Morgunblaðið - 16.04.2002, Síða 57

BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. APRÍL 2002 57
Rýmingarsala á ANTIK
Laugavegi 101, s mi 552 8222.
Opið mánudag-laugardags frá kl. 11-18
Verslunin flytur
Allt að 50% afsláttur
Símar: 515 1735 og 515 1731
Bréfasími: 515 1739
Farsími: 898 1720
Netfang: oskar@xd.is
Utankjörfundaratkvæ›agrei›sla vegna
sveitarstjórnarkosninganna 25. maí nk. er hafin.
Kosi› er hjá s‡slumönnum og hreppstjórum um land allt.
Í Reykjavík er kosi› í Skógarhlí› 6 virka daga kl. 9.00 – 15.30.
Utankjörsta›askrifstofan veitir allar uppl‡singar
og a›sto› vi› kosningu utan kjörfundar.
Utankjörsta›askrifstofa
Sjálfstæ›isflokksins
Sjálfstæ›isfólk!
Láti› okkur vita um stu›ningsmenn
sem ekki ver›a heima á kjördag,
t.d. námsfólk erlendis.
Valhöll, Háaleitisbraut 1, 3. hæ›, 105 Reykjavík
HÖFUÐVANDAMÁLI mannlegr-
ar tilvistar lýsir Páll postuli með
svofelldum orðum: „Hið góða, sem
ég vil, gjöri ég ekki, en hið vonda,
sem ég vil ekki, það gjöri ég“
(Róm. 7, 19). Með öðrum orðum:
vandinn felst í misræminu milli
hinnar betri vitundar vorrar ann-
ars vegar og breytni og hugsunum
daglegs lífs vors hins vegar.
Rót vandans er meðvitundarleysi
í daglegu lífi. Í rás hversdagsins
erum við flest ekkert annað en
knippi af vélrænum, áunnum skil-
yrðingum og því verður breytnin
sífellt hjakk í hjólförum gömlu eðl-
isgallanna, í stað þess að vera slétt-
ur og beinn vegur fyrir það sem
vitum æðst og fegurst á okkar
bestu stundum.
Lausn vandans er fullkomin
meðvitund í daglegu lífi. Við öll
skilyrði ætti að:
1. Stoppa sig af áður en brugðist
er við aðstæðunum og beina
athyglinni að sjálfum sér eða
sjálfri.
2. Finna ró í tilfinningum.
3. Finna ró í huga.
4. Láta huga, tilfinningar og
breytni endurspegla það sem
vitundin veit sannast og best.
Athugasemdir:
– Skrefin verða að vera í ofan-
greindri röð. Ekki er til neins
að fást við hugann ef tilfinning-
arnar eru á þeytingi og með
öllu er vonlaust að láta ókyrran
huga og órólegar tilfinningar
spegla hið æðsta í vitundinni.
Muna: fyrst finna ró í tilfinn-
ingum – síðan finna kyrrð í
huga – loks spegla hið æðsta.
– Ekki sóa tíma þínum í að
kryfja tilfinningarnar og hugs-
anirnar eða reyna að beisla
þær. Farðu í gegnum þær og
beint í þögnina sem undir býr.
Ekki kyrra – finndu kyrrðina.
– Ofangreindar ráðleggingar
verður að iðka hverja einustu
sekúndu hvers einasta dags!
Vandinn er ekki sá að skilja
þessar hugmyndir (hvaða barn sem
er væri fært um það) – vandinn er
að fylgja þeim eftir allar stundir og
gleyma því aldrei.
– Ágætt er að teikna eitthvert
tákn á áberandi stað á hendinni
til að minna sig á skrefin, ef
maður skyldi hafa gleymt þeim.
Að lokum fylgja nokkur heilræði
sem gott er að hafa í huga eftir að
búið er að kyrra tilfinningar og
huga:
– Eftirsjá, áhyggjur, óþolinmæði
og aðrar kenndir í þá veru eru
ekki til neins, eins og allir geta
gengið úr skugga um með ofur-
lítilli umhugsun. Haltu ætíð
þínu striki eðlilega og
áreynslulaust. Lærðu af mis-
tökum þínum og skipulegðu
framtíð þína rétt eins og um
reiknidæmi í skóla væri að
ræða.
–Minnimáttarkennd og yfirlæti
eru heimskulegustu kenndir
sem hægt er að ala með sér.
