Morgunblaðið - 28.05.2002, Blaðsíða 34

UMRÆÐAN
34 ÞRIÐJUDAGUR 28. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Þ
að er enn bjart þegar
ég hrekk upp. Eða
farið að birta aftur.
Fannst í draumnum
sem ég væri um borð
í bát sem siglir inn sundin blá,
ljóshærð kona stendur sigri hrós-
andi í stafni, rauðklæddar flug-
freyjur syngja sigursöngva á er-
lendu tungumáli á þilfarinu; ég
skil ekki orð. Sé mann á rauðum
búningi sem situr við tölvuborð
uppi á hamrinum, einn síns liðs,
og rek síðan augun í stóran
mann á bláum fötum sem leiðir
lítinn mann í grænu dressi neðst
í voginum, um leið og við hverf-
um inn í Geldinganesið, grjót-
námsmegin. Það er hljóðbært
þarna inni. Fótboltasöngvar óma;
hlýtur að vera
leikur í Mos-
fellsbænum.
Sé ekki betur
en blár maður
og annar
grænn norðan
úr landi sitji á skrafi. Heyrist
Oddur kalla á þá; reiður.
Þá fer að líða að lokum þessar
útsendingar, segir þreytulegur
þulur. Ég hlýt að hafa sofnað
góða stund. Hver skyldu úrslitin
hafa orðið? Man síðast eftir mér
er Lettland hafði naumt forskot
á Frakkland. Dreymdi svo að
Zidane tognaði í læri þegar hann
söng viðlagið í síðasta skipti.
Þetta var æsispennandi, því
getur enginn neitað.
Örfá lokaorð frá hverju og
einu, herrar mínir og frú. Frá
vinstri til hægri, segir sá þreytu-
legi.
Bergur, gjörðu svo vel.
„Ég vil byrja á því að þakka
þeim fjölmörgu sem unnu að
framboði okkar með einum eða
öðrum hætti.
Við höfðum ekki mikinn tíma
og litla peninga, auglýstum lítið
sem ekkert og var yfirleitt mein-
aður aðgangur að fjölmiðlum, en
strax eftir að við ákváðum að
bjóða fram fundum við fyrir
miklum stuðningi hvarvetna.
Og þó svo útkoman væri ekki
fyllilega í samræmi við vænt-
ingar okkar get ég engan veginn
fallist á það, sem hér var sagt, að
kjósendur hafi hafnað okkur. Ég
neita að játa mig sigraðan. Á því
leikur nefnilega enginn vafi að
við erum hinir raunverulegu sig-
urvegarar þessara kosninga.
Það sem mestu máli skiptir er
að baráttumál okkar, sem lítinn
hljómgrunn höfðu fengið þar til
við kynntum okkar stefnuskrá,
rötuðu meira og minna inn í
kosningaloforð hinna framboð-
anna og það er vitaskuld fyrir
mestu að málefnin komist á dag-
skrá.“
Þá ert það þú, Emilio.
„Ég vil byrja á því að þakka
þeim fjölmörgu sem unnu að
framboði okkar með einum eða
öðrum hætti.
Við höfðum ekki mikinn tíma
og litla peninga, auglýstum lítið
sem ekkert og var yfirleitt mein-
aður aðgangur að fjölmiðlum, en
strax eftir að við ákváðum að
bjóða fram fundum við fyrir
miklum stuðningi hvarvetna.
Og þó svo útkoman væri ekki
fyllilega í samræmi við vænt-
ingar okkar get ég engan veginn
fallist á það, sem hér var sagt, að
kjósendur hafi hafnað okkur. Ég
neita að játa mig sigraðan. Á því
leikur nefnilega enginn vafi að
við erum hinir raunverulegu sig-
urvegarar þessara kosninga.
Það sem mestu máli skiptir er
að baráttumál okkar, sem lítinn
hljómgrunn höfðu fengið þar til
við kynntum okkar stefnuskrá,
rötuðu meira og minna inn í
kosningaloforð hinna framboð-
anna og það er vitaskuld fyrir
mestu að málefnin komist á dag-
skrá, ekki hver vinnur að þeim.
Við erum jú öll að berjast af hug-
sjón fyrir bættu samfélagi.“
Þú ert næst María, gjössovel:
„Ég vil byrja á því að þakka
þeim fjölmörgu sem unnu að
framboði okkar með einum eða
öðrum hætti.
Við höfðum ekki mikinn tíma
og litla peninga, auglýstum lítið
sem ekkert og var yfirleitt mein-
aður aðgangur að fjölmiðlum, en
strax eftir að við ákváðum að
bjóða fram fundum við fyrir
miklum stuðningi hvarvetna.
