Morgunblaðið - 16.04.2002, Blaðsíða 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. APRÍL 2002 39
FORSENDA ný-
myndunar og vaxtar ís-
lensks hagkerfis felst
ekki síst í því að eining-
ar þess (fólk, fyrirtæki
og stofnanir) geti sam-
ið sín á milli um lang-
tímaskuldbindingar
þannig að hver afborg-
un sé þekkt fyrirfram
upp á krónu, en ekki
komi í bakið vísitöluá-
lag mismikið eftir skapi
og duttlungum ráða-
manna á liðnu upp-
gjörstímabili. Jarðveg-
ur fyrir slíkt umhverfi
er stöðugt verðlag. Hér
er fullyrt að fyrir þjóðarbúið í heild
sé þessi jarðvegur mikilvægari en ál-
ver á Reyðarfirði eða afkoma nokk-
urra stórra útgerðarfyrirtækja.
„Yfirgripsmikið þekkingarleysi að
segja evruna endurspegla íslenskt
hagkerfi,“ sagði forsætisráðherra á
aðalfundi Seðlabankans og taldi evr-
una þar með ónothæfa á Íslandi.
Þessi ummmæli eru höfð eftir
Fréttablaðinu og lýsa í hnotskurn
gamla íslenska hagstjórnarskólan-
um.
Krafa fólks í nútímanum er að
gjaldmiðillinn sé mælieining sem
hægt sé að treysta, að hægt sé að
nota hana í langtímasamningum.
Það er algerlega úrelt hagstjórn að
fikta í verðgildi gjaldmiðilsins til að
rétta af kúrsinn. Slíkt fikt getur ef-
laust hjálpað ákveðnum þrýstihópi
tímabundið eins og dæmin sanna, en
það bitnar á litlu einingunum í hag-
kerfinu sem bera uppi hita og þunga
þess.
Undirritaður tók eftir því á haust-
dögum að forsætisráðherra skil-
greindi Ísland sem innflutningsland.
Þetta er laukrétt, flestar neysluvör-
ur Íslendinga eru innfluttar og
meirihluti þessa innflutnings kemur
frá Evrópu. Þetta er sérstaða Ís-
lands ef Ísland er borið saman við
mörg önnur hagkerfi sem ekki hafa
fastgengisstefnu heldur verðbólgu-
markmið. Hagkerfi sem eru að miklu
leyti sjálfum sér nóg um neysluvörur
geta með góðum árangri haldið verð-
lagi stöðugu þótt gjaldmiðill þeirra
rokki talsvert á geng-
ismörkuðum. Þetta á
vel við um Bandaríkin,
Bretland og Evrópu-
sambandið. Á Íslandi
gilda á hinn bóginn allt
önnur lögmál; lítils-
háttar breyting, við
skulum segja lækkun, á
verðgildi krónunnar
leiðir fljótt til verð-
hækkana innanlands
vegna þess að Ísland er
„innflutningsland“.
Seðlabankinn í sam-
ráði við stjórnvöld lagði
niður fastgengisstefnu
og tók upp verðbólgu-
markmið á síðasta ári. Þessi stefnu-
breyting var þvinguð þar sem stjórn-
völd og bankinn voru komin í þrot,
voru einfaldlega hætt að geta varið
krónuna vegna hagstjórnar undan-
farinna missera. Til að lágmarka fall
krónunnar beittu stjórnvöld gríðar-
legum vöxtum. Jafnvægi við þessar
aðstæður hefur þegar kostað fólk og
lítil fyrirtæki miklar fórnir. Útlit er
fyrir að jafnvægi á peningamörkuð-
um náist einfaldlega ekki til lang-
frama nema með verulegum vaxta-
mun milli Íslands og hagkerfanna í
kringum okkur.
Hagkerfin í kringum okkur hafa
sett fram lík markmið um verðbólgu
og Seðlabanki Íslands eða 1-2%. Til
að Íslendingar nái sínum markmið-
um um 1-2% verðbólgu á ári þarf
gengi krónunnar að fylgja gengi
gjaldmiðla þeirra hagkerfa sem við
kaupum innflutningsvörur okkar frá.
Í raun er verðbólgumarkmið fyrir ís-
lenska hagkerfið nánast sama stefna
og fastgengisstefna af því að Ísland
er „innflutningsland“. Þessi stað-
reynd er lóð á vogarskál röksemda
fyrir aðildarumsókn að Evrópusam-
bandinu og upptöku evrunnar í ís-
lensku hagkerfi.
Það er mikið atriði í góðri hag-
stjórn að gjaldmiðillinn endurspegli
ekki hagkerfið. Aðgerðir stjórnvalda
eiga að endurspegla hagkerfið með
það að markmiði m.a. að hagvöxtur
sé stöðugur og að gjaldmiðillinn sé
stöðugur og óháður sveiflum hag-
kerfisins. Skattar, samneysla, sam-
eiginlegar langtímafjárfestingar og
stýrivextir eru þættir sem stjórnvöld
geta haft áhrif á til að ná þessum
markmiðum. Gjaldmiðillinn þarf að
haldast stöðugur innan settra vik-
marka – alltaf.
