til guðs og góðra
engla. Þessar línur eiga að færa þér
þakkir fyrir allt og allt.
Þú gafst okkur svo mikið af lífsins
visku til að takast á við lífið og alltaf
treystir þú guði þínum og kenndir
manni að treysta honum, og okkur trú
og kjark til að lifa með í blíðu og
stríðu.
Og enn verður þú verndari okkar
því allt sem þú gerðir gleymist aldrei.
Þú munt vaka yfir okkur öllum sem
þér þótti svo vænt um.
Nú er ei annað eftir
en inna þakkar mál
og hinstu kveðju kveðja
þig, kæra, hreina sál.
Þín ástar orðin góðu
og ástar verkin þín
í hlýjum hjörtum geymast,
þótt hverfi vorri sýn.
(Einar H. Kvaran.)
Far þú í friði og þökk fyrir allt og
allt.
Hanna og Benedikt.
Ég sá hana fyrst við kirkju. Hún
söng í kirkjukórnum í gömlu kirkj-
unni í Stóra-Dal. Háa, sterka sópr-
anröddin hennar fyllti þessa litlu
kirkju og ég hugsaði þá, eins og svo
oft síðar, að hún hefði átt að fá að læra
söng og verða fræg óperusöngkona.
Hún söng í þessum kór í meira en 60
ár, því hún var aðeins 12 ára þegar
hún byrjaði. Ég var nýflutt í sveitina,
en átti eftir að kynnast henni betur,
þegar við Úlfar, sonur hennar, tókum
saman. Tveimur árum eftir að ég
flutti í sveitina, flutti ég inn á heimili
hennar og Brynjólfs. Við bjuggum
svo saman í yfir 30 ár og allan þennan
tíma varð okkur aldrei sundurorða.
Skyldu margar tengdamæðgur geta
sagt það sama? Mér finnst það lýsa
henni vel, því að rifrildi, læti og hávaði
þrifust ekki í návist hennar. Hún var
friðflytjandi, eins og þeir, sem talað er
um í biblíunni: ,,Sælir eru friðflytj-
endur, því að þeir munu Guðs börn
kallaðir verða.“ Aldrei gat ég full-
þakkað henni fyrir hennar stóra þátt í
uppeldi barnanna minna sjö. Það var
ómetanlegt að eiga hana að, þegar ég
fór til vinnu, og vita að börnin voru í
bestu höndum sem hugsast gat. Hún
var sálfræðingur af Guðs náð, sér-
staklega þegar börn voru annars veg-
ar. Ég naut líka góðs af reynslu henn-
ar og góðvild og allt sem hún tók að
sér var vel gert. Ég sé hana fyrir mér
að snúast í eldhúsinu, hún var svo létt
í spori og það var eins og hún væri
aldrei að keppast við, engar óþarfa
hreyfingar, en verkunum var lokið áð-
ur en maður vissi.
En svo tekur ellin völdin og ég veit,
að hún hefði helst viljað fá að sofna út
af hér í Stóru-Mörk, þar sem hún
hafði eytt stærstum hluta ævinnar.
En örlögin ráða og þegar hún var orð-
in 96 ára gömul varð ekki lengur kom-
ist hjá því, að finna stað, þar sem hún
gæti fengið þá umönnun, sem hún
þurfti. Sá staður fannst á Dvalar-
heimilinu Lundi á Hellu, með við-
komu á Kirkjuhvoli á Hvolsvelli, þar
sem henni leið líka vel. En hún þurfti
meiri hjúkrun og hana fékk hún á
Lundi. Ekki er hægt að hugsa sér
betra og elskulegra starfsfólk en þar,
enda varð það heimili hennar í raun
og veru. Fram að síðasta degi fylgdist
hún með öllu og þekkti alla, sem komu
að heimsækja hana, þó minnið væri að
vísu farið að bila, og hún myndi ekki
alltaf hver hefði komið síðast.
