Morgunblaðið - 28.05.2002, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 ÞRIÐJUDAGUR 28. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
LÖGMAÐUR Margrétar Óskar
Steindórsdóttur, sem kólumbískur
hershöfðingi bendlaði við Írska lýð-
veldisherinn (IRA) er hann kom fyr-
ir þingnefnd Bandaríkjaþings fyrir
um mánuði, segir að nú sé unnið að
því að koma með formlegum hætti á
framfæri við bandarísk stjórnvöld
leiðréttingu á málum Margrétar.
Jafnframt hafi upplýsingum verið
komið á framfæri við nefndarmenn
þingnefndarinnar með óformlegum
hætti.
Árni Páll Árnason, lögmaður Mar-
grétar, segist hvarvetna hafa mætt
skilningi manna enda sé ljóst, að frá-
leitt sé að tengja Margréti starfsemi
alþjóðlegra hryðjuverkasamtaka.
Fram hafði komið í vitnisburði
Fernandos Tapias, yfirmanns kól-
umbíska stjórnarhersins, fyrir þing-
nefnd Bandaríkjaþings að stjórnvöld
í Bogota grunaði að auk þriggja
IRA-manna, sem þau nú hafa í haldi,
hefðu fjórir til viðbótar verið á ferð í
Kólumbíu í fyrra í því skyni að þjálfa
liðsmenn FARC. Fjórmenningunum
hefði hins vegar verið sleppt vegna
skorts á sönnunargögnum.
Nefndi Tapias Margréti Ósk í
þessu samhengi en Margrét, sem er
25 ára, var á ferðalagi um Kólumbíu í
ágúst sl. Hún var þá yfirheyrð af kól-
umbíska stjórnarhernum ásamt
ferðafélögum sínum, sem komu frá
Danmörku og Frakklandi, eftir að
þau sluppu naumlega úr klóm mann-
ræningja í suðurhluta landsins.
„Við í sjálfu sér erum ekkert að
rengja hershöfðingjann að því leyti
að hann kann að hafa eitthvað fyrir
sér um einhverja aðila sem tengjast
IRA í Kólumbíu. En hitt er alveg
ljóst að það var fráleitt að bendla
Margréti Ósk við þetta mál. Hún
hefur aldrei til Írlands komið, þekkir
enga Íra og hefur aldrei haft nokkur
afskipti af hryðjuverkum á einn eða
neinn hátt, hvað þá að hún hafi verið
í stakk búin til að halda þarna mikið
námskeið um stórborgaskæruhern-
að [urban guerilla tactics], sem mér
skilst að tilgangur ferðarinnar hafi
átt að vera,“ sagði Árni Páll.
Bresk sjónvarpsstöð fjallaði
um tengsl IRA og FARC
sl. sunnudag
Margrét er að sögn Árna Páls enn
stödd í Ástralíu en hún er á ferðalagi
um heiminn ásamt dönskum unnusta
sínum. Sagði Árni Páll að honum
væri ekki kunnugt um að hún væri
komin á „svartan lista“ í Bandaríkj-
unum eða annars staðar og mark-
miðið væri vitaskuld að koma í veg
fyrir að það gerðist.
Breska sjónvarpsstöðin Channel 4
sýndi nú um helgina fréttaþátt um
samstarf IRA við FARC-skæruliða-
hreyfinguna kólumbísku en málið er
hitamál á Bretlandseyjum, enda á
svo að heita að IRA sé í vopnahléi.
Þáttagerðarmenn höfðu á sínum
tíma samband við Árna Pál en skv.
heimildum Morgunblaðsins mun þó
ekki hafa verið fjallað um mál Mar-
grétar í þættinum á sunnudag. Sner-
ist þátturinn fyrst og fremst um Ír-
ana þrjá, sem Kólumbíumenn hafa
haft í haldi frá því sl. haust.
Mál íslensku konunnar, sem bendluð var
við IRA, fyrir bandarískri þingnefnd
Leiðrétting-
um komið á
framfæri
Margrét Ósk Steindórsdóttir
HJÁ Vegagerðinni er mikið að gera
þessa dagana því lagfæra þarf það
sem aflaga hefur farið í snjó-
mokstri vetrarins Þegar fréttarit-
ari var á ferðinni fyrir ofan Vík-
urþorp var Jón Hjálmarsson
starfsmaður hjá Vegagerðinni að
sjóða saman pípuhlið sem í voru
laskaðir rimlar eftir veturinn. Að
sögn Jóns er þetta líklega síðasta
sumarið sem þetta pípuhlið verður
þarna á þjóðveginum því byrjað er
að girða meðfram þjóðveginum.
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Jón Hjálmarsson, starfsmaður vegagerðarinnar í Vík, lagfærir pípuhlið á þjóðvegi 1 fyrir ofan Víkurþorp.