Og þó svo útkoman væri ekki
fyllilega í samræmi við vænt-
ingar okkar get ég engan veginn
fallist á það, sem hér var sagt, að
kjósendur hafi hafnað okkur. Ég
neita að játa mig sigraða. Á því
leikur nefnilega enginn vafi að
við erum hinir raunverulegu sig-
urvegarar þessara kosninga.
Það sem mestu máli skiptir er
að baráttumál okkar, sem lítinn
hljómgrunn höfðu fengið þar til
við kynntum okkar stefnuskrá,
rötuðu meira og minna inn í
kosningaloforð hinna framboð-
anna og það er vitaskuld fyrir
mestu að málefnin komist á dag-
skrá.“
Og þú átt lokaorðin, Samúel:
„Ég vil byrja á því að þakka
þeim fjölmörgu sem unnu að
framboði okkar með einum eða
öðrum hætti.
Við höfðum ekki mikinn tíma
og litla peninga, auglýstum lítið
sem ekkert og var yfirleitt mein-
aður aðgangur að fjölmiðlum, en
strax eftir að við ákváðum að
bjóða fram fundum við fyrir
miklum stuðningi hvarvetna.
Og þó svo útkoman væri ekki
fyllilega í samræmi við vænt-
ingar okkar get ég engan vegin
fallist á það, sem hér var sagt, að
kjósendur hafi hafnað okkur. Ég
neita að játa mig sigraðan. Á því
leikur nefnilega enginn vafi að
við erum hinir raunverulegu sig-
urvegarar þessara kosninga.
Það sem mestu máli skiptir er
að baráttumál okkar, sem lítinn
hljómgrunn höfðu fengið þar til
við kynntum okkar stefnuskrá,
rötuðu meira og minna inn í
kosningaloforð hinna framboð-
anna og það er vitaskuld fyrir
mestu að málefnin komist á dag-
skrá.“
Ég hlýt að hafa dottað aftur.
Eða er mig ekki annars að
dreyma? Hví þessi höfuðverkur?
Heyri svo í sjálfum mér eins og í
fjarska: „Nei, kona góð. Ég neita
því að hafa sofnað. Og þessar
tómu flöskur eru ekki eftir mig.
Ég neita þeim áróðri. En ég
neita því ekki að ég er að íhuga
framboð í næstu kosningum.“
Neitenda-
samtökin
Þó svo útkoman væri ekki fyllilega í
samræmi við væntingar okkar neita ég
því að kjósendur hafi hafnað okkur. Við
erum þvert á móti hinir raunverulegu
sigurvegarar þessara kosninga…
VIÐHORF
Eftir Skapta
Hallgrímsson
skapti@mbl.is
ENGUM blandast
hugur um að heilbrigð-
ur munnur skipti
miklu máli. Munnurinn
er ekki aðeins efsti
hluti meltingarvegar-
ins heldur fer fjöldi
tjáskipta um munninn
til dæmis þegar við töl-
um, syngjum, kyssum,
hlæjum eða grátum.
Okkur nægir því ekki
að vera laus við sárs-
auka og óþægindi frá
munninum heldur vilj-
um við líka að hann sé
aðlaðandi, eða að
minnsta kosti ekki frá-
hrindandi þegar kem-
ur að mannlegum samskiptum. Í
umræðum undanfarinna vikna um
kostnað og einkarekstur í heilbrigð-
isþjónustu hefur þessi mikilvægi lík-
amshluti að mestu gleymst. Ástæð-
an er líklega sú að meðferð og
varnir sjúkdóma í munni tilheyra að
mestu sérstökum geira heilbrigðis-
þjónustunnar, tannlækningum, sem
alla tíð hefur staðið nokkuð til hliðar
í hinu almenna heilbrigðiskerfi. Með
hverjum deginum verður ljósara að
fyrir því eru engin heilsufarsleg rök,
einungis fjárhagsleg og pólitísk.
Hafa sjúkdómar í munni áhrif
á almennt heilsufar?
Það hefur verið vitað lengi að
ýmsir sjúkdómar hafa áhrif á munn-
heilsuna. Sem dæmi um slíka sjúk-
dóma má nefna sykursýki og eyðni.