Hundrað ár eru langur tími, og
hana vantaði ekki nema hálft ár upp á
þann aldur. Við gerðum oft að gamni
okkar og m.a. töluðum við stundum
um, hvernig við ætluðum að halda
upp á afmælið. Hún vildi halda harm-
onikuball og ég lofaði að fá Harmon-
ikufélagið til að spila. Hún hefði notið
þess, því tónlist, og þá ekki síst harm-
onikutónlist, var í miklum metum.
Hver veit nema við sláum upp balli á
afmælisdaginn og hún fylgist með úr
fjarska. Á skilnaðarstund er hugurinn
fullur af þakklæti fyrir að hafa þekkt
hana, og söknuði, því hún skilur eftir
sig stórt skarð í lífi okkar.
Rósa Aðalsteinsdóttir,
Stóru-Mörk.
Ó, hve ljúft er að minnast
elskuleg amma mín.
Efst í huga þar finnast
elskuleg orðin þín.
Ó, hve ljúft er að minnast
ástkæra amma mín.
Efst í huga mér hljómar
hljómfagra söngröddin þín.
Ó, hve ljúft er að minnast
elskuleg amma mín.
Efst í huga mér birtist
brosmilda ásjón þín. (Höf. ók.)
Við þökkum þér fyrir allt og allt.
Farðu í friði og guð veri með þér.
Fjóla og Ingvar.
Elsku Lauga amma. Nú hefur þú
hvatt þennan heim á hundraðasta ald-
ursári. Ég á svo margar góðar minn-
ingar um þig.
Þegar ég kom til þín síðast varst þú
að rifja upp þegar ég kom fyrsta sum-
arið til þín í sveitina frá Vestmanna-
eyjum, þá hélt ég á tösku með dúkk-
unni minni í, og þú spurðir afhverju
hausinn á dúkkunni stæði uppúr tösk-
unni, þá svaraði ég að það væri til að
dúkkan gæti andað. Þetta atvik rifj-
aðir þú oft upp í gegnum tíðina. Elsku
amma ég var nokkur sumur hjá þér í
sveit. Þú varst mér ákaflega góð en í
senn ákveðin og vildir hafa reglu á
hlutunum. Ég lærði að vinna hjá þér.
Þú varst ákaflega gestrisin og fé-
lagslynd og lyftist öll upp þegar gesti
bar að garði. Ég minnist stundanna í
eldhúsinu hjá þér þegar við tókum
lagið saman og stundum dansspor,
það var oft glatt á hjalla. Elsku amma,
þú munt alltaf eiga stað í hjarta mínu.
Guð geymi þig.
Freyja Benediktsdóttir.
Elsku amma. Við systkinin ætlum
með þessum fáu orðum að þakka þér
allar þær ánægjustundir sem við átt-
um hjá þér. Sérstaklega sveitadvölina
á sumrin, hún var hreint ævintýri út
af fyrir sig og tilhlökkunin alltaf jafn
mikil á vorin að fara til þín og afa. Við
sex systkinin eigum hvert fyrir sig
góðar minningar frá þessum árum og
þau kenndu okkur margt sem fylgir
okkur alla tíð. Þegar við vorum að
rifja upp gamla daga komu stundirn-
ar í eldhúsinu hjá þér fyrst í hugann;
þar var oft glatt á hjalla, mikið gant-
ast, þú svo hláturmild og hreifst alla
með þér. Svo má ekki sleppa söngn-
um þínum sem heyrðist alltaf frá eld-
húsinu. Þessar minningar ásamt
óteljandi öðrum viljum við þakka þér
fyrir og geymum þær í hjarta okkar.
Án kærleiks sjálf er sólin köld
og sérhver blómgrund föl,
og himinn líkt og líkhúss tjöld,
og lífið eintóm kvöl.
Eitt kærleiksorð, það sólbros sætt
um svartan skýjadag,
ó, hvað það getur blíðkað, bætt
og betrað andans hag.
(Steingr. Thorsteinsson.)
Guð blessi þig.
Birna og Logi.
Þær sorgarfregnir bárust mér
morguninn 11. mars sl. að hjartkær
frænka mín, Guðlaug Guðjónsdóttir,
væri dáin.
ÓLAFÍA GUÐLAUG
GUÐJÓNSDÓTTIR