Pípuhlið
lagað
Fagradal. Morgunblaðið.
SIGURÐUR Páll Pálsson, formaður
Geðlæknafélags Íslands, telur að
heildarmagn geðdeyfðarlyfja sem
notuð eru hér á landi sé ekki meira
en umfang vandamálsins. Í Morgun-
blaðinu á föstudag sagði Bergþóra
Reynisdóttir geðhjúkrunarfræðing-
ur að sumir læknar hefðu tilhneig-
ingu til að bjóða geðdeyfðarlyf sem
fyrsta og eina meðferðarúrræði við
andlegri vanlíðan, sérstaklega þegar
konur ættu í hlut. Sagðist hún ekki í
vafa um að lyfin væru ofnotuð.
Sigurður Páll er ósammála þessari
skoðun og segir að erfitt sé að alhæfa
út frá fáum tilfellum. Hann segir það
staðreynd að þunglyndi sé tvöfalt al-
gengara hjá konum en körlum og því
sé ekki óeðlilegt að konur fái frekar
lyfjameðferð við þunglyndi en karl-
ar. Hann segir almennt talið að
þunglyndi karlmanna sé vangreint
og bendir á að sjálfsvíg séu algengari
meðal karla en kvenna. Hann segir
að margir telji að þær aðferðir sem
notaðar eru til að greina sjúkdóminn
í dag henti karlmönnum ekki eins vel
og konum. Karlmenn séu almennt
lokaðri og konur eigi auðveldara með
að leita eftir aðstoð og tala um til-
finningar sínar en karlar.
Bergþóra sagði í Morgunblaðinu í
gær að læknar gerðu sjúklingum sín-
um grein fyrir fylgikvillum lyfjanna
en láðist að geta um fráhvarfsein-
kenni og talaði um „afeitrun“ í því
sambandi. Sigurður Páll segir að
fólk geti fengið einhver tímabundin
einkenni hætti það skyndilega að
taka lyfin sín en mótmælir því að fólk
þurfi að fara í afeitrun þegar töku
lyfjanna er hætt. Yfirleitt sé ekkert
mál að hætta á lyfjum sé fólk tilbúið
til þess og lyfjaskammturinn sé
smám saman minnkaður í samráði
við lækni. Hann telur að Bergþóra
þufti að skýra betur mál sitt hvað
þetta varðar, fullyrðingar af þessu
tagi geti valdið fólki óþarfa áhyggj-
um.
Sjúklingarnir ráða
hvort þeir taka lyf
Sigurður segir að margar með-
ferðarleiðir komi til greina fyrir
kvíðið eða þunglynt fólk. Hverju
sinni sé það mat læknis og sjúklings
hvaða meðferðarleið henti best. „Lyf
eru mikilvægur þáttur í meðferð
þunglyndis og kvíða, en það er sjúk-
lingurinn sjálfur sem velur að fara
þá leið. Rannsóknir sýna að lyf og
samtalsmeðferð gefa bestan raunár-
angur, árangurinn er minni ef aðeins
önnur aðferðin er notuð. Maður
þvingar aldrei lyfjum í fólk sem kem-
ur til manns af fúsum og frjálsum
vilja. Nauðungaraðgerðir varðandi
lyfjainntöku eru eingöngu á lokuðum
deildum spítalanna í neyðartilfellum.
Fólk er upplýstara um lyfin nú en
áður og fær að vita kosti og galla
þeirra. Ég tel að sjúklingar séu
ágætlega upplýstir um mögu-
leikana.“
Sigurður Páll segir að það komi
fyrir að fólk fái lyf í sinni fyrstu
heimsókn til læknis, gefi efni og að-
stæður tilefni til. Þeir sjúklingar hafi
mjög sterk einkenni, hafi beðið lengi
eftir að hitta lækni og séu upplýstir
um virkni lyfjanna. Langflestir fari
þó ekki á lyf strax og bendir Sig-
urður á að lyf séu aldrei nema einn
hluti af lausninni. Hann segir að
samtalsmeðferðir séu mjög góðar,
en þar sem skortur sé á fagfólki með
slíka menntun, þurfi að velja sér-
staklega hvaða sjúklingar fái slíka
meðferð. Hann segir einnig að sam-
talsmeðferðir séu talsvert dýrari en
lyfjameðferðir og margir sjúklingar
treysti sér ekki til að hitta lækni eða
sálfræðing eins oft og nauðsyn kref-
ur í slíkri meðferð.
Hann segir viðtalið við Bergþóru
gott innlegg í umræðuna því nauð-
synlegt sé að ræða þessi mál. „Það er
ábyrgðarhluti að meðhöndla ekki
þunglyndi, því það leiðir af sér
marga fylgikvilla,“ segir Sigurður.
Hætta á hjartasjúkdómum aukist,
dánartíðni meðal þunglyndissjúk-
linga sé hærri og hætt sé við að
þunglyndið verði þrálátt ef ekki er
strax gripið í taumana.
„Flestar rannsóknir í dag sýna að
heimilislæknum hættir frekar til að
missa af þunglyndi hjá sínum skjól-
stæðingum,“ segir Sigurður. Hann
segir að öll aðstaða fyrir sjúklinga
með geðsjúkdóma sé mun betri á
höfuðborgarsvæðinu en landsbyggð-
inni þó að sumar heilsugæslustöðvar
utan höfuðborgarsvæðisins hafi að-
gang að sálfræðiþjónustu.
Sigurður Páll Pálsson, formaður Geðlæknafélags Íslands
Notkun geðlyfja ekki
meiri en umfang vandans
ÁRSFUNDUR Háskóla Íslands
fyrir árið 2001 var haldinn í Hátíð-
arsal Háskólans 21. maí síðastlið-
inn. Yfir hundrað gestir sátu fund-
inn og meðal þeirra var Tómas Ingi
Olrich menntamálaráðherra.
Páll Skúlason háskólarektor fór
yfir starfsemi síðasta árs en árið
var mikið afmælisár. Skólinn varð
90 ára á árinu og að auki áttu marg-
ar deildir, námsleiðir og stofnanir
skólans stórafmæli. Mikið stefnu-
mótunarstarf var unnið á árinu
bæði með þróunaráætlunum í deild-
um og fyrir Háskólann í heild. Af
öðrum stórum áföngum má nefna
undirritun samninga um fjármögn-
un rannsókna við menntamálaráðu-
neyti og fyrrihluta samnings við
Landspítala – háskólasjúkrahús.
Skráðir nemendur voru í árslok
7.254, sem er 30% aukning frá 1997.
Mesti vöxturinn hefur verið í fram-
haldsnámi sem 737 nemendur
stunda og voru 92 af 1.068 braut-
skráðum stúdentum skólans í
meistaranámi. Framhaldsnámið
tengist mjög rannsóknarhlutverki
skólans en á síðasta ári voru unnin
1.300 rannsóknarverkefni við skól-
ann.
Fastráðnir kennarar við skólann
voru 423 talsins og eru 2⁄3 þeirra
með doktorspróf en þriðjungur er
með meistarapróf. Að auki störfuðu
1.803 stundakennarar við skólann á
síðasta ári. Nemendur við Háskóla
Íslands eru af 63 þjóðernum og
voru erlendir nemendur við skólann
464 á síðasta ári, en 175 íslenskir
nemendur fóru utan sem skiptinem-
ar á vegum skólans.
Skortir enn á framlög vegna
200 nemenda á árinu 2002
Ingjaldur Hannibalsson, formað-
ur fjármálanefndar háskólaráðs, fór
yfir fjármál og ársreikning Háskóla
Íslands fyrir árið 2001. Í rekstr-
arreikningi kemur fram að heildar-
útgjöld námu fimm milljörðum
króna og rekstrarafgangur kennslu-
og vísindadeilda var 75 milljónir
króna og varð fjárhagsstaða við rík-
issjóð því jákvæð um 27 milljónir
króna. Sértekjur og styrkir vegna
kennslu, fræðslu og rannsókna
hækkuðu um 20% frá fyrra ári.
Áætlaður halli fyrir árið 2002 á
kennslu- og vísindadeildum er sam-
tals 162 milljónir króna, sem skýrist
af því að fjárveitingar hafa ekki
hækkað til samræmis við kjara-
samninga háskólakennara og úr-
skurð kjaranefndar um laun pró-
fessora. Ennfremur fór fjöldi virkra
nemenda upp fyrir hámörk í samn-
ingum á síðasta ári og fékkst engin
fjárveiting vegna 65 nemenda árið
2001 og í áætlunum skortir enn á
framlög vegna 200 nemenda á árinu
2002.
Ársfundur Háskóla Íslands fyrir árið 2001
Þrjátíu prósent nemenda-
aukning í HÍ frá 1997
19 ÁRA piltur réðst að tilefnislausu á
karlmann á fimmtugsaldri á Akra-
nesi aðfaranótt laugardags. Sló hann
manninn í andlit og sparkaði í hann
og lá maðurinn meðvitundarlaus eft-
ir.
Pilturinn hefur verið kærður fyrir
líkamsárás en að sögn lögreglu hefur
hann engar skýringar getað gefið á
athæfi sínu. Maðurinn, sem ráðist
var á, var ásamt öðrum manni á
gangi í bænum og á heimleið þegar
pilturinn réðst á hann. Pilturinn fór
af vettvangi eftir árásina en var
handtekinn stuttu síðar.
Líkamsárás
á Akranesi
♦ ♦ ♦