Einnig er rétt að benda á að sum al-
geng lyf valda munnþurrki sem
stuðlar að tannskemmdum, og enn
önnur hafa áhrif til hins verra á
tannhold og tannholdsbólgu. Lengi
var óttast að sýkingar frá munni
gætu verið orsök sjúkdóma svo sem
liðagigtar, botnlangabólgu og jafn-
vel magasárs. Vegna slíkra kenn-
inga var oft gripið til
heiftarlegra ráða við
tannsjúkdómum, svo
sem þeim að fjarlægja
allar tennur sjúklings-
ins í „fyrirbyggjandi“
skini. Eftir tilkomu
sýklalyfjanna hvarf
þessi ótti að mestu
enda tókst ekki að
finna sannanir fyrir
þessum kenningum,
nema að því er varðar
vissar sýkingar sem
tengjast hjartasjúk-
dómum. Upp á síðkast-
ið hafa hins vegar birst
í fræðiritum, bæði
austan hafs og vestan,
niðurstöður rannsókna þar sem
bent er á mikilvægi góðrar munn-
heilsu fyrir almennt heilsufar. Þann-
ig benda nú sterkar líkur til að
kenningar forfeðra okkar, sem lítill
gaumur hefur verið gefinn í marga
áratugi, eigi við nokkur rök að
styðjast. Sýnt hefur verið fram á
tengsl tannholdsbólgu við ákveðna
hjartasjúkdóma svo sem kransæða-
stíflu. Einnig hefur komið í ljós að
meiri líkur virðast á fyrirburafæð-
ingum, að minnsta kosti í sumum
þjóðfélögum, hjá mæðrum sem hafa
tannholdsbólgu heldur en hinum
sem hafa heilbrigt tannhold. Þessi
upptalning getur orðið mun lengri
en ekki ástæða til á þessum vett-
vangi.
Munnsjúkdómar í
heilbrigðiskerfinu
Um það er samstaða í þjóðfélag-
inu að sameiginlegir sjóðir okkar
standi að verulegu leyti straum af
kostnaði við heilbrigðiskerfið. Við
státum af því að bjóða þegnunum
bestu lækningu sem völ er á þegar
sjúkdóma ber að höndum. Þegar
kemur að munnsjúkdómum er þessu
á annan veg farið, því að fjöldi fólks
hefur ekki fjárhagslegt bolmagn til
þess að halda tönnum og tannholdi í
lagi þar sem einungis lítill hluti
tannlæknakostnaðar er greiddur af
tryggingakerfinu. Enn verra er, að
á síðasta áratug hafa framlög hins
opinbera til tannlækninga barna,
ellilífeyrisþega og öryrkja stöðugt
dregist saman. Nú er svo komið að
endurgreiðsla sjúkratrygginga
vegna tannlækninga barna og ung-
linga er með þeim hætti að efna-
minni fjölskyldur hafa vart ráð á því
að börnin þeirra fái ásættanlega
tannlæknisþjónustu. Þetta er í and-
stöðu við réttlætiskennd okkar og
hugmyndir um heilbrigði. Í ljósi ný-
legra vísinda um tengsl munnsjúk-
dóma við alvarlega lífshótandi sjúk-
dóma er málið enn alvarlegra. Það
er því tímabært að endurskoða frá
grunni þátttöku hins opinbera í
kostnaði vegna tannlækninga. Það
er óásættanlegt í velferðarþjóð-
félagi okkar að meðferð sjúkdóma í
mikilvægum líkamshluta eins og
munninum sé að verulegu leyti und-
anþegin samfélagslegri ábyrgð.
Munnheilsa
Þórarinn J.
Sigurðsson
Höfundur er tannlæknir og
deildarforseti heilbrigðisdeildar
Háskólans á Akureyri.
Tannvernd
Endurgreiðsla sjúkra-
trygginga vegna tann-
lækninga barna og ung-
linga er með þeim hætti,
segir Þórarinn J. Sig-
urðsson, að efnaminni
fjölskyldur hafa vart ráð
á því að börnin þeirra fái
viðunandi tannlæknis-
þjónustu.
SÍÐUSTU daga hefur farið fram
mikill fréttaflutningur hér í Moggan-
um af framkvæmdum við uppbygg-
ingu heilsumiðstöðvar í
Laugardal. Frétta-
flutningur allur er með
þvílíkum ólíkindum að
ekki er hægt að láta því
ósvarað. Fyrirtæki mitt
World Class hefur
þurft að sitja undir
ómerkilegum árásum á
síðum blaðsins án þess
að blaðamenn hafi haft
fyrir því að leita eftir
mínu áliti.
Forsagan
Það var árið 1986
sem ég kom fyrst fram
með þá hugmynd að
byggja heilsumiðstöð í
tengslum við Laugardalslaug og
kynnti þau áform þáverandi borgar-
stjóra sem leist vel á hugmyndina.
Þegar núverandi meirihluti tók við
árið 1994 fór ég á fund Ingibjargar
Sólrúnar og kynnti henni hugmynd-
ina, ég hitti einnig fleiri borgarfull-
trúa bæði úr meiri og minnihluta
vegna málsins. Ég hef því allan þenn-
an tíma borið hitann og þungann af
þessu máli, útfært hugmyndir og
unnið áætlun um uppbyggingu. Mér
finnst eðlilegt að menn fái að njóta
frumkvæðis síns í svona málum og
vitna m.a. í ummæli borgarstjóra
varðandi úthlutun lóðar til íslenskrar
erfðagreiningar sem leitaði eftir til-
tekinni lóð í Vatnsmýri og fékk þá
lóð. ÍE þurfti meira að segja að
greiða minna fyrir þá lóð en ég
greiddi fyrir lóðina í Laugardal, án
þess að það sé aðalatriði málsins.
Fréttaflutningurinn af mínu máli hef-
ur þó verið þannig að ætla mætti að
ég hafi fengið lóðina á silfurfati og að
brotinn hafi verið réttur á samkeppn-
isaðilum mínum í málinu. Hið rétta er
að borgaryfirvöld ákváðu að fara í
könnunarviðræður við aðra aðila, en
það má skilja frétta-
flutning þannig að gróf-
lega hafi verið brotið á
rétti annarra til að
koma að málinu. Hinn
aðilinn sem leitað var til
var varaborgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins
Ágústa Johnson, sem
þá nýlega hafði samein-
að sína stöð Mætti og
hét á þeim tíma Hreyf-
ing. Einnig er það und-
arlegt sem Ágústa
Johnson segir í morg-
unblaðinu 15. maí síð-
astliðinn að það hafi
komið sér mjög á óvart
þegar hún las það í fjöl-
miðlum haustið 1999 að Reykjavík-
urborg væri búin að skrifa undir
viljayfirlýsingu um samstarf við mig
þar sem hún var varaborgarfulltrúi
og hafði þar af leiðandi aðgang að öll-
um samþykktum borgarráðs á þeim
tíma.
Mér er ekki kunnugt um að Ágústa
Johnson hafi haft sérstakar hug-
myndir eða útfærslur, hvað þá fjár-
hagslega burði til að takast á við
verkefnið í Laugardal.
Ómaklega vegið að Steinunni
Í leiðara á fimmtudaginn gerir
Morgunblaðið ummæli Steinunnar
Valdísar Óskarsdóttur, borgarfull-
trúa og formanns ÍTR, að umtalsefni.
Reynt hefur verið að gera hennar
málflutning tortryggilegan og talað
um misvísandi orðalag. Steinunn tal-
ar að sjálfsögðu fyrir sig sjálf og hef
ég ekki getað lesið annað út úr henn-
ar ummælum en að fullkomlega eðli-
lega hafi verið að málum staðið. Mér
finnst ómaklegt hvernig Morgun-
blaðið hefur reynt að gera Steinunni
að blóraböggli í málinu því satt best
að segja kemur Steinunn málinu ekk-
ert við.
Fyrirtæki mitt hefur hins vegar
mátt sæta afar neikvæðri umræðu á
síðum Morgunblaðsins og undir því
er ekki hægt að sitja. Ég hef fullan
hug á því að byggja upp afar glæsi-
lega heilsumiðstöð í Laugardal og hef
metnað til að gera það vel. Ég vonast
til að geta hér eftir sem hingað til haft
gott samstarf við borgaryfirvöld um
málið og innan fárra ára verði risin
heilsumiðstöð í tengslum við nýja 50
metra yfirbyggða sundlaug sem
Reykjavíkurborg hefur ákveðið að
byggja.
Aths. ritstj.
Allar fréttir nema ein, sem Morg-
unblaðið hefur birt um samninga um
líkamsræktarstöð í Laugardal und-
anfarna daga, hafa snúizt um máls-
meðferðina í borgarkerfinu en ekki
um fyrirtæki Björns Leifssonar,
World Class, sem slíkt. Í einu tilviki
var birt frétt af fyrirspurnum í borg-
arstjórn um málefni annars fyrirtæk-
is í eigu Björns, Lauga ehf., sem eru
samningsaðili Reykjavíkurborgar
vegna líkamsræktarstöðvarinnar. Í
því tilfelli var leitað umsagnar Björns
Leifssonar eins og vera bar og birtust
ummæli hans í fréttinni. Að öðru leyti
hafa fyrirspurnir blaðsins um þetta
mál beinzt að stjórnsýslu borgarinn-
ar og umræddur leiðari blaðsins
snerist jafnframt um þann þátt máls-
ins. Það hefur því ekki verið tilefni til
að leita frekar álits Björns Leifsson-
ar en gert var.
Ekki fréttir
Morgunblaðsins
Björn Leifsson
Fréttaflutningur
Fréttaflutningur allur
er með þvílíkum ólík-
indum, segir Björn
Leifsson, að ekki er
hægt að láta því ósvarað.
Höfundur er eigandi World Class
heilsuræktar.