Forsætisráðherra þarf að skýra
þann tvískinnung sem birtist í um-
mælum hans á liðnum mánuðum.
Hvort ætla stjórnvöld sér að ná 1-2%
verðbólgumarkmiði eða hafa svig-
rúm til að láta gjaldmiðilinn endur-
spegla hagkerfið því hvorutveggja
næst ekki. Yfirlýsing forsætisráð-
herra um að gjaldmiðillinn þurfi að
endurspegla hagkerfið er hættuleg
stöðugleika og hagvexti á Íslandi og
er yfirlýsing um áframhaldandi
óvissu um verðgildi krónunnar og
áframhaldandi vísitölubakreikninga
á fólk og fyrirtæki.
Á meðan gamli skólinn ríkir er
frelsi einstaklinga til athafna skert.
Verðbólgumarkmið,
fastgengi eða evran
Örn Karlsson
Markmið
Hvort ætla stjórnvöld
sér að ná 1–2% verð-
bólgumarkmiði, spyr
Örn Karlsson, eða hafa
svigrúm til að láta gjald-
miðilinn endurspegla
hagkerfið?
Höfundur er verkfræðingur.
HINN 9. apríl sl.
var haldinn kynning-
arfundur í Rimaskóla,
vegna fyrirhugaðrar
íbúðarbyggingar á
reit, sem kenndur hef-
ur verið við Lands-
símann í Gufunesi
(Gufunesradíó). Í
skemmstu máli sagt,
var andstaðan algjör
við skipulag það sem
kynnt var; 3 turnar
11, 9 og 7 hæða +
tvær óvenjustórar 4
hæða blokkir, síðan
raðhúsalengjur, 8 hús
í lengju og fjöldi ein-
býlishúsa, tveggja hæða eða einn-
ar og hálfrar hæðar.
Formaður skipulagsnefndar,
Árni Þór Sigurðsson frá R-listan-
um, kynnti þessar
hugmyndir að þétt-
ingu byggðar. Við
sem búum á þessu
svæði töldum að aldr-
ei yrði komið svo
svakalega í bakið á
okkur, sem raun ber
vitni. Íbúar svæðisins
eru ekki að mótmæla
því að þarna verði
byggt, heldur vilja
þeir að sú fram-
kvæmd verði í sam-
ræmi við þá byggð
sem fyrir er. Fulltrúi
frá gatnamálastjóra
kynnti umferðarmálin
og fór létt með. Umferð fer úr
1.000 bílum á sólarhring, sem hún
er nú, í 5.000 bíla á sólarhring, að
minnsta kosti. Nú spyr maður, eru
þetta skilaboð sem fulltrúar borg-
arstjórans eiga að senda okkur?
Að álit okkar, hins almenna borg-
ara, komi yfirvöldum ekkert við?
Skorað er á borgarstjórann að
kaupa þetta land (eða reit) og
skipuleggja það eins og byggðin er
fyrir. Það skapar velsæld og vellíð-
an til handa fólkinu sem þarna
býr.
Íbúalýðræði
R-listans!
Skúli Sigurðsson
Reykjavík
Við sem búum á þessu
svæði, segir Skúli Sig-
urðsson, töldum að aldr-
ei yrði komið svo svaka-
lega í bakið á okkur. Höfundur er vélafræðingur.
ÞAÐ á ekki af þeim
að ganga Samfylking-
arfóstbræðrunum í
Hafnarfirði, Tryggva
Harðarsyni og Lúðvík
Geirssyni. Staðhæf-
ingar þeirra í grein-
um í Morgunblaðinu
12. apríl sl. falla allar
um sjálfar sig m.a. í
ljósi atburða fyrr í
vikunni. Vert er í því
sambandi að vekja at-
hygli á nokkrum stað-
reyndum sem munu
verða leiðarljós næstu
ára:
 Það eru vísvit-
andi blekkingar þeirra fóstbræðra
að ætla að telja Hafnfirðingum trú
um að eignaaukning skipti engu
máli. Samkvæmt ársreikningi bæj-
arsjóðs Hafnarfjarðar 2001 jukust
peningalegar eignir bæjarsjóð 665
m.kr. umfram peningalegar skuld-
ir og fjárhagsstaða bæjarsjóð
batnaði sem því nemur. Allar áætl-
anir benda til þess að sá bati muni
halda áfram á næstu árum þannig
að skuldir bæjarsjóðs á hvern íbúa
muni lækka um 31% fram til árs-
ins 2005 þegar þær verða 298
þús.kr. á hvern íbúa.
 Ársreikningar bæjarsjóðs, eru
endurskoðaðir af Deloitte &
Touche hf., virtu endurskoðunar-
fyrirtæki. Fyrirtækið hefur einnig
farið yfir fjárhagsáætlun og
rammaáætlanir bæjarsjóðs til
lengri tíma og hefur staðfest að
þær gefi raunsæja mynd af fram-
tíðarþróun rekstrar og efnahags-
bæjarsjóðs.