Minnkar þú þótt aðrir stækki?
Stækkar þú þótt aðrir smækki?
Að sjálfsögðu ekki – þú ert
ennþá nákvæmlega sama mann-
eskjan! Eina leiðin til að vaxa
er að vaxa.
– Hvernig skal vaxa? Gefðu
gaum að rósinni. Ekki sækist
hún eftir vexti en hún vex nú
samt. Ekki þýðir að toga hana
upp en ef hún er látin í friði og
rætur hennar vökvaðar vex
hún sjálf. Farðu eins að og rós-
in: vökvaðu rætur þínar með
því að fylgja ætíð þinni bestu
vitund og láttu vöxtinn sjá um
sig sjálfan.
– Hugsaðu ekki um hvað atburð-
irnir merkja í sjálfum sér –
þeir merkja ekkert annað en
það sem þér tekst að lesa út úr
þeim. Hugmyndaflug þitt,
innsæi og útsjónarsemi eru
einu takmarkanirnar.
– Hollast er að líta svo á að erf-
iðleikar mæti þér eingöngu til
að láta reyna á dyggðir þínar.
Þegar bylurinn öskrar sem
hæst ættu sálarvötnin að vera
sem kyrrust.
– Hvað stoða væntingar og fyr-
irætlanir annarra fyrir þína
hönd? Bílnum verður ekki stýrt
utanfrá, hversu vel sem áhorf-
endurnir vilja.
– Hvað stoðar þráin? Músin
verður ekki fíll þótt hún þrái
það til eilífðarnóns. En með því
að vaxa í samræmi við sín eigin
eðlislögmál getur hún orðið
nokkuð góð mús.
–Þráðu ekkert. Njóttu alls.
Veldu það sem þín besta vitund
nýtur mest.
Kærar þakkir fyrir tíma þinn,
lesandi góður, og megir þú alltaf
gera hið góða sem þú vilt.
KÁRI AUÐAR SVANSSON
fulltrúi,
Leirubakka 24, Reykjavík.
Breyskleikavarnir
Frá Kára Auðar Svanssyni:
HINN 14. mars skrifar Helgi Sæ-
mundur Helgason heimspekingur
ágæta svargrein við skrifum mín-
um um hvort kirkjan boði hind-
urvitni. Þar reynir hann að verja
þjóðkirkjuna gagnrýni minni án
þess þó að sýna á nokkurn hátt
fram á að ég hafi rangt fyrir mér.
Mig langar í því sambandi að
benda á fáein atriði:
Helgi reynir að ógilda þá full-
yrðingu mína, að það sem trúmenn
kalli „sköpunarverk“ hafi að
stærstu leyti verið skýrt mekan-
ískum skýringum, með þeirri stað-
hæfingu að þeir hinir sömu leggi
aðra merkingu í orðið „sköpunar-
verk“ en ég. Mér sýnist hér vera
um „átyllurökvillu“ (straw-man) að
ræða, því ekki er ráðist á málflutn-
ing minn heldur einhverja sér-
smíðaða útgáfu af honum. Það
mátti þó ljóst vera við hvað ég átti.
En gott og vel, ég skal umorða
fullyrðinguna: Vísindunum hefur í
megindráttum tekist að skýra
heiminn mekanískum skýringum.
Allar fullyrðingar um tilhlutan yf-
irnáttúrlegra afla við gerð og
stjórnun hans eru óþarfar, mek-
anískar skýringar nægja. Allt slíkt
tal verður því að telja getgátur og
sé slíkt boðað sem sannleikur má
flokka það undir hindurvitni.
Helgi segir: „Náttúruvísindin
kenna okkur að Guð skapaði ekki
heiminn eins og trésmiður smíðar
stól. En þar með er ekki sjálfgefið
að heimurinn sé ekki sköpunar-
verk Guðs.“
Þetta er hárrétt hjá Helga, en
hann verður þó að muna að um
leið er ekki heldur sjálfgefið að
heimurinn sé skapaður. Slíkar
órökstuddar tilgátur er því ekki
hægt að bera á borð sem einhvern
sannleik, þær byggja á fáfræðinni
einni saman.
Og hér duga engin „hjartans
rök“. Þó slík innri sannfæring geti
gagnast hverjum og einum við
ákvarðanatöku í daglegu lífi er
ekki hægt að tefla henni fram í
rökræðum. Ég skil ekki af hverju
heimspekingurinn er að kynna
slíkt hugtak til sögunnar, svo loft-
kennt sem það er og illa til þess
fallið að nota í samræðu sem þess-
ari.
Vísindin boða ekki að útilokað sé
að til séu yfirnáttúrleg öfl, en nið-
urstöður þeirra hingað til hafa
gert þær fullyrðingar trúarbragð-
anna ósannfærandi. Og Helgi get-
ur ekki snúið bakinu við því að
kirkjan boðar yfirnáttúrlegan
skapara, yfirnáttúrlegt eilíft líf eft-
ir dauðann og dóm yfir yfirnátt-
úrlegum sálum manna. Þessi boð-
skapur er arfleið gamallar
rakalausrar heimsmyndar og úr
öllum takti við þá vitneskju sem
við búum yfir í dag.
Helgi spyr: „Hvernig getur [trú-
maðurinn] t.d. rökstutt það vís-
indalega að Guð hafi skapað heim-
inn? Á móti kann trúmaðurinn að
spyrja hvort kristin trú snúist yf-
irhöfuð um það að rökstyðja þetta
vísindalega.“
Ég svara: Nei, það er ekki hlut-
verk hennar. Og það er einmitt
þetta atriði sem gerir hana að boð-
bera hindurvitna, því engin við-
urkennd sannindi eða rökstuðning-
ur liggur henni til grundvallar.
Hún byggir á fávisku en er samt
sem áður boðuð sem sannleikur.
Auk þess er það rangt hjá Helga
að ég hafi krafist þess að trúmenn
rökstyðji trú sína vísindalegum
rökum. Ég var ekki að því heldur
benti ég einungis á að séu engin
rök tiltæk verði boðskapurinn að
skoðast sem bábiljur. Þetta gildir
ekki bara um kristindóminn heldur
öll þau tilvik þar sem yfirnátt-
úruskýringar eru boðaðar sem
sannleikur án þess að vera und-
irbyggðar rökum.
Grein sína endar Helgi á að
hugga presta þjóðkirkjunnar með
því að röksemdum mínum sé í
raun ekki beint gegn þeim. Þetta
er auðvitað rangfærsla, röksemdir
mínar beinast gegn hverjum þeim
sem skýrir heiminn yfirnáttúru-
skýringum. Og það þarf ekki ann-
að en fara með trúarjátninguna til
að sjá að einmitt þetta gerir ís-
lenska þjóðkirkjan.
En ef til vill leggja Helgi og trú-
mennirnir aðra merkingu í orðið
hindurvitni en ég. Merriam-Webs-
ter orðabókin skýrir hugtakið su-
perstition svo: Trúarkenning sem
sprettur af fáfræði, ótta við hið
ókunna ellegar tiltrú á töfra (be-
liefs based on ignorance, fear of
the unknown, or trust in magic).
Sé kristindómurinn skoðaður sést
ljóslega að hann fellur undir allt
þetta. Helsta röksemd mín fyrir
því að kirkjan boði hindurvitni
liggur klárlega í skilgreiningunni:
Trúarkenning sem sprettur af fá-
fræði.
BIRGIR BALDURSSON,
Hverfisgötu 84, Reykjavík.
Já, kirkjan boðar bábiljur
Frá Birgi Baldurssyni:
Í LESENDABRÉFI í mars birtist
grein eftir Þorstein Pétursson kenn-
ara, þar sem hann rekur sérkenni-
lega málþróun í notkun fleirtölu-
orða.
Í útvarpsþætti nokkru áður
heyrði ég samtal manna og þá kom
Árni Matthíasson óvart inn á þessa
málþróun með eftirfarandi hætti og
sennilega orðrétt eftir honum haft
þar sem hann talaði um: „… tvöldun
á traffikkum á tíu mánaða fresti …“
Þá fannst mér að framhaldið gæti
verið: „Þetta er eftir atvikum orða-
leppur mesti.“
Vinsamlegast haldið vörð um mál-
notkun okkar og vinnið gegn mis-
notkun um leið og eðlileg þróun fær
að dafna.
HJÖRTUR ÞÓRARINSSON,
Selfossi.
Tvöldun á
traffikkum
Frá Hirti Þórarinssyni:
FASTEIGNIR mbl.is