 Hinn 11. apríl var lagt fram í
bæjarráði Hafnarfjarðar bréf eft-
irlitsnefndar með fjármálum sveit-
arfélaga þar sem segir m.a.: „Mið-
að við fyrirliggjandi áform og
áætlanir sveitarstjórnar telur
nefndin ekki ástæðu til að hafa
fjármál sveitarfélagsins lengur til
sérstakrar skoðunar.“ Þessi nið-
urstaða nefndarinnar er skýr við-
urkenning á þeim árangri sem
náðst hefur í fjármálum og fjár-
málastjórn Hafnarfjarðar á síðustu
árum.
 Einkunnargjöf eftirlitsnefnd-
ar fyrir fjármálastjórn Hafnar-
fjarðarbæjar hækkar úr 6,0 fyrir
árið 2002 upp í 8,9 fyrir árið 2005.
Einkunnin (0,8) sem Samfylking-
armenn hafa í hávegum er tveggja
ára gömul og er þessi þróun enn
ein staðfesting á þeim framförum
sem átt hafa sér stað í fjármála-
stjórn bæjarins.
 Sífellt fleiri gera sér grein
fyrir kostum einkaframkvæmdar
fyrir opinbera aðila. Hinn 11. apríl
undirritaði Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir borgarstjóri stærsta einka-
framkvæmdasamning til þessa um
nýtt tónlistarhús.
 Lúðvík Geirsson talar um
óstjórn í almennri stjórnsýslu hjá
Hafnarfjarðarbæ. Stjórnsýsla bæj-
arins er að mínu mati í afar góðu
horfi enda skipuð sér-
lega hæfu starfsfólki
sem vinnur verk sín af
fagmennsku, alúð og
kostgæfni.
Vilji menn líkt og
þeir fóstbræður
Tryggvi og Lúðvík
halda sig við fortíðina
má minna á eftirfar-
andi atriði úr afreka-
skrá þeirra:
 Stærstur hluti
skulda bæjarsjóðs
safnaðist upp á valda-
tíma forvera Samfylk-
ingar árin 1986–1998.
Í upphafi tímabilsins
voru þær sem næst engar en í árs-
lok 1998 námu þær 6,6 milljörðum
króna á árslokaverðlagi 2001. Frá
þeim tíma hafa skuldirnar aukist
um 2,1 milljarð króna, einkum
vegna framkvæmda til að bæta
þjónustu við bæjarbúa.
 Á núverandi kjörtímabili hafa
þrír nýir leikskólar verið teknir í
notkun og sá fjóðri stækkaður um
helming. Á kjörtímabilinu þar á
undan var einn skóli tekinn í notk-
un.
 Á núverandi kjörtímabili hafa
þrír grunnskóla verið stækkaðir,
samtals um 6.600 fm, nýr 6.100 fm
skóli byggður í Áslandi og nýr
6.300 fm. Lækjarskóli er nú í
byggingu. Á kjörtímabilinu þar á
undan voru tveir skólar stækkaðir,
samtals um 3.800 fm og hönnuð
viðbygging þess þriðja.
Það sem skiptir Hafnfirðinga
máli er atorka bæjaryfirvalda til
að vinna úr þeim miklu möguleik-
um sem framtíð Hafnarfjarðar býr
yfir. Skrif þeirra fóstbræðra
Tryggva og Lúðvíks dæma sig
sjálf og afhjúpa vanþekkingu
þeirra á alkunnum staðreyndum
hagfræði og fjármála.
Seinheppnir
fóstbræður í
Hafnarfirði
Magnús Gunnarsson
Höfundur er bæjarstjóri í
Hafnarfirði.
Hafnarfjörður
Það sem skiptir
Hafnfirðinga máli,
segir Magnús
Gunnarsson, er
atorka bæjaryfirvalda
til að vinna úr
þeim miklu möguleikum
sem framtíð
Hafnarfjarðar
býr yfir.
Skógarhlíð 18, sími 595 1000. www.heimsferdir.is
Mið-Evrópu-
ævintýri
Heimsferða
12.-21. maí
kr. 83.250
Heimsferðir kynna nú glæsilega ferð um hjarta Evrópu, þar sem þú
ferðast frá Budapest niður til Ítalíu um einhver fegurstu svæði
þessa heimshluta. Budapest – Szentendre – Vínarborg – Kitzbuhel
– Arnarhreiðrið í Berchtesgaden – Brennerskarð – Gardavatn –
Verona. Beint flug frá Verona til
Íslands þann 21. maí.
Síðustu 11 sætin í aukaferðina
Beint flug til
Budapest
Verð kr. 83.250
Verð á mann í tvíbýli með sköttum.
Innifalið í verði: Flug, gisting,
morgunverður, kvöldverður í Kitzbuhel
(2) og San Zeno (3). Akstur á milli
dvalarstaða. Ferðir til og frá flugvelli
erlendis og íslensk fararstjórn.
Almennt verð kr. 